ҚAÇAҚÑÒAÍ PEÑÏÓÁËÈÊAÑÛÍÛҢ ÁIËIÌ ÆӘÍE ҒÛËÛÌ ÌÈÍÈÑÒPËIÃI
ӘË-ÔAPAÁÈ AÒÛÍÄAҒÛ ҚAÇAҚ ҰËÒÒÛҚ ÓÍÈÂEPÑÈÒEÒI
Қopғaóғa æiáepiëäi:
Æûëóôèçèêa æәíe òeõíèêaëûқ
ôèçèêa êaôeäpañûíûң ìeңãepóøiñi,
ïpoôeññop
__________________Áөëeãeíoâa Ñ.A.
ÄÈÏËOÌÄÛҚ ÆҰÌÛÑ
Òaқûpûáû: «ҚAҒAÇ ÛÄÛÑÒAP ӨÍÄIPIÑI ҮØIÍ ÑAÏA ÌEÍEÄÆÌEÍÒI ÆҮÉEÑIÍ ҚҰPÓ»
«5Â073200 - Ñòaíäapòòaó, ñepòèôèêaòòaó æәíe ìeòpoëoãèÿ (ñaëa áoéûíøa)» ìaìaíäûғû áoéûíøa
Opûíäaғaí:
4 êópñ ñòóäeíòi_____________________________________ÒoêòûáaeâaA.A. (қoëû, êүíi)
Ғûëûìè æeòeêøiñi:
ô.-ì.ғ.ê., aғa oқûòóøû_______________________________ Añeìáaeâa Ì.Қ.
(қoëû, êүíi)
Íopìa áaқûëaóøû__________________________________Øopòaíáaeâa Æ.Ê.
(қoëû, êүíi)
Aëìaòû, 2015
ÒҮÉIÍÄEÌE
Äèïëoìäûқ æұìûñ 63 áeòòeí, êipiñïeäeí, үø áөëiìíeí, қopûòûíäûäaí, 12 ñópeòòeí, 5 êeñòeäeí, 25 ïaéäaëaíûëғaí әäeáèeòòep òiçiìiíeí òұpaäû.
Òүéií ñөçäep: ӨÍIÌ ÑAÏAÑÛ, ÑAÏA ÌEÍEÄÆÌEÍÒI ÆҮÉEÑI, ÁӘÑEÊEËEÑÒIÊ.
Çepòòeó æұìûñûíûң өçeêòiëiãi. Қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäe ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçóäiң ìaңûçäûëûғû.
Çepòòeó æұìûñûíûң ìaқñaòû. Қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäe ҚP ÑÒ ÈÑO 9001 ñòaíäapòûí eíãiçóäiң òèiìäiëiãií áaғaëaó.
Çepòòeó æұìûñûíûң íûñaíû – қaғaç ûäûñòap өíäipiñi.
PEÔEPAÒ
Äèïëoìíaÿ paáoòa ñoñòoèò 63 ñòpaíèö, ââeäeíèÿ, òpeõ ÷añòeé, 12 pèñóíêoâ, 5 òaáëèö, çaêëþ÷eíèÿ, 25 ñïèñêa èñïoëüçoâaííoé ëèòepaòópû.
Êëþ÷eâûe ñëoâa: ÊA×EÑÒÂO ÏPOÄÓÊÖÈÈ, ÑÈÑÒEÌA ÌEÍEÄÆÌEÍÒA ÊA×EÑÒÂA, ÊOÍÊÓPEÍÒOÑÏOÑOÁÍOÑÒÜ.
Aêòóaëüíoñòü èññëeäóeìoé paáoòû. Âaæíoñòü âíeäpeíèÿ ñèñòeìû ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa ía ïpoèçâoäñòâe áóìaæíûõ ïoñóä.
Öeëü âûïóñêíoé paáoòû. Oöeíêa ýôôeêòèâíoñòèâíeäpeíèÿ ñòaíäapòa ÑÒ PÊ ÈÑO 9001 ía ïpoèçâoäñòâe áóìaæíûõ ïoñóä.
Oáúeêò èññëeäoâaíèÿ – ïpoèçâoäñòâa áóìaæíûõ ïoñóä.
REPORT
Thesis consists 63 pages, introduction, threeparts, 12 figures, 5 tables, conclusion, 25 list of references.
Keywords:PRODUCT QUALITY, THE QUALITY MANAGEMENT SYSTEM, COMPETITIVENESS.
Relevanceofthe research work. The importance of the introduction of quality management in the production of paper tableware.
Purpose of the research work. Guidance on the application of statistical methods for the introduction of the standard ST RK ISO 9001.
Research object - production of paper tableware.
ÃËOÑÑAPÈÉ
Ñaïa – әpòүpëi áipòұòañ ôaêòopëapäû aíûқòaéòûí ñèíòeòèêaëûқ êөpñeòêiø;
ÑAÏA ÁAÑҚAPÓ – æañaó ìeí ýêñïëóaòaöèÿëaó êeçiíäe íeìeñeopíaòó, қaìòaìañûç eòó æәíe ñaïaíûң қaæeòòi äәpeæeñiíe қoë æeòêiçóãe áaғûòòaëғaí iñ-әpeêeò;
Ñaïa æүéeñi – aç øûғûí æұìñaé oòûpûï æoғapû ñaïaäaғû өíiìäepäi қaìòaìañûç eòó áaғûòûíäa ұéûìäañқaí òoïòap ìeí òeõíèêaëûқ òoïòap;
ÌEÍEÄÆÌEÍÒ – ұéûìäû æeòeêøiëiêêeaëó áañқapó áoéûíøa үéëeñòipiëãeí әpeêeò;
ÑAÏA ÌEÍEÄÆÌEÍÒ ÆҮÉEÑI – áұë ìeêeìeäe ñaïa ñaëañûíäaғû ìaқñaòòap ìeí ñaÿñaòòû қaëûïòañòûpó æәíe ñoë ìaқñaòòapғa æeòó үøií æañaëғaí æүée;
ÑAÏA ÌEÍEÄÆÌEÍÒI–ñaïaғa қaòûñòû ұéûìäû áañқapó ìeí æeòeêøiëiê eòóäiң êoopäèíaòòû қûçìeòi;
ÑAÏA AÓÄÈÒI –өíiì ñaïañûíûң ñәéêeñòiê äeңãeéií aíûқòaó ìaқñaòûíäa ñèñòeìaòèêaëûқ æәíe oëapäûң oáúeêòèâòiëiãiíiң áaғañûí, äәëeëäeìeëepäiaëaòûí òәóeëñiç, құæaòòaëғaí ïpoöeññ;
AÓÄÈÒ – òәóeëñiç, äepáeñ òeêñepó æәíe òaáûñòûëûқ aқïapaò òópaëû өç ïiêipií aéòó;
ӨÍIÌ - ïpoöeñòiң íeìeñe қûçìeòòiң íәòèæeñi;
ÝÊÑÏOPÒ – øeòeëãe øûғapûëaòûí өíiìäep;
ÈÌÏOPÒ – øeòeëäeí aëûï êeëiíeòií өíiìäep;
ÁӘÑEÊEËEÑÒIÊ – íapûқ øapóaøûëûғû қaòûñóøûëapûíûң өíäipiñòiң eң æaқñû øapòòapû, өíiì ñaóäañû ìeí ñaòûëûìû үøií áәñeêeãe òүñói;
ÌAÊÓËAÒÓPA (ëaò. macula - opûñ. ïa÷êaþ, ëañòaéìûí) — қaғaçäû áañó ïpoöeññiíe äaéûíäaóäa, òapaëûìäû póëoíäû poòaöèÿ ìaøèíañûíäa áañó áapûñûíäa êiòaïøaëaó-òүïòeó, өңäeó ïpoöeññòepiíäeãi қaғaç қèûíäûëapûìeí òeõíèêaëûқ қaëäûқòapû, ñoíäaé-aқ, òұpìûñòa қaæeòñiç ãaçeò, æópíaë, êiòaï ò.á. æèûíòûғû. Қaғaç æañaó өíäipiñiíäe қaéòa өíäeëeòií øèêiçaò (âòopñûpüe) peòiíäe ïaéäaëaíaäû
ҚAҒAÇ – өñiìäiê òaëøûқòapûí áeëãiëi áip òәñiëìeí өңäeó æәíe áip-áipiìeí ұéûñòûpa áaéëaíûñòûpó apқûëû æұқa ïapaқ òүpiíäe æañaëaòûí ìaòepèaë.
ӨÍÄIPIÑÒIÊ ØÛҒÛÍÄAP- ñaïaíû қaìòaìañûç eòóãe, æaқñapòóғa æәíe áañқapóғa áaéëaíûñòû ôóíêöèÿíû opûíäaóғa êeòêeí øûғûíäap
ÊAPÒOÍ(ôpaíöóçøa carton, èòaëüÿíøa cartone, carta – қaғaç) – қaғaçäûң қaëûң әpi қaòòû, òûғûç òүpi.
ҚÛÑҚAPÒÓËAP ÌEÍ ÁEËÃIËEÓËEP
ISO (ÈÑO) – International Organization for Standardization (Õaëûқapaëûқ Ñòaíäapòòaó Ұéûìû)
ÑÁÑӘ – Ñaïaíû áaқûëaóäûң ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepi
EFQM – Ñaïaíû áañқapó ìәñeëeñi áoéûíøaEópoïaëûқ қop (European Foundation for Quality Management)
ÒÌÄ – Òәóeëñiç Ìeìëeêeòòep Äoñòañòûғû
QC – Quality Circles (Ñaïaíû áaқûëaó үéipìeëepi)
SQC – Statistical Quality Control (Ñòaòèñòèêaëûқ ñaïa áaқûëaó)
TQM – Total Quality Management (Æaëïû ñaïa áañқapó ìeíeäæìeíòi)
MBQ – Management by Quality (Ñaïa íeãiçiíäeãi ìeíeäæìeíò)
ÑÌÆ – Ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñi
OHSAS – Occupational Health and Safety Advisory Services (Ñepèaëû ñòaíäapòòapû æәíe ìaìaíäûқ қaóiïñiçäiê æәíeeңáeêòi қopғaó)
ҚP – Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañû
ÌeìÑÒ – Ìeìëeêeòapaëûқ ñòaíäapò
ÑÒ – Ñòaíäapò
ÍҚ – Íopìaòèâòiê құæaòòap
ÒØ – Òeõíèêaëûқ øapòòap
ÁҚÆ – Áәñeêeãe қaáiëeòòiëiêòi қaìòaìañûç eòó æүéeëepi
ÁҰҰ – Áipiêêeí ұëòap ұéûìû
ҚP ÑÒ - Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañûíûң ñòaíäapòû
HACCP - Hazard Analysis and Critical Control Points (Òaìaқ өíiìäepiíiң қaóiïñiçäiãií қaìòaìañûç eòó æүéeñi)
ÕÑ – Õaëûқapaëûқ Ñòaíäapò
AҚØ – Aìepèêa Құpaìa Øòaòòapû
FSC - Forest Stewardship Council®, Ëeñíoé ïoïe÷èòeëüñêèé ñoâeò, Opìaí қopғaó Êeңeñiíiң ñepòèôèêaòû
ÆҰӨ – Æaëïû Ұëòòûқ Өíiì
ÆIӨ – Æaëïû Iøêi Өíiì
ÁAҚ – Áұқapaëûқ aқïapaò құpaëäapû
ÌAÇÌҰÍÛ
| ÊIPIÑÏE | 6 |
| 1 CAÏAMEHEÄÆÌEÍÒ ÆҮÉEËEPIÍIҢ ÍEÃIÇÃIEPEÆEËEPI | 7 |
| 1.1 Æaëïû ñaïa ìeí ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeëepiíiң áaéëaíûñû | 7 |
| 1.2 Æaëïû ìeíeäæìeíò æүéeñiíäe ñaïaíû Áaғaëaó | 9 |
| 2 ÌEÍEÄÆÌEÍÒ – ÁAÑҚAPÓÄÛҢ ÆAҢA ӘÄIÑI | 17 |
| 2.1 Ìeíeäæìeíòòiң íeãiçãi áaғûòòapû æәíe Қaçaқñòaíäaғû ìeíeäæìeíò | 17 |
| 2.2ҚP – äaғû êәñiïopûíäapäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó 2.3ҚP – äaғû êәñiïopûíäapäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçóäiң òèiìäiëiãií áaғaëaó æәíe òaëäaó 2.4 ҚP ÑÒ ÈÑO 9001 ñòaíäapòûí қoëäaíó áapûñûíäa ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepäi қoëäaíó æөíiíäeãi áañøûëûқ | 18 21 30 |
| 3 ҚAÇIPÃIOÒAÍÄÛҚ ÊӘÑIÏOPÛÍÄAPÄÛҢ ÁAÑҚAPÓ ÆҮÉEÑIÍ ÒAËÄAÓ 3.1 Қaғaç æañaó òeõíoëoãèÿñû ìeí қaғaç өíäipiñiíiң қaçipãi қoғaìäaғû ìaңûçû 3.2 «Қaғaç ûäûñòap өíäipiñií áañқapó» ïpoöeñiíiң ñõeìañû æәíe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó 3.3 Қaғaç ñòaêaí ûäûñû үøií Ïapeòo äèaãpaììañûí қoëäaíaoòûpûï ñòaòèñòèêaëûқ òaëäaó æañaó ҚOPÛÒÛÍÄÛ ÏAÉÄAËAÍÛËҒAÍ ӘÄEÁÈEÒÒEP ÒIÇIÌI ҚOÑÛÌØAËAP | 35 36 42 46 51 52 54 |
ÊIPIÑÏE
Hapûқòûң æoғapғû òeõíoëoãèÿëûқ äeңãeéäeãi áұéûìäap ìeí caïaëû òұòûíó òayapëapûía òoëûғyû – ýêoíoìèêaíûң äaìóûíûң áeëãiñií êөpñeòeäi. XX–øû ғañûpäûң 80-øi æûëäapû áәñeêe қaáiëeòòiëiêòi қaìòaìañûç eòóäe ñaïa íeãiçãi ìaңûçäûëûққa èe áoëäû. Әëeìäiê íapûқòa òұòûíóøûëapäûң 80 ïaéûçû òaóapäû ñaòûï aëóäa áipiíøioíûң ñaïañûía ìәí áepäi. Kәñiïopûí өíiìiíiң ñaïañû íeғұpëûì òөìeí áoëña, ñoғұpëûì áұë êәñiïopûí áәñeêeãe қaáiëeòñiç áoëûï òaáûëaäû. Êeç êeëãeí êәñiïopûííûң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãi oíûң өíäipeòií өíiìiíiң íeìeñe қûçìeòiíiң ñaïañûìeí aíûқòaëaäû.
Eëáañû Í.Ә. Íaçapáaeâòûң 1-íaópûç 2006 æûëғû Қaçaқñòaí xaëûқòapûía æoëäaóûíäa «Қaçaқñòaí әëeìäeãi áәñeêeãe áapûíøa қaáiëeòòi 50 eëäiң қaòapûía êipó ñòpaòeãèÿñûí ұñûíäû». Áұë äèïëoìäûқ æұìûñòûң ìaқñaòû oñû ñòpaòeãèÿғa áaéëaíûñòû oòaíäûқ êәñiïêepëepäiң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií æoғapûëaòó òәñiëäepií içäeó. Өíiìíiң ñaïañûí æeòiëäipóäe ñaïaíû áañқapó æүéeñiíiң õaëûқapaëûқ òәæipèáeñií қoëäaíó, oíûң iøiíäe ÈÑO 9000 ñepèÿëû ñòaíäapòòapûí eíãiçó қaæeòòiëiãií aéқûíäaó. Caïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií æañaқòaó òұñûíäa êoìïaíèÿ өç қûçìeò aÿñûíûң òүpëi ñaëaëapûí áañқapóäû æeòiëäipiï, oë өç êeçeãiíäe æaңa үäepiñòepäi, құæaòòapäûң æaңa үëãiëepií æañaó ìeí қoëäaíûñқaeíãiçó iñiíäe êөpiíiñ òaáaäû. Äaìûғaí eëäepäiң æүç ìûңäaғaí òaóap өíäipóøiëepi өç қûçìeòòepií oñû íopìaëapғa ñәéêeñòeíäipeäi. ÒÌÄ eëäepiíäeãioëapäûң ñaíû äaìûғaí eëäepìeí ñaëûñòûpғaíäaaç áoëғaíûìeí äe, aëaéäa, õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòapғa ñaé æұìûñ iñòeóãe äeãeí ұìòûëûñ қapқûíäû äaìûï êeëeäi.ҚP Ïpeçèäeíòi Í. Ә. Íaçapáaeâòûң áañòaóûìeí «2003-2015 æ.æ. eëäiң èíäóñòpèaëäû-èííoâaöèaëûқ äaìó ñòpaòeãèÿñû» қaáûëäaíäû, oíûң øeңáepiíäe ÆҰӨ-äi 2015 æûëғa 3,5 eñe өñipó êөçäeëãeí.
Қaçipãi òaңäa өíiìíiң ñaïañû áipiíøiopûíғa қoéûëóäa. Êәñiïopûíäap ìeí êoìïaíèÿëapäa, íapûқ æaғäaéûíäa øapóaøûëûқ ñóáúeêòiëepäiң æoғapû òaáûñòû қûçìeòií қaìòaìañûç eòó үøií, áañқapóäûң ýêoíoìèêaëûқ ìeõaíèçìií æaқñapòó ìaқñaòûíäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeëepií eíãiçó æәíe æeòiëäipó өçeêòi ìәñeëe áoëûï oòûp. Ñoíäûқòaí aòaëғaí ìәñeëeoñû äèïëoìäûқ æұìûñòûң òaқûpûáû peòiíäe òaңäaëäû.Íapûқòaғû êeç êeëãeí өçãepiñòep әp óaқûòòa òұpaқòû æәíeoïòèìaëäû æүéeãe áeëãiñiçäiê, aéқûíñûçäûқ, òұpaқñûçäûқ eíãiçeäi, oëapäû äaғäapûñòûқ æaғäaé äeï қapañòûpó қaëûïòañқaí. Áұë æұìûñòa ìeíeäæìeíòòiң çepòòeó oáúeêòiñipeòiíäe íapûқòûң әëeóìeòòiê, ýêoíoìèêaëûқ æәíe òeõíèêaëûқ æүéeëepiíäe æaңaëûқòapäû eíãiçóäi æәíe íәòèæeñiíäe ïaéäa áoëғaí өçãepiñòepäi құpañòûpó, èãepó æәíe òapaòó ìaқñaòòûқ áaғûòòaëғaí ïpoöeññòepi òүñiíäipiëeäi.
1 CAÏA ÌEÍEÄÆMEÍÒI ÆҮÉEËEPIHIҢ HEÃIÇÃI EPEÆEËEPI
1.1 Æaëïû ñaïa ìeí caïa ìeíeäæìeíòiíiң áaéëaíûcû
Caïa – әpòүpëi, әpòүpëi áipòұòac ôaêòopëapäû aíûқòaéòûí cèíòeòèêaëûқ êөpceòêiø áoëғaíäûқòaí, áұë òүciíiê қacèeòòepäiң áipòұòañòûғûí æәíe өíiìíiң cèïaòòaìacûí aíûқòaéäû. Өíiìíiң caïacû cұpaíûcòapäûң apòóû ìeí өíäipiñòiң äaìóûía үëêeí өçãepicòepaëûï êeëäi. Ñaïaíûң өíäipiñ òèiìäiëiãi ìeí eңáeê өíiìäiëiãiíiң êөpceòêiøòepií aíûқòayäa ñaïaíû өíiìíiң өçiíäiê құíû, ò.á ұғûìäapìeí òүciíäipyãe áoëaäû. Coíûìeí қaòap, òұòûíóøûëapғa oëapäûң қaæeòòiëiêòepi ìeí êүòiëóëepií қaíaғaòòaíäûpaòûí өíiìäep êepeê áoëғaíäûқòaí, áұë қaæeòòiëiêòep ìeí êүòiëyëep өíiìãe apíaëғaí òexíèêaëûқ øapòòapäa áepiëeäi æәíe òұòûíyøûëap òaëaïòapû áoëûï òaáûëaäû. Òaëaïòapäû òұòûíyøû øapòòa áeêiòyi íeìeñe ұéûìíûң өçi aíûқòayû ìүìêií áoëғaíûìeí äe, eêi æaғäaéäa äa өíiìíiң қoëaéëûғûí coңûíäa òұòûíyøû áeêiòeäi. Òұòûíyøûëapäûң қaæeòòiêòepi ìeí êүòiëyëepi өçãepiï oòûpaòûíäûқòaí æәíe ұéûìäap áәceêe ìeí òexíèêaëûқ ïpoãpecêe íeãiçäeëãeíäiêòeí, oëap өçäepiíiң өíiìäepi ìeí ïpoöecòepií үíeìi æeòiëäipiï oòûpyғa ìiíäeòòi. Coíäûқòaí äa, caïaíû òèiìäi áacқapyäûң құpaëû caïa ìeíeäæìeíò æүéeci áoëûï òaáûëaäû. Caïa ìeíeäæìeíòe æүéeëepi ұéûìäapäûң òұòûíóøûëapäû қaíaғaòòaíäûpyûí æoғapûëaòyғa ceïòiãií òèãiçe aëaòûí æүéeëi òәñië, ұéûìғa òұòûíóøûëap òaëaïòapûí òaëäayғa, òұòûíóøûëap үøií òèiìäi, қoëaéëû өíiìäepäiaëyғa êөìeêòeñeòií ïpoöeñòepäiaëóғa êөìeêòeñeòií ïpoöeñòepäi aíûқòaóғû æәíe òұòûíóøûíûң, өçãe äe ìүääeëi òapaïòapäûң қaíaғaòòaíóûí apòòûpó ûқòèìaëäûëûғûí êөòepó ìaқñaòûíäa үíeìi æaқñapòóғa íeãiç áoëaaëaäû.Oë ұéûìíûң өçiíe æәíe òұòûíóøûëapғa òaëaïòapғa òoëûқ ñәéêeñ êeëeòií өíiìäi æeòêiçó ìүìêiíäiãiíe ñeíiìäiëiêòi қaìòaìañûç eòeäi [1].
Æaëïû ìeíeäæìeíò ïeí ñaïa ìeíeäæìeíòi өçapa áip-áipiìeí áaéëaíûñòû. Ô.Ó.Teéëop æүéeñiíäe æaëïû ìeíeäæìeíò ïeí ñaïa ìeíeäæìeíòiíiң өçapa áaéëaíûñûíûң íeãiçi қaëaíäû. Ғûëûìè ìeíeäæìeíò òұæûpûìäaìañûí қaëûïòañòûpғaí Òeéëop өíäipiñòiê ïpoöeñòiң òұpaқòûëûғû eñeáiíe íaçapaóäapäû æәíeoíû áaқûëaóäûң ìaңûçäûëûғûí áaғaëaäû. Áұë æүéeäe æoғapғû æәíe òөìeíãi ñaïa øeãi, êaëèáp ñèÿқòû өëøeó құpaëäapû қoëäaíûëaäû, ñoíäaé aқ ñaïa áoéûíøa òәóeëñiç èíñïeêòopëap, aқaóäû æiáepãeíäepãe òүpëi aéûïïұë æүéeñi, өíiì ñaïañûía әñepeòeòií әäiñòep ìeí ôopìaëap қaëûïòañòû. 1950 – æûëäapäûң opòañûía äeéií ñaïaíû áañқapó өíiìíiң ñaïañûía ғaía òipeëãeí æәíe ìәñeëeíiң èíæeíepëiê – òeõíèêaëûқ æaғûía ғaía æaòқûçûëäû. Áұë êeçäe æaëïû ìeíeäæìeíò ìәñeëeñi әëåóìåòò³ê – ïñèõoëoãèÿëûқ ñèïaòòaғû aøûқ ұéûìäañòûpó êeçeңiíäe áoëaòûí.
Ñaïaíû áañқapó oáëûñûíäa áaқûëaó әäiñòepi (A. Øóõapò, Ã.Ô. Äoäæ, Ã.Ã. Poìèíã æәíe ò.á.) òүñêeí êeçäeí áañòaï æaëïû ìeíeäæìeíòòe «êëaññèêaëûқ әêiìøiëiê ìeêòeái» ïaéäa áoëa áañòaғaí áoëaòûí. SQC ñaïa áañқapóäûң ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepiíiң äaìóû áaқûëaó êapòaëapû, òaңäaìaëû әäiñòepäiң ïaéäa áoëóûía íeãiçäeëäi. Áaòûñòa ñaïa ôèëoñoôèÿñûíûң aòañû aòaíғaí Øóõapò ñaïaaóìaғûíäaғû Ý.Ó. Äeìèíã ìeí Ä.Ì. Äæópaí ñèÿқòû øeáepëepãe өç әñepií òèãiçäi. Áaқûëaó әäiñòepiíiң íeãiçãi áaғûòòapû:
- áañқapó ôóíêöèÿñûí ñèïaòòaó;
- áañқapó ïpèíöèïòepií äaìûòó;
- áañқapó ұéûìûí áip æүéeãe êeëòipó.
 |
TQM, UQM,QM ÈÑO 9000 íeãiçiíäe MBQ
Äeìèíãòiң 14 ïpèíöèïi MBQ
TQM, CWQC Peñeéäe:
Quality Circles, QC ÁÈÏ,ÊAÍAPÑÏÈ,
ñaïa үéipìeëepi ÍOPÌ, ÑÁÒ,
Ñaïaíûң 7 құpaëû ÊÑ ÓÊÏ
ZD (íөëäiê aқaó) æәíe
Ñaïa èíæeíepèíãi ò.á.
(Òaãóòè, QFD, «Ñaïa үéi»
әäiñòepi)
Ìaòpèöaëûқ
SQC Ñeíiìäiëiê ұéûìäañқaí құpûëûì.
òeopèÿñû.Òәæipè- Æүéeëiê, æaғäaéëûқ
áeëepäi æәíe ìiíeç-құëûқòû
æoáaëaó үéëeñó
Ìeíeäæ-
Òeéëop ìeíòòiң
Æүéeñi êëaññèêaëûқ
ìeêòeái
1-øi ýòaï (1900-1920), 2-øi ýòaï (1920-1950), 3-øi ýòaï (1950-1980), 4-øi ýòaï (1980-қaçipãi óaқûòқa äeéií)
1- ñópeò. Ñaïa ìeíeäæìeíòi ìeí æaëïû ìeíeäæìeíòòiң өçapa áaéëaíûñû
1950-1980 æûëäapû øeòeëäepiíäeãi êeң êөëeìäi ôèpìaiøiíäeãi æүéeëep ñaïa áañқapó æүéeëepi äeï әëi äeaòaëaäû; TQC (Ôeéãeíáaóì), CWQC (Èñèêaâa, ñaïaíûң 7 құpaóøûñû), QC-circles (Òaãóòè әäiñi), QFD æәíe ò.á. Áұë óaқûòòa êөï êөңië ñaïa èíæeíepèíãiíe áaғûò áeëñeíäi қaëûïòañóìeí áipãe, äәë oñû êeçäeí áañòaï ñaïaíû қaìòaìañûçäaíäûpó әäiñi æaëïû ñaïaìeí æaқûíäaña òүñòi.1980 æûëäaí áañòaï ұéûìäû æeêe ôóíêöèoíaëäû áaғûòòapғa áөëe áañòaäû. Ìeíeäæìeíò – ìapêeòèíã, æaңaøûëäûқ oáúeêòiëepi êeңeéòiëe áañòaäû. Æaëïû ìeíeäæìeíò құpaìûíäa қapæûëûқ ìeíeäæìeíò, ìapêeòèíãòiê áañқapó, ò.ñ.ñ ұéûìäap áөëiíiï øûқòû. Æaëïû ìeíeäæìeíò ñaïaíû æeòiëäipó íeãiçiíäeaíûқòaëûíäû. Ñoíûìeí қaòap, 1980 æûëäûң aÿғûíäa íapûқòûқ ýêaíoìèêaëûқ eëäepäeãi өíäipiñòep ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií øañaóìeí қaòap, eíãiçäipiï, ñepòèôèêaòòaóғa êөøe áañòaäû. Ñaïa ìeíeäæìeíòiíe æүéeëi êөçқapañòûң ïaéäa áoëóû өíiì ñaïañûía ғaía êөңië áөëiíiï қaía қoéûëìaé, қûçìeò ñaïañûía äa êөңië áөëiíäi. Әpèíe, áұë қaçipãi òaңäa íapûқòûқ ýêaíoìèêaäaғû eëäepäeãi қûçìeò êөpñeòó ñaïañûíûң æoғapûëaóûíaaëûï êeëäi.
1.2 Æaëïû ìeíeäæìeíò æүéeñiíäe ñaïaíû áaғaëaó
Æaëïû ìeíeäæìeíò æүéeñiíäe ñaïaíû áañқapó äaéûí өíiìíiң øûғó ñaïañûíaí áañòaëäû. Ñoíûìeí қaòap æoғapûäaaéòûï өòêeíiìäeé әp æeêe áұéûìíûң ñaïañûí áañқapóäûң ìeõaíèçìií 1905 Ôpeäpèê Óèíñëoó Òeéëop æүéeñi áepãeí áoëaòûí. Aë ñaïaíû æaëïû áaқûëaó ìoäeëi (Total QualityControl) 50 - æûëäapäûң áañûíäaApìaíä Ôeéãeíáaóì ñaïaíû æaëïû áaқûëaóäû өíiìíiң ñaïañûíûң ïpoáëeìañûí øeøeòií æәíeoíûң áaғañû òұòûíóøûíûң, øûғapóøûíûң ïaéäañûía òәóeëäiëiãiíe áaéëaíûñòû áoëaòûí æүée äeï ұғûíäû. Ôeéãeíáaóì ñaïaíû өíäipiñ áұéûìûíûң ñoңғû íәòèæeñipeòiíäeeìeñ, oíû әpáip øûғó êeçeңiíäe қapañòûpóäû ұñûíäû. Áұë êoíöeïöèÿғa ñәéêeñ ñaïaíû áaқûëaó ìûíaäaé áoëäû:òұòûíóøûíûң ñұpaíûñûía қapaé áeéiìäeëó; үpäiñ ïeí oíûң íәòèæeñií áaғäapëaó; æұìûñқa қaòûñó ìeí æaóaïêepøiëiêòi áañқapó;үçiëiññiç æeòiëäipó; æұìûñқa áaéëaíûñòû ïpoáëeìaëap 20%-òeí añïaó êepeê; өëøeóëepäi eíãiçó; æұìûñòûң ñaïañûí æaқñapòóäû ұæûìäûқ ұéûìäañòûpó [2].
Ñaïaíû áañқapó - æeäeë äaìûï êeëe æaòқaí êoíöeïöèÿ. Ñaïaíû áañқapó ñaíäû áañқapóìeí, ÿғíè өíäipiñòiң êөëeìiìeí ñaëûñòûpғaíäaaқïapaòòûқ æaғûíaí áipøaìa êeң aóқûìäû қaìòèäû, oñûғaí áaéëaíûñòû ñaïa æүéeñií æoáaëaғaíäaaқïapaòòûқ aғûìíûң ұòûìäû æaқòapû ìeí әpioíû peòòeóäi қaìòaìañûç eòó қaæeò. Äeãeíìeí äe ұéûìäû áañқapó æүéeñi êөáiíe æeêeëeãeí aäaìäapäûң æeêe қañèeòòepi ìeí oëap үøií қaëûïòû өçapa қapûì – қaòûíañòapғa òәóeëäi. Áұë eң aëäûìeí øûғapûëғaí өíiìíiң ñaïañûía әñepeòeäi, ò.á æүéeíi áұçaòûí êeäepãiëepäiң ïaéäa áoëóûíûң ñeáeái. Oñûíäaé êeäepãiëepäieñêepeoòûpûï, oëapäûң aëäûí aëó íeìeñe áoëäûpìaó æaғäaéëapûí қapañòûpóғa õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòaó ұéûìû ( ÈÑO ) 1986 æûëû ұéûìäû áañқapóғa қoéûëaòûí òaëaïòap æүéeñií әçipëeï, oëapäû ÈÑO 9000 ñòaíäapòòap òoïòaìañû òүpiíäe æañaï øûғapäû. ÈÑO 9000 ñòaíäapòòap òoïòaìañûíûң íeãiçãi ìaқñaòû ñaïaíû қaìòaìañûç eòóäiң aëғaøқû äeңããeéií áaғûíäûpó áoëûï òaáûëaäû. ÈÑO 9000 ñòaíäapòòap òoïòaìañûíäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeëepiíe қoéûëaòûí òaëaïòap ìeí өíiìãe қoéûëaòûí òaëaïòapapañûíäaғû aéûpìaøûëûқòû êөpñeòeäi. ÈÑO 9000 ñòaíäapòòap òoïòaìañû ñaïa ìeíeäæìeíòiíiң íeãiçãi 8 ïpèíöèïiíe íeãiçäeëeäi. Oñû ïpèíöèïòep қûçìeòií æaқñapòó ìaқñaòûìeí ұéûìäapäû áañқapóäûң íeãiçipeòiíäe æoғapû áañøûëûқïeí æүçeãeañóû ìүìêií: òұòûíóøûғa áaғäapëaó íeìeñe áeéiìäeó; áañøûëûқ æeòeêøiëiãi, oçaòòûғû; ïepñoíaëäû қûçûқòûpó æәíeoëapäû òapòó; үpäiñòiê әäiñòep; ìeíeäæìeíòêe æүéeëiêәäiñ; ұäaéû æaқñapòó; äepeêòepãe ñәéêeñ øeøiìäepäi қaáûëäaó әäiñi;æeòêiçóøiëepìeí өçapa òèiìäi opòa құpó íeìeñe òèiìäi қapûì- қaòûíañòapopíaòó.
1 ïpèíöèï: Êәñiïopûí òұòûíóøûäaí òәóeëäi áoëғaíäûқòaí, oëap òұòûíóøûíûң aғûìäû æәíe áoëaøaқ ñұpaíûñòapûí òүñiíiï қaíaқoéìaé, oëapäûң òaëaïòapûí opûíäaóғa æәíe äeoëapäûң oéëapûíaí añûï òүñóãe ұìòûëóû қaæeò.
2 ïpèíöèï: Áañøûëapaäaìäapäûң êәñiïopûí aëäûíäa òұpғaí ìaқñaòқa æeòóãe òұòañ áipaäaìäaé қaòûñóûía қoë æeòêiçeòiíäeé iøêi æaғäaéëapäû қaëûïòañòûpa áañòaóû қaæeò, ÿғíè өç ìaқñaòòapûía æeòó æoëûíäa қûçìeòiíe òoëûқòaé òapòûëóû ìүìêií iøêi opòaíû құpóû қaæeò. Áañøûëap әpқaøaíäa æeòeêøi áoëûï òaáûëғaíäûқòaí, қûçìeòêepëepií æұìûñқa ûíòaëaíäûpóû қaæeò.
3 ïpèíöèï: Aäaìäap áapëûқ äeңãeéäe êәñiïopûííûң íeãiçãi êүøi áoëûï òaáûëғaíäûқòaí, oëapäû æұìûñқa òoëûқ òapòó oëapäûң қaáiëeòií êәñiïopûíғa êөïòeï æұìñaóғa ìүìêiíäiê òóғûçaäû. Æұìûñøû-қûçìeòêep òeê ғaía æaëaқû aëó үøií ғaía æұìûñ iñòeóøieìeñ êәñiïopûííûң æaíaøûpû áoëaòûíäaé æaғäaé æañaëûíóûìeí қaòap, æұìûñøûëap өçiíiң áiëiìäepi ìeí òәæipèáeñiìeí epêií áөëiñói қaæeò.
4 ïpèíöèï: Ìaқñaò eòiëãeí íәòèæeãe әpeêeò òèiñòi қopëapäû үpäiñ peòiíäe áañқapғaí æaғäaéäa òèiìäi òүpäe æeòóãe ìүìêiíøiëiê æañaéäû. Үpäiñ áip íeìeñe áipíeøeoëapäû æүçeãeañûpғaíäa êipiñòep øûғûñқaaéíaëaòûí әpeêeò òүpëepi áoëûï òaáûëaäû.
Êipiñ үpäiñ øûғûñ үpäiñ øûғûñ
êipiñ êipiñ
Өìip ñүpó öèêëi: қûçìeò eòêeí óaқûòûíäa íapûқòû çepòòeó, æoáaëaó êeçiíäe өíiìäi áiòêeííeí ñoң қaéòa өíäipiñêe äaéûíäaó, æapaòó, ïaéäaëaíó êeçiíäe өíiìäi æañaï øûғapó, қûçìeò êөpñeòó, ïaéäaëaíó, áóûï-òүþ, òañûìaëäaó, ñaқòaó.
Өíiìíiң өìipëiê öèêëií aëñaқ, үpäiñòi òәñiëäeìe áûëaé aíûқòaëaäû:
Òұòûíóøûíûң òaëaïòapû êipiñ ìapêeòèíã
(1 үpäiñ)
өíiìãe қoéûëaòûí òaëaï өíiìäi æoáaëaó
(1үpäiñòiң øûғûñû 2 үpäiñòiң êipiñi) (2 үpäiñ)
5 ïpèíöèï: Өçapa áaéëaíûñòaғû үpäiñòepäi æүéepeòiíäe øûғapûï aëó, òaíó, áañқapó. Ұéûìíûң ìaқñaòқa æeòói ұéûìíûң íәòèæeëiãiíe, òèiìäiëiãiíe, ñeíiìäiëiãiíe әñepeòeäi.
6 ïpèíöèï: Ұéûìíûң òұpaқòû ìaқñaòû oíûң әpeêeòiíiң ұäaéû æaқñapғaíû, ÿғíè ұéûìíûң ñòpaòeãèÿëûқ ìaқñaòòapғa æeòóäeãi áapëûқ êeçeңäepäe òaáûñқa қoë æeòêiçói.
7 ïpèíöèï: Òèiìäi øeøiìäep, äepeêòep, aқïapaòòap òaëäaóûíaíeãiçäeëeäi, ÿғíè äepeêòep ìeí aқïapaòòapäûң æeòêiëiêòi, òoëûқ, äәë әpi ñeíiìäi áoëóû äұpûñ øeøiì қaáûëäaóғa êeïiëäiê áepeäi.
8 ïpèíöèï: Ұéûì ìeí oíûң æeòêiçóøiëepi өçapa áaéëaíûñòû æәíe òәóeëäi áoëғaíäûқòaí, oëapäûң өçapa ïaéäa қaòûíañû eêi òapaï «Ұéûì – opòa» құpóûí қaìòaìañûç eòeäi. Áұë ïpèíöèï eêi æaқòûң apaäaғû áaғäapëûқ-ñepiêòeñòiê қapûì-қaòûíañòapopíaòóғaíeãiçäeëãeíäiêòeí, áұë қapûì-қaòûíañòap òeõíèêaëûқ ïpoöeñòepäi әçipëeó, æeòiëäipó æұìûñûíaeêi æaқòûң äa қaòûñóûí æeңiëäeòóìeí қaòap, өçapa ñeíiìäiëiê òóäûpaäû [3].
Әpáip ұéûì қaæeòòi құæaòòapäûң êөëeìäepi ìeí oëapäû æeòêiçóøiëepäiaíûқòaéäû. Áұë ұéûì òүpi æәíe êөëeìi, ïpoöeñòepäiң æәíe өíiìíiң êүpäeëiëiãi, òұòûíóøû òaëaïòapû, қoëäaíûëaòûí ìiíäeòòi òaëaïòap, қûçìeòêepëepäiң қaáiëeòòepi,ñoíûìeí қaòap ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíe қoéûëaòûí òaëaïòapäûң opûíäaëóû äeңãeéiíe áaéëaíûñòû ñaïa áaғaëaíaäû.
Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeëepií áaғaëaғaí æaғäaéäa әpáip áaғaëaíaòûí ïpoöeññ òópaëû òөpò íeãiçãi ñұpaқ қoéûëóû қaæeò:
1. Ïpoöeññ òaáûëғaí áa æәíeoë òèiñòi үëãiäeaíûқòaëûíäû ìa?
2. Æaóaïêepøiëiê òapaòûëғaí áa?
3. Ïpoöeäópaëapeíãiçiëiï æәíeoñûғaí ñәéêeñ æұìûñøûëap æaғäaéûíäa қoëäaíûëaäû ìa?
4. Áұë ïpoöeññ òaëaï eòiëãeí íәòèæeãe қoë æeòêiçóäe òèiìäi ìe?
Áұë áepiëãeí ñұpaқòapғa æèûíòûқ æaóaïòap áaғaëaó íәòèæeëepií aíûқòaóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií áaғaëaó қoëäaíûëó ñaëañûía áaéëaíûñòû áoëóû æәíe äeaóäèò, ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií òaëäaó, ñoíäaé - aқ өçiíäiê áaғaëaó ñèÿқòû iñ – әpeêeò òүpëepií қaìòóû äa ìүìêií. Ұéûì òұpaқòû òaáûñқa æeòói үøií, êeìeëäiê äeңãeéií aíûқòaó үøií, æaқñapòó үøií æәíe òèiñòi әpeêeòòep æoñïapëapûí құpóû үøií өçií өçi áaғaëaóû қaæeò. Êәñiïopûíäû áaғaëaó íәòèæeëepi áañøûëûқ òapaïûíaí òaëäaó үpäiñi үøií êipiñ äepeêòepi áoëó ìүìêií, ñoíäûқòaí áaғaëaó áeëãiëi êeçeңäiëiêïeí æүpãiçiëói қaæeò. Áeëãiëi êeçeңìeí áipòiíäeï æүçeãe añûpûëaòûí әäiñíaìa æәíe ұéûì өçií өçi áaғaëaóäû æүçeãe añûpóû үøií ìûíaëapäû қapañòûpóû òèiñ: Áipiíøiäeí, eң aëäûìeí өçií өçi áaғaëaóäû æәíeopûíäaëaòûí áaғaëaóäû қoëäaíó ñaëañûí aíûқòaóû қaæeò, ÿғíè өçií өçi áaғaëaóäû ñèïaòûía қapaé áip óaқûòòa íeìeñe òiçáeêòeé æүçeãe añûpóғa áoëaäû. Eêiíøiäeí, opûíäaóғa қaæeò өçií өçi áaғaëaó ñèïaòûía áaéëaíûñòû ұéûì құpûëûìûía ñәéêeñ òoïòaìaíû құpó æәíe äe өçií өçi áaғaëaó құpaëûí қoëäaíóäû òүñiíäipeòií æoғapû áañøûëûқ òoïòaìañûí құpó, ñoíûìeí қaòap áaғaëaó үpäiñií ñaқòaï қaëó. Үøiíøiäeí, òoïòaìa ìүøeëepi áapëûқ ìүìêií æepëepäe æaқñapòó æәíe èííoâaöèÿëap ìүìêiíøiëiêòepií áipiãe ñәéêeñòeíäipóëepi êepeê, ñoíäûқòaí òoïòaìa ìүøeëepiíeí áaÿíäaëғaí ìүìêiíäiêòepäi ñaëûñòûpó æoëûìeí өçií өçi áaғaëaóäû aíûқ êөpñeòóií òaëaï eòó қaæeò. Oñûғaí ñәéêeñ ұéûì áañøûëûғû òoïòaìa ìүøeëepiíiң қopûòûíäû oòûpûñûí æañaé oòûpûï, áaғaëaó íәòèæeñiíäe әçipëeíãeí әpeêeòòep æoñïapû ìeí үpäiñiapқûëû ñәéêeñòeíäipiëói қaæeò.
Өçií өçi áaғaëaó – áұë êeìeëäiê äәpeæeñiíe қaòûñû áoéûíøaoíûң íәòèæeëiãi ìeí ұéûì қûçìeòií æèíaқòû æәíe æүéeëi òaëäaóäû æүçeãeañûpaäû. Өçií өçi áaғaëaó íәòèæeëiãi êөçқapañûíaí ұéûìíûң ñaëûñòûpìaëû òүpäe ìûқòû íeìeñe әëñiç æaқòapûí aíûқòaó, ñoíäaé –aқ өçiíäiê epeêøiëiêòepií қoþû, æaқñapòóëapäû æoñïapëaé oòûpûï æeêe íeìeñe æaëïû äeңãeéäe ïpaêòèêa үøií қoëäaíóû ìүìêií. Өçií өçi áaғaëaó êөáiíe ұéûìíûң iøiíäe ôóíêöèoíaëäû apaëûқ æәíe èepapõèÿëûқ қûçìeòòepäi ұñûíaòûí æұìûñøûëap òoïòapûía æүpãiçiëeäi. Өçií өçi áaғaëaó íәòèæeëepi: ұéûìäaғû áapëûқ қûçìeò òүpiíiң æaқñapóûía, ұéûìäaғû òұpaқòû òaáûñòû ñaқòaï қaëóûí æәíe æeòiëäipóãe, өíiì ìeí ұéûì құpûëûìûía, òiïòi, æaқñapó үøií æaңa òәæipèáeëep ìeí ìүìêiíäiêòepäi ìoéûíäaóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Өçií өçi áaғaëaóäû aÿқòaó ұéûìíûң áoëaøaқ äaìóû ìeí ìүìêiíäiêòepií æүçeãeañûpóäa ìaңûçäû қaäaì áoëûï òaáûëaäû. Өçií өçi áaғaëaó íәòèæeñiíäe æèíaëûíғaí aқïapaò: áapëûқ ұéûìäapäa áiëiìäepäi ñaëûñòûpó æәíe ûíòaëaíäûpó òèiñòi æaғääaéëapäa áoëóû ìүìêií eêeíäiãií êөpñeòeäi. Äeìeê, ұéûìíûң өçií өçi áaғaëaóû ұéûì iñ–әpeêeòií æәíe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíe қaòûñòû íәòèæeëepäi íeìeñe æeòiëäipiëãeí үëãiíi æaí–æaқòû, әpi æүéeëi òaëäaó áoëûï ñaíaëaäû. Өçií өçi áaғaëaó ұéûì iñ–әpeêeòi ìeí ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң äaìó äeңãeéi òópaëû æaëïû êөpiíiñòi ñèïaòòaé aëaäû. Ñoíûìeí қaòap, ұéûìíûң қaæeòeòeòií ñaëaëapûí æәíe áañûìäûқòapûí aíûқòaóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Қaçipãi íapûқòûқ ýêoíoìèêaäaòeê êөpñeòiëãeí ïapaìeòpëepäiң ñәéêeñòiãií òeêñepó æүpãiçóìeí қaòap, øapóaøûëûқ æүpãiçóøi ñóáúeêòiëepäiң қûçìeòòepií æaқñapòóғa áaғûòòaëғaí ғûëûìè íeãiçäeëãeí ұñûíûñòap әçipëeóäi æәíeoíû æүçeãeañûpóäû,oëapғa êeңeñ áepóäi æәíeòaғû äa áañқa êәñiáè äeңãeéäeãi òèiñòiaóäèòopëûқ қûçìeò êөpñeòóäi òaëaï eòiëeäi. Aóäèò òepìèíi ëaòûííûң «Audio» – «Òûңäaï òұp» äeãeí ñөçiíeí øûқòû, ÿғíè, êëaññèêaëûқ ìaғûíaäaaóäèò – ұéûìäa æұìûñ æañaìaéòûí apíaéû ìaìaíäaíғaí òәóeëñiç aóäèòop æүçeãeañûpaòûí eøêiìãe òәóeëñiç ñûpòòaé қapæûëûқ áaқûëaó áoëûï òaáûëaäû. Ìұíäaé êәñiáè áaқûëaó aóäèòêe äeãeí қaæeòòiëiêòiң apòóû êөïòeãeí æaғäaéëapғaòәóeëäi áoëûï òaáûëaäû: Êәñiïêepëiêòiң äaìóû ìeí êaïèòaëäûң өñóiíe òiêeëeé әñepeòói. Өçií — өçipeòòeóãe ұìòûëaòûí ұéûìäap ñaíûíûң apòóûía ñeáeï áoëûï oòûp. Ýêoíoìèêaëûқ òұpaқòûëûқòû, ìeíøiê èeëeíóøiëiêòepãe æәíe êpeäèòopғa oëapäûң қoëäaíғaí қapæûëapûíûң ñaқòaëóûía êeïiëäiê áepóäi қaìòaìañûç eòóäiң қaæeòòiãiíeí. Қapæûëûқ aқïapaòòû қoëäaíóøûëap êoìïaíèÿíûң eñeïòiê æaçáaëapûíaêөáiíe қoëæeòiìäi áoëìaóû æәíeoëapäûң òèiñòi òәæipèáeëepiíiң áoëìaóû aóäèòêe äeãeí қaæeòòiëiêòiapòòûpäû [4].
Íapûқòûқ қaòûíañòap æaғäaéûíäa êөïòeãeí êoìïaíèÿëap, áaíêòep, ñaқòaíäûpó êoìïaíèÿëapû, êөëiê æәíe êoììepöèÿëûқ ұéûìäap ìүëiêòi қoëäaíó, æұìûñòaï ìeí қûçìeò êөpñeòóäi opûíäaóäa, êoììepöèÿëûқ oïepaöèÿëap ìeí aқøa қapaæaòòapûí æүpãiçó áoéûíøa ñaí aëóaí êeëiñiìøapòòûқ қaòûíañòapғa òүñeòiíäiêòeí, қaæeòòi aқïapaòòû aëóäaғû ìәìiëeãe қaòûñóøûëap apañûíäaғû oñû қaòûíañòapäûң íaқòûëûғûí òeêñepó íәòèæeñiíäe òeê òәóeëñiç aóäèòop ғaía äәëeëäeé aëaäû. Aóäèò өçiíiң êәñiáè қûçìeòiíäe aäaëäûқ, oáúeêòèâiëiê, êәñiáè құçûpeòòiëiê, òәóeëñiçäiê, æèíaқûëûқ, íaқòûëûқ, äeìoêpaòèÿøûëäûқ ïpèíöèïòepäi áañøûëûққa aëóû қaæeò. Aóäèòop өçiíiң êәñiáè қûçìeòií opûíäaó áapûñûíäa өçiíe ñeíiï òaïñûpûëғaí æұìûñòû ìiíñiç әpiaäaë opûíäaëóûí қaìòaìañûç eòóìeí қaòap, òaëқûëaóäa áiëäipeòií ïiêipiíiң oáúeêòèâòiëiãi ìeí òәóeëñiçäiãií ñaқòaóû қaæeò. Aóäèòêe êәñiïopûí қûçìeòií æaí æaқòû òeêñepó ìiíäeòi æүêòeëeäi. Ñoíäûқòaí oë aóäèòopғa áañøûëûққa apíaëғaí æәíe oíûң қûçìeòiíiң òèiìäiëiãií æoғapûëaòó æөíiíäeãi êoíñòpóêòèâòi ұñûíûñòap æañaóғa ìүìêiíäiê æañaéäû.
Iøêiaóäèò áañқapó eñeáiíiң áөëiíáeñ æәíe ìaңûçäû ýëeìeíòi áoëғaíäûқòaí, iøêiaóäèòêe äeãeí қaæeòòiëiê æoғapû áañøûëûқòûң áapëûқ áañқapó құpûëûìäapûí êүíäeëiêòi қûçìeòòe áaқûëaìaóûíaí áoëûï òaáûëaäû. Iøêiaóäèòòep áөëiìøe қûçìeòiíe æүpãiçiëeòií íaқòûëû ìûíaäaé ìaқñaòòapäû êөçäeéäi: ÑÌÆ –íûң ҚP ÑÒ ÈÑO 9001 – 2001 òaëaïòapûía, eíãiçiëãeí ÑÌÆ – íûң íәòèæeëiãií ñaïa ñaëañûíäaғû ìaқñaòòapғa, ìeíeäæìeíò æүéeñiíäeãi æaқñapòóäûң æoëäapû ìeí ìүìêiíäiêòepií æәíe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң æoñïapëaíғaí iñ – øapaëapғa ñәéêeñòiëiãi ìeí ñaïa ìeíeäæìeíòií eíãiçóäiң òèiìäiëiãií aíûқòaéäû, ÿғíè iøêiaóäèò iøêi áaқûëaó æүéeñiíiң қûçìeò eòóiìeí aқïapaòòapäûң өңäeóäiң òèiìäiëiãií òaëäaóäû æүçeãeañûpaäû.
Ñûpòқû aóäèòòiң oáúeêòiñi – øapóaøûëûқ ñóáúeêòiëepi áoëûï òaáûëaäû. Ñûpòқû aóäèòòiң ìaқñaòû òaïñûpóøûíûң òaëaáûía ñaé aíûқòaëaäû, oëapғa æaòaòûíäap: êәñiïopûí, ìeìëeêeòòiê құpûëûì, қapæû, ìүëiê èeëepi. Ìeìëeêeòòiê құpûëûìûíûң òaïñûpóûìeí aóäèò òeêñepói æүpãiçiëãeí æaғäaéäa әëeóìeòòiê – ýêoíoìèêaëûқ ìәñeëeëep êөòepiëeäi äe, aóäèòop êәñiïopûííûң íeìeñe êәñiïêepëepäiң, ìeíøiê èeëepiíiң øapóaøûëûқ қûçìeòiíiң òèiìäi æүpãiçiëóiíe қaòòû êөңië áөëeäi. Ñeáeái, eãepoëap øapóaøûëûғûí ïaéäa òaáóғa òèiìäi æoëìeí æүpãiçñe, ìeìëeêeòêe ñaëûқ òөëeìi êөáeéeäi, äeìeê áұë өç êeçeãiíäe ìeìëeêeòòiң әëeóìeòòiê қapæûñûí, áþäæeòií òoëûқòûpóäa өç үëeñií қoñaäû. Ñûpòқû aóäèò қûçìeòií aòқapóøûëap – æeêe aóäèòopëap æәíe aóäèò ôèpìaëapû. Aóäèòopëapäûң қûçìeòiíäeãi íeãiçãi ìaқñaòû ìeíøiê èeñiíiң ìүääeñií қopғaó æәíe қapæûëûқ æaғäaéûí êөòepó íeìeñe ìүìêiíäiãiíøeapòòûpó áoëûï òaáûëaäû. Ñûpòқû aóäèòòep өç æұìûñûí ñoë eëäeãi çaңäû òүpäe қaáûëäaíғaí aóäèò ñòaíäapòûía, áóõãaëòepëiê eñeï ïpèíöèïòepiíe ñәéêeñ æүçeãeañûpaäû. Ñûpòқû æәíe iøêi aóäèòòiң òeêñepó әäiñòepi ìeí oáúeêòiñi áipäeé áoëғaíûìeí, oëapäûң ìaçìұíû ìeí ìaқñaòòapû æәíe ìiíäeòòepiíäe aéûpìaøûëûқòap áap áoëûï òaáûëaäû [5].
Ñûpòқû aóäèò өç қûçìeòiíiң áapûñûíäa iøêi aóäèò òoáû áap êәñiïopûíғa aóäèò қûçìeòií êөpñeòeòií áoëña, oëapiøêiaóäèò æұìûñûía үëêeí ñeíiììeí қapaéäû äa, өçiíiң òeêñepói áapûñûíäa iøêi aóäèò ìaòepèaëûí қaéòa òeêñepìeéäi. Ñûpòқû æәíe iøêi aóäèòòiң oáúeêòiñi, òeêñepó әäiñòepi áipäeé áoëғaíûìeí oëapäûң ìaçìұíû ìeí ìaқñaòûíäa, ìiíäeòòepiíäeaéûpìaøûëûқ áap eêeíi aíûқ. Ñoë үøií apíaéû 1- êeñòe êeëòipiëãeí. Áұë êeñòeäeí iøêi æәíe ñûpòқû aóäèòòiң ìaқñaòû, қûçìeò ñèïaòû, құқûқòûқ қaìòaìañûç eòói áoéûíøa aéûpìaøûëûқòapûí æeêe қapañòûpa êeòeéiê:
1- êeñòe
| Epeêøe ñèïaòû | Ñûpòқû aóäèò | Iøêi aóäèò | ||
| 1 | 2 | 3 | ||
| Ñóáúeêòiëepi æәíe қûçìeò ñèïaòû | Æañaëғaí êeëiñiì-øapòòap íeãiçiíäeaóäèòopëûқ ôèpìaëapìeí íeìeñe æeêe òұëғaëapìeí êәñiïêepëiê қûçìeò peòiíäe æүçeãeañûpûëaäû | Iøêi áaқûëaó æүéeñiíiң құpaìäañ áөëiìi áoëûï òaáûëaòûí æәíe áañқa құpûëûìäûқ áөëiìäepäeí òәóeëñiç қûçìeòêepëepiìeí æүçeãeañûpûëaäû | ||
| Ìaқñaòû | Íeãiçãi ìiíäeòi қapæûëûқ eñeïòiң øûíaéëûғûí êóәëaíäûpó, aқïapaòòûқ òәóeêeëäiê äeңãeéií òөìeíäeòó æәíe èeëepi ìeí үøiíøi òұëғaëapäûң (èíâeñòopëap: үêiìeò opãaíäapû, әpiïòeñòep ò.á.) қaæeòòiëiãi үøií қapæûëûқ eñeï æөíiíäe ïiêip áiëäipó | Áañòû ìiíäeòi – ìeíøiê èeëepiíiң ìүääeñií қopғaó ìaқñaòûíäa äepáeñ áөëiìøeëep æұìûñûíûң ñaïañûí áaқûëaó, äaìóäûң íeғұpëûì òèiìäi æoëäapûí aíûқòaó æәíe íeãiçäeëãeí ұñûíûñòap ìeí êeңeñòep áepó | ||
| Құқûқòûқ қaìòaìañûç eòó | Çaңäap, Açaìaòòûқ êoäeêñ, Ïpeçèäeíò Æapëûқòapû íeãiçiíäe құқûқòûқ peòòeó. | Ìeìëeêeòòiê æәíe æoғapûäaғû opãaíäapäûң áұépûғû æәíe әêiìøiëiê-құқûқ íeãiçãeaëûíäû | ||
| Áañқapóøûëûқ áaéëaíûñòapû | Êөëäeíeң áaéëaíûñòap, ÿғíè æañaëғaí êeëiñiì-øapòòap íeãiçiíäeepiêòi, òeң құқûëû қapûì-қaòûíañ, aóäèòopëûқ қûçìeò epeæeëepiìeí (ñaíäapòòapûìeí) aíûқòaëäû. | Òiê áaéëaíûñòap, ÿғíè әêiìøiëiêêe áaғûíaoòûpûï, æoñïap íeãiçiíäe үçäiêñiç æүçeãeañûpûëaäû. Añûpó æөíiíäeãi íұñқaóëapìeí aíûқòaëäû. | ||
| Aòқapaòûí қûçìeòi | Íeãiçãi қûçìeòòepiaóäèòopëûқ ôèpìaíûң æapғûñûìeí aíûқòaëaäû | Íeãiçãi қûçìeòòepi, opíû æәíe өçapa áaéëaíûñòapû iøêi құæaòòapûìeí æәíe әêiìøiëiê áeêiòêeí iøêiaóäèò қûçìeòi æөíiíäeãiepeæeëepìeí aíûқòaëaäû | ||
1-êeñòe æaëғañû
| Aóäèò òүpëepi | Iøêiaóäèò íәòèæeëepiíe, øapóaøûëûқ æүpãiçóøi ñóáúeêòiëepäiң қûçìeòií æүéeëi áaғûòòaëғaí òұpғûäaí òeêñepóãe íeìeñe òәóeêeëãe íeiçäeëeäi | Pañòaóøû aóäèòқa, áañòaïқû құæaòòap ìeí eñeï òipêeóëepií òoëûқ íeìeñeiøiíapa òeêñepóãe, áóõãaëòepëiê eñeï æүéeñií æaëïû ìәëiìeòòeí æeêeãe қapaé çepòòeóãe íeãiçäeëeäi |
Êeëòipiëãeí 1-êeñòeäeí iøêi aóäèòòiң ñûpòқû aóäèòòeí epeêøeëiãi – oë êәñiïopûí құpûëûìûía æaòaòûíäûғû, ñoíûìeí қaòap êәñiïopûí áañøûñûíûң қoë añòûíäa қûçìeò aòқapûï, òiêeëeé áañқapóûíäa áoëaòûíäûғû. Iøêiaóäèò êәñiïopûííûң áөëiìäepií òәóeëñiç òүpäe òeêñepeäi, áipaқ ôèpìa, áipëeñòiêòep òұpғûñûíaí áaқûëaóäa áoëaäû. Ñoíäa äa iøêi aóäèòòiң êәñiïopûí үøií áeäeëi, aòқapaòûí pөëi өòe æoғapû. Ñeáeái, oëap øұғûë áaқûëaó, òeêñepó æүpãiçóäe êөï қûçìeò êөpñeòeäi. Ñoíäûқòaí äa iøêi aóäèòòiң epeêøe aòқapaòûí қûçìeòi, oë êүíäeëiêòi êәñiïopûííûң íeãiçãi құpaëûíûң, ìaòepèaëäapûíûң, òaóapûíûң, өíäipiñ áapûñûíûң, äaéûí өíiìíiң áóõãaëòepëiê eñeáií êүíäeëiêòi áaқûëaï oòûpóûíäa. Қaçipãi êeçäe iøêi aóäèò êәñiïopûíäaғû êүíäeëiêòi áóõãaëòepëiê eñeï æұìûñûí êүíäeëiêòi áaқûëaï, қaäaғaëaï òeêñepiï oòûpóû êepeê. Ñoíäûқòaí äa iøêi aóäèò òeê қaía êүíäeëiêòi êәñiïopûí øapóaøûëûғûía áaқûëaó æañaï қaía қoéìaé, oëap ñoë êәñiïopûííûң áañқapó, ìeíeäæeìeíò ìәñeëeëepií çepòòeï, êeìøiëiêòepií êөpñeòiï, æұìûñûí æaқñapòó æoëäapûí êөpñeòó ìaқñaòûìeí êûçìeò êөpñeòeäi. Aóäèòòep ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíe қoéûëaòûí òaëaïòapäûң opûíäaëó äeңãeéií aíûқòaó үøií қaæeò áoëûï òaáûëaäû. Aóäèòòep қopûòûíäûñû ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií áaғaëaóғa æәíe æaқñapòóғa қaæeò ìүìêiíäiêòepäi aíûқòaéäû. Aóäèòòi áipiíøi òapaï, ұéûìíûң өçi íeìeñe ñoë ұéûìíûң aòûíaí iøêi ìaқñaòòapäûң opûíäaëóû үøií æүpãiçiëeäi æәíe ұéûìíûң өçiíiң ñәéêeñòiãií æapèÿëaó үøií íeãiçãi қûçìeò áoëûï òaáûëaäû. Aë aóäèòòi eêiíøi òapaï, ұéûì òұòûíóøûëapû íeìeñe òұòûíóøûëapaòûíaí өçãe òұëғaëap æүçeãeañûpaäû. Aóäèòòi үøiíøi òapaï, áұë ұéûìғa òәóeëñiç ñûpòқû ұéûìäap æүçeãe añûpaäû æәíe áұë òәóeëñiç aêêpeäòòeëãeí ұéûìäap ñepòèôèêaòòaóäû íeìeñe ñòaíäapòòap òaëaïòapûía ñәéêeñòiãií òipêeóäi қaìòaìañûç eòói òèiñ. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií áaғaëaóäa æoғapғû áañøûëûқ ìiíäeòòepiíiң áipiíe ñaïañoáëûñûíäaғû ñaÿñaò æәíe ìaқñaòòû eñêepeoòûpûï, ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñiíiң æapaìäûғûí, áaëaìaëûғûí, òèiìäiëiãi ìeí íәòèæeëiãií òұpaқòû æәíe æүéeëi òүpäe áaғaëaóäû æүçeãeañûpó áoëûï òaáûëaäû. Áұë òaëäaó ìүääeëi òapaïòapäûң қaæeòòiëiãi ìeí êүòiëóëepiíiң өçãipiñòepiíe æaóaï peòiíäe ñaïa ñaëañûíäa ñaÿñaò ïeí ìaқñaòòapäûң áeéiìäiëói қaæeòòiëiãií қapañòûpóäaí òұpóûìeí қaòap, ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií òaëäaóäa өçãe äeaқïapaò êөçäepiìeí қaòap aóäèòòep áoéûíøa eñeïòep ìiíäeòòi òүpäe қoëäaíûëaäû.
2 ÌEÍEÄÆÌEÍÒ – ÁAÑҚAPÓÄÛҢ ÆAҢA ӘÄIÑI
2.1 Ìeíeäæìeíòòiң íeãiçãi áaғûòòapû æәíe Қaçaқñòaíäaғû ìeíeäæìeíò
Ìeíeäæìeíò өíäipiñòi áañқapó, ìeңãepó æәíe ұéûìäañòûpó, өíäipiñòiң òèiìäiëiãií æәíe ïaéäaíû apòòûpó ìaқñaòûíäa æүçeãeañûpûëaòûí áañқapóäûң ïpèíöèïòepiíiң, әäiñòepiíiң æәíe құpaëäapûíûң, íûñaíäapûíûң æèûíòûғû áoëûï òaáûëғaíäûқòaí, ìeíeäæìeíòòi ìûíaäaé áaғûòòapäaáөëiï қapañòûpóғa áoëaäû: ýêoíoìèêaëûқ, әëeóìeòòiê – ïñèõoëoãèÿëûқ, құқûқòûқ, ұéûìäûқ – òeõíèêaëûқ.
Ýêoíoìèêaëûқ áaғûòòûң ìәíi – өíäipiñòi, ïpoöeñòi áañқapó áoëûï òaáûëaäû. Ìұíäaé æaғäaéäa ìeíeäæep қûçìeòiaç øûғûíäaëaoòûpûï, ìaòepèaëäûқ æәíeeңáeê peñópñòapûí êoopäèíaöèÿëaó æәíe үíeìäeó. Әëeóìeòòiê – ïñèõoëoãèÿëûқ áaғûòòûң ìәíi–áañқapóäûң áapëûқ äeңãeéiíäeãi ìeíeäæepëepäi áipiêòipó. Áañқapóäûң òөìeíãi æәíeopòa äeңãeéiíäeãi ìeíeäæepëepäiң қûçìeòi ìeí æұìûñøûëapapañûíäaғû äұpûñ өíäipiñòiê қaòûíañòapopíaòóғa áaғûòòaëғaí. Ìeíeäæìeíòòiң құқûқòûқ áaғûòû – ôèpìaíû құpó áoéûíøa çaңäap, êeäeíäiê æәíe ñaëûқòûқ ñaÿñaò, êәñiïêepëiê қûçìeòòi ìeìëeêeòòiê peòòeó áoéûíøa çaңäapäû қaìòèäû. Ìeíeäæepëepäiң ұéûìäûқ – òeõíèêaëûқ áaғûòûía ìiíäeòòepäi òaғaéûíäaó, peñópñòapìeí æaáäûқòaó, æұìûñøûëapeңáeãií æeòiëäipó æәíe ò.á æaòaäû.
Ìeíeäæìeíòòiң æaëïû қûçìeòòepi: Æoñïapëaó – áұë áañқapó ïpoöeñiíiң áip êeçeңi. Áұë êeçeңäeiñ-қûçìeòòiң ìaқñaòû, oғaí қaæeòòi қapaæaò, áañқa äa çaòòap, ñoíûìeí áipãe íaқòû æaғäaéäaғû eң òèiìäi әäiñ, òәñiëäep æaòaäû.Ұéûìäañòûpó – áұë ұéûìíûң құpûëûìûí қaëûïòañòûpó êeçeңi, ñoíûìeí áipãe oíûң қaëûïòû, òèiìäi æұìûñ æañaóûí áapëûқ қaæeòòiëiêòepìeí қaìòaìañûç eòó. Ìoòèâaöèÿ – áұë iñ әpeêeò, қûçìeò, oíûң ìaқñaòû ұæûì ìүøeëepiíiң æұìûñûí æaíäaíäûpó, oëapäa òèiìäieңáeêêe, ìaқñaòқa æeòóãe äeãeí ûíòa òóäûpó.Áaқûëaó – áұë áañқapó қûçìeòi, oíûң íeãiçãi ìaқñaòû æұìûñ, eңáeê íәòèæeñiíiң ñaïañû, ñaí æaғûíaí áaғaëaó æәíeoëapäûң ñeáeáií æүpãiçó.
Ìeíeäæìeíòòiң íeãiçãi үø êeçeңi: ñòpaòeãèÿëûқ, oïepaòèâòiê áañқapó, áaқûëaó. Áipiíøi êeçeң - ìeíeäæìeíòòiң ìaқñaòòapûí òaғaéûíäaó, æoáaëaó æәíe ïepñïeêòèâòi æoñïapëaó æұìûñòapû áoëûï òaáûëaäû. Eêiíøi êeçeң – қûçìeòòiң eêi òүpií қaìòèäû: ұéûì æәíe æeòeêøiëiê. Үøiíøi êeçeң – қoëäaíûëìaғaí өíäipiñòiê peçepâòepäi æәíe aëғa қoéûëғaí ìaқñaòòapғa æeòóäeãi íәòèæeëepäi òaëäaó ìeí áaғaëaóäû æүçeãeañûpaäû.Êәñiïêepëiê қaòûíañòûң êeç êeëãeí òaáèғaòû ìeí өíäipiñòiң ғûëûìè æүéeëepi ñèÿқòû өçiíe òәí áèçíeñòiê æүéeëiê ñèïaòқa èe áoëûï òaáûëaäû. Әpèíe, áұë қañèeòòep áèçíeñòiң èíòeãpaòèâòi ñaïaëapû áoëûï òaáûëғaíäûқòaí, өçiíe òәí қañèeòiíe áaéëaíûñòû oñû ñaïa êөpñeòiëãeí æүéeíiң áipòұòañ құpaìû áoëûï ñaíaëaäû. Қaçipãi óaқûòòa Қaçaқñòaíäa áèçíeñòiң æүéeëi òүpi қaëûïòañқaí, Êeңeñ Oäaғû êeçiíäe æeêe êәñïêepøiëiêêepeñìè òûéûì ñaëûíғaíäûқòaí, æoñïapëû ýêoíoìèêaäa қoñûìøa øapóaøûëûққa äaeңáeê eòeòií æәíe ұñaқ қoëөíep øapóaøûëûғûìeí øұғûëäaíaòûí aäaìäapäûң äa eңáeãi øeêòeóëi áoëäû. «Êәñiïêep», «êәñiïêepëiê» äeãeí òepìèíäepäiң ìaғûíañû áoëìaäû.Açaìaòòapäûң æәíe ұéûìäapäûң çaңäû êәñiïêepëiê қûçìeòiíiң òүpëepi êәñiïêepëiê ôèpìa äeï aòaëaäû æәíe áұë çaңäû ýêoíoìèêaëûқ òepìèí áoëûï òaáûëaäû. Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañûíäaғû êәñiïêepëiê ôèpìaëapäûң қûçìeòií Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañûíûң Çaңû peòòeï æүçeãeañûpaäû. Áeêiòiëãeí epeæeãe ñәéêeñ æaëäaìaëû eңáeêòi ïaéäaëaíáaéòûí ұæûìäap æeêeeңáeê әpeêeòi, aë æaëäaìaëû eңáeêòi ïaéäaëaíó apқûëû æүpãiçiëeòií êәñiïêepëiê әpeêeò өíepêәñiï ұæûìû áoëûï òaáûëaäû. Äeìeê, êәñiïêepëiê ôèpìa – æaëäaìaëû eңáeêòi ïaéäaëaíaòûí êәñiïêepëiêòiң áip òүpi áoëûï ñaíaëaäû æәíe қaçipãi íapûқòûқ ýêoíoìèêaäa äaìûғaí ìeìëeêeòòepäiң áapëûғûíäa ñaíû æәíe ñaïañû æaғûíaí әpòүpëioñûíäaé ôèpìaëap ïaéäa áoëғaí. Áұë ôèpìaëapäûң әpòүpëi áoëóû oëapäûң ìeíøiê òүpiíe òiêeëeé òәóeëäi áoëûï òaáûëaäû. Ñoíäaé – aқ êәñiïêepëiê ôèpìaëap өíiì òүpëepiíiң әpòүpëiëiãiìeí, áәñeêe æүpãiçó æaғäaéû ìeí áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãiìeí aæûpaòûëaäû. Êәñiïêepëiê ôèpìaëap ñaïaëûқ æaғûíaí ìeíøiê òүpiíe òәóeëäi áoëûï òaáûëña, aë ñaíäûқ æaғûíaí æұìûñêep ñaíû ìeí êaïèòaëäûң æûëäûқ aéíaëûì ìөëøepiìeí aíûқòaëaäû. Äaìûғaí ìeìëeêeòòepäiң áapëûғûíäa êәñiïêepëiê қûçìeòòiң әpeêeòií çaң қopғaéäû æәíeoëapäûң өíiìäepi ìeí қûçìeòòepiқoғaì үøií қaæeò æәíe ìaңûçäû áoëûï eñeïòeëiíeäi. Áiçäiң eëäe êәñiïêepëiê ôèpìaëapäûң қaëûïòañóû êeëeñiäeé áoëûï òaáûëaäû: æeêe ìeíøiêòeãi æaóaïêepøiëiãi øeêòeëãeí ұæûìäap, êәñiïopûíäap, açaìaòòapäûң ìeìëeêeòòiê, ìóíèöèïaëäûқ æәíe ò.á ìeíøiêòeãi êәñiïopûíäapäû ñaòûï aëó apқûëû íeìeñe æaңa êәñiïopûíäapäû ұéûìäañòûpó apқûëû қaëûïòañқaí [6].
Êeç êeëãeí êәñiïopûí ýêoíoìèêaëûқ өíiìäepäi: òaóapäû íeìeñe қûçìeòòepäi өíäipó үøií ұéûìäañòûpûëaäû, ÿғíè oë үøií өíäipiñ ôaêòopëapû æұìûñ êүøi, ìaòepèaëäûқ – òeõíèêaëûқ peñópñòap, æeppeñópñòapû, aқïapaò æәíeaқøaëaé қapæûëap қoëäaíûëaäû. Өíäipiñ peñópñòapûí ұòûìäû ïaéäaëaíó æәíe òèiìäi æұìûñ æañaóû өíäipiñòi áañқapóäû ұéûìäañòûpóғa òәóeëäi áoëғaíäûқòaí, ìeíeäæìeíò өíäipiñòiң òeõíoëoãèÿëûқ äeңãeéiíe äe, êaäpëapäûң ñaïañûía äa әñep eòeäi. Êәñiïopûíäapäû áañқapóäûң íeãiçãi ìaқñaòû –өíäipiñòi қaìòaìañûç eòó æәíe òaóapëap ìeí қûçìeòòepäi өòêiçó, êәñiïopûííûң íeãiçãiiñ әpeêeòií òèiìäi æүçeãeañûpó áoëûï òaáûëaäû.
2.2 ҚP – äaғû êәñiïopûíäapäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó
Өíäipiëeòií өíiìíiң ñaïañûí æoғapûëaòó қaçipãi óaқûòòa iøêi æәíe ñûpòқû íapûқòûқ қaòûíañòa áәñeêeãe қaáiëeòòi áoëóû áoëғaíäûқòaí, өíäipiëeòií өíiìíiң íeìeñe қûçìeòòiң ñaïañûí apòòûpó êәñiïopûíäaғû өíäipiñòiê òèiìäiëiêòi æoғapûëaòóäaғû áañòû æoë áoëûï òaáûëaäû. Oòaíäûқ өíiìäepäiң íapûқòûқ қaòûíañòa áәñeêeãe қaáiëeòòi áoëóû eëiìiçäiң áeäeëií êөòepiï, ұëòòûқ áaéëûғûìûçäû apòòûpûï қaía қoéìaé, eëiìiçäiң äүíèeæүçiëiê ñaóäaäa өç opíûí òaáóûía æәíe ìeìëeêeòiìiçäi òaíûòóäûң áipäeí áip æoëû áoëìaқ, ñoíäûқòaí өíäipiëeòií өíiìíiң ñaïañû iøêi æәíe ñûpòқû íapûқòa áәñeêeãe қaáiëeòòi áoëóû áañòû øapò, ñәéêeñiíøe áұë өíiìíiң ñaïañûí apòòûpóäû òaëaï eòeäi. Õaëûқapaëûқ òәæipèáeëepãe ñүéeíeòií áoëñaқ, áұë aéòûëғaí æeòiñòiêòepãe ñaïaíû êeøeíäi áañқapó apқûëû ғaía қoë æeòêiçó ìүìêií áoëғaíäûқòaí, oòaíäûқ êәñiïêepëep үøií áәñeêeãe қaáiëeòòi áoëóû ñaïaíû òèiìäi áañқapóûía áaéëaíûñòû. Íәòèæeñiíäe, өíiìíiң êөpñeòiëeòií қûçìeòòiң ñaïañûíûң apòóû òeõíèêaëûқ äeңãeéiíiң äaìóûìeí, ғûëûìè - òeõíèêaëûқ ïpoãpeñòiң æәíe äe өíäipiñòiê òèiìäiëiêòiң æoғapûëaóûía, iøêi æәíe ñûpòқû ýêaíoìèêaíûң äaìóûía ìүìêiíäiê ïaéäa áoëaäû. Ñoíäûқòaí êeç êeëãeí êәñiïopûí үøií өíiìíiң íeìeñe êөpñeòiëeòií қûçìeòòiң ñaïañûíûң æaқñapóû áañòû ìaқñaò áoëóû қaæeò. Áұë ìaқñaòòûң íәòèæeñiíäe eëìiçäiң өìip ñүpó äeңãeéi apòûï қaía қoéìaé, ýêoíoìèêaìûçäûң äaìóûía қoë æeòêiçeìiç. Өíiìíiң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií aíûқòaéòûí өíiìíiң áaғañû æәíe өíiìíiң ñaïañû áoëғaíäûқòaí, қaçipãi óaқûòòa әpèíe, өíiìíiң ñaïañû áipiíøiopûíғa èe. Äeìeê, êәñiïopûíäapäa ñaïa ìeíeäæìeíòií eíãiçó ìaңûçäû ìәñeëe áoëûï òaáûëaäû. Êәñiïopûííûң øûғapғaí өíiìiíiң ñaïañûíûң òөìeí áoëóû, áұë ìeêeìeíiң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãiíiң æoқòûғûí íeìeñe òөìeíäiãií êөpñeòeäi. Әpèíe, òұòûíóøûëap apçaí áaғaäa ұñûíûëaòûí әpi ñaïaëû өíiìäi қaæeò eòeäi. Êәñiïopûí øûғapғaí өíiìíiң òұòûíóøûëap æaғûíaí ñұpaíûñқa èe áoëóû æәíe òұòûíóøûëapäûң òoëûқòaé қaíaғaòòaíóû òaëaïòapû áèçíeñòiң äaìó êeçeңäepiíeí áaéқaóғa áoëaäû. Ìûñaëғa aëaòûí áoëñaқ, 1950 æûëäapû «Өíäipiñòiê øûғûíäap ìeí òapaòó øûғûíäapû + қaæeòòi òaáûñ = áaғa» áèçíeñòiң íeãiçi áoëûï òaáûëña, aë қaçipãi óaқûòòa íapûқòûқ қaòûíañòa áәñeêeëeñòiêòiң apòóû ñaëäapûíaí өíäipóøiëep үøií áèçíeñòiң íeãiçãi øapòû peòiíäe «Íapûқòûқ áaғa – өíäipiñòiê æәíe òapaòó øûғûíäapû = ïaéäa» áoëûï òaáûëaäû. Êәñiïopûí үøií өíiìíiң ñaïañû áipiíøi êeçeêòe òұpaäû, ñaïa òүñiíiãiíe ñәéêeñ øûғapûëғaí өíiìíiң òeõíèêaëûқ äeңãeéi, ñaïañ êөpñeòêiøòepi æәíe òaóapäûң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãi aéқûíäaëaäû. Íapûқòûқ ýêoíoìèêaíûң äaìóûí òeõíoëoãèÿëûқ æeòiëãeí æәíe ñaïaëû òұòûíó òaóapëapû apқûëû êөpóãe áoëaäû. XX ғañûpäûң 80-øi æûëäapûíaí áañòaï ìûñaëû, Áaòûñ Eópoïa eëäepiíäe êeéáip òaóapëapäû ñaïa ñepòèôèêaòûíñûç íapûққa øûғapóғa pұқñaò áepiëìeóiíeí æәíe ñepòèôèêaòòaëìaғaí òaóapëap ñepòèôèêaòòaëғaí òaóapëapғa қapaғaíäa eêieñe òөìeí áaғaäa ñaòûëóûíaí áәñeêeãe қaáiëeòòiëiê үøií ñaïaíûң қaíøaëûқòû ìaңûçäû eêeíií òүñiíóãe áoëaäû. Oñûäaí oòaíäûқ êәñiïopûíäap үøií қaçipãi óaқûòòa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçóäiң қaíøaëûқòû қaæeò eêeíäiãií êөpeìiç [7].
Eëiìiçäeãi êәñiïopûíäapäûң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií apòòûpó үøií ìûíaäaé øapaëapäû æүçeãe añûpóäû òaëaï eòeäi:
- ISO 9000 ñòaíäapòûíûң òoïòaìaëapûía ñәéêeñ ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó æәíeoñû ñòaíäapòқa ñәéêeñ ñepòèôèêaòòaó ïpoöeñií æүpãiçó;
- Êөïñaëaëû æәíe aéìaқòûқ ñòaíäapòòap êөìeãiìeí ñaïa áañқapó æүéeñie ñәéêeñ òaëaïòapäû қaáûëäaó æәíeoíû òapaòó;
Ñaïa áañқapóäûң eң òèiìäi æүéeñipeòiíäeoñû õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòapғa ñәéêeñ òaëaïòapäû қaíaғaòòaíäûpaòûí æүéeëep áoëûï òaáûëaäû. ISO 9000 ñepèÿëû ñòaíäapòûía ñәéêeñ æүçeãe añûpûëaòûí êәñiïopûíäaғû ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñi äүíèeæүçi áoéûíøa áapëûқ òұòûíóøûëap үøií өíiì ñaïañûíûң òұpaқòû ñaқòaëóûíûң êeïiëi áoëìaқ. Eëiìiçäeãioòaíäûқ êәñiïopûíäapäûң õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòapäû eíãiçóioòaíäûқ өíiìäepäiң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií apòòûpóìeí қaòap, eëiìiçäiң әëeìäiê íapûққa øûғóûía ìүìêiíäiê áepeäi. Oòaíäûқ êәñiïopûíäap үøií ñaïa æүéeñií eíãiçó әëeìäiê ñaóäaäaғû òeõíèêaëûқ êeäepãiëepäi æoþûìeí қaòap, ñûpòқû ýêoíoìèêaëûқ қûçìeòòepäipeòòeóäi òoëûқ ìiíäeòòeéäi [8]. ҚP ýêñïopòòû äaìûòóäa қaáûëäaíғaí áaғäapëaìaëapғa ñәéêeñ, eëiìiçäeãioòaíäûқ ñòaíäapòòapäû õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòapìeí үéëeñòipó, ñepòèôèêaòòaó, ñòaíäapòòaó, ìeòpoëoãèÿ òópaëû áapëûқ ұéûìäapғa æәíe ìèíèñòpëepäiң òәæipèáeñiíe êeңiíeí eíäipóìeí қaòap, әëeìäiê ñòaíäapò äeңãeéiíäe êөpñeòiëeòií қûçìeò æәíe øûғapûëaòûí өíiìäepäi ñepòèôèêaòòaóäû æүçeãe añûpóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Êeç êeëãeí êәñiïopûíäa íeìeñ ұéûìäa ñaïa æaғäaéûí қapañòûpғaíäa æәíeoíû øeøó æoëäapûíäa êөïòeãeí ìәñåëåëåð òóûíäaóû ìүìêií, ÿғíè æoáaëaóäûң ñaïañû, êәñiïopûííûң òeõíoëoãèÿëûқ äeңãeéi, áұéûìäapäûң ñaïañû, æұìûñøûëapäûң æaëaқûñû ìeí oëapäûң áiëiêòiëiãi, áiëiìi æәíe ò.á. Ñoíäûқòaí äa êәñiïopûíäaғû ñaïaíû қaìòaìañûç eòó үøií òaëaï eòiëeäi:
- Ñaòûï aëûíaòûí áұéûìäap ìeí ìaòepèaëäûң òeõíoëoãèÿëûқ äeңãeéi, ñûíaó æaáäûғû æәíe өëøeó құpaëäapû, ìeêeìeopíaëañқaí ғèìapaòû, құpûëûñòap æәíe êөëiê ò.á. ìaòepèaëäûқ áaçaìeí қaìòûëóû;
- Ïepñoíaëäûң áiëiêòiëiãi ìeí òèiìäi ұéûìäañòûpó құpûëûìû, ñoíûìeí қaòap êәñiïopûíäû æaëïû áañқapó.
Ñaïaíû қaìòaìañûç eòó үøií êөpñeòiëãeí áұë ôaêòopëap ñaïaëû өíiì øûғapóäûң íeãiçi. Aë êәñiïopûíäû òèiìäi ұéûìäañòûpó ìaòepèaëäûқ áaça ìeí aäaì ôaêòopû ìүìêiíäiêòepií ìaêñèìaëäû ïaéäaëaíóғa æoë aøaäû. Өíäipiñòiê ñaïaíû қaìòaìañûç eòóäe ñaïaíû æoñïapëaó ìaңûçäû, ñeáeái өíiìäi үçäiêñiç æaңapòó æәíe æaқñapòó – íapûқòaғû өíäipóøiíiң òaáûñûíûң áañòû êөçi áoëûï òaáûëaäû. Өíiì ìeí қûçìeò ñaïañûí æaқñapòó ìaқñaòûíäa oòaíäûқ æәíe õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòapäû òèiìäi æүçeãe añûpó үøií ñòaíäapòòaó ìeí ñepòèôèêaòòaó òópaëû aқïapaòòûқ opòaëûқ құpûëäû. Oòaíäûқ æәíe øeòeë òәæipèáeñiíe ñүéeíe oòûpûï, өíiì ñaïañûí æoғapûëaòóäûң êeëeñiäeé áipíeøe áaғaòòapûí ұñûíóғa áoëaäû:
- Ñaïaíû áañқapó æүéeñiíe, өíiì ñaïañûí æoғapûëaòóғa òұòûíóøûғaáaғûòòaó æәíe áapëûқ êәñiïopûí ìeêeìeñiíäeãi қûçìeòêepëepäi ñaïaëû æәíe ñұpaíûñқa èe æaқñû өíiìäi øûғapóғa ûíòaëaíäûpó. Äeìeê êәñiïopûí áañøûëûғûíûң ñaÿñaòû áipiíøi êeçeêòe өíiì ñaïañûía, aë ñoäaí êeéií өíiìíiң êөëeìiíe áaғûòòaëóû êepeê;
- Æoғapûäa aòaëûï өòêeí áaғûòòû үíeìi æaңapó ñaÿñaòûìeí áaéëaíûñòûpa oòûpûï, æaңa қapæûëûқ ñaëó apқûëû өíäipiëeòií өíiìíiң êөëeìií apòòûpóäaí өíiìíiң ñaïañûí apòòûpóғa aóûñó, өíiì ñaïañûí æoғapûëaòóғa íeãiçãi қopëapäû æapaòó æәíe æaңapòó apқûëû қoë æeòêiçó;
- Æaëïû өíiìíiң ñaïañû òópaëû aқïapaòòapäû paöèoíaëäû òaңäaï aëó æүéeñi, oíû òaëäaó, өңäeó æәíe ñaқòaó øapaëapûí ìiíäeòòi òүpäe opûíäaó;
- Øûғapûëғaí әpáip өíiìíiң òaëaï eòiëãeí ñaïañûí қaìòaìañûç eòó үøií êәñiïopûíäa өíiìíiң apíaéû ñaïañûí áañқapó æүéeñií құpó;
- Ìaòepèaëäûқ-òeõíèêaëûқ æaғûíaí êәñiïopûíäû æeòiëäipó. Үíeìi æaáäûқòaóøûëapìeí òûғûç áaéëaíûñòa áoëa oòûpûï, apíaéû êeëiñiìøapòқa oòûpó, ñeíiìäiëiêêe қoë æeòêiçó;
- Өíiìíiң ñaïañû өíiìíiң әpáip өìipëiê öèêëûíäa opûíäaëóû òèiñ æәíe áañøûëûқ ûқïaëû íәòèæeëi áoëóû òèiñ;
- Òұòûíóøûëapäûң òaëaïòapûí қaíaғaòòaíäûpғaí æaғäaéäa ғaía өíiì ñaïañûí áañқapó æүéeñi òèiìäi áoëûï òaáûëaäû. Өíiì ñaïañûí áañқapóäa үçäiêñiç áiëiì áepó, oқûòó æүéeñií құpó æәíeoқóøûëap, ñòóäeíòòep, æұìûñøûëap ìeí øeáepëepäi òұòûíóøûëap ìeí òaïñûpûñ áepóøiëepäiң ñұpaíûñûí қaìòaìañûç eòóãe æәíe ñaïaëû қûçìeò êөpñeòóãe үépeòó. Өíiì ñaïañûí áañқapó æүéeñi áapëûқ aäaìäapғa òүñiíiêòi æәíe æeңië áoëóû òèiñ;
- Ìeìëeêeòòiê æәíe aéìaқòûқ äeңãeéäe ñaïa òөңipeãiíäe äәpiñòep oқûòûëóû òèiñ, òèiñiíøe ÁAҚ, paäèo, òeëeäèäap áañûëûìäapû қoëäaíûëóû òèiñ;
- Ñaïa oáëûñûíäa æәíe өíiì ñaïañûí æeòiëäipó ìaқñaòûíäa áiëiì áepeòií æәíe қûçìeòêepëepäiң áiëiêòiëiãií apòòûpóäa apíaéû ìaìaíäaíäûpûëғaí opòaëûқòap aøó êepeê. Øeòeë ìaìaíäapûí қaòûñòûpa oòûpûï, òәæipèáe aëìañó æәíe êópñòap өòêiçiëói êepeê;
- Æoғapû æәíe òұpaқòû өíiì ñaïañûí қaìòaìañûç eòó ìaқñaòûíäa êәñiïopûíäa ûíòaëaíäûpóäû êүøeéòó,oñûғaí ñәéêeñ æoғapû ñaïa ìeí eңáeêêe ìapaïaòòaóäû, ñûéaқûëapäû ұéûìäañòûpó. Ñoíûìeí қaòap, өíiìíiң áeëãiëeíãeí òaëaïòapäaí aóûòқûғaíû үøií, íopìaòèâòiê-òeõíoëoãèÿëûқ құæaòòapғa ñәéêeñ áoëìaғaíäûғû үøií қaòaң ñөãiñòepäi қoëäaíó;
- Æұìûñøûëapäûң òèiìäiëiãií apòòûpó ìaқñaòûíäa apíaéû ñaïa òoáûí құpó, өíäipiñòiê opòa ìeí әëeóìeòòiê, aäaìäûқ ôaêòopëapäû eñêepó[9].
Қaçipãi óaқûòòa oòaíäûқ өíiìäepäiң êөïøiëiãi êәñiïopûíäaғû òeõíèêaëap ìeí òeõíoëoãèÿëapäûң apòòa қaëóûìeí áaéëaíûñòû áәñeêeãe қaáiëeòñiç áoëûï òaáûëaäû. Ñoíäûқòaí, өíiìíiң ñaïañû áoéûíøa ïaéäa áoëғaí êeäepãiëep ýêoíoìèêaëûқ æәíe ұéûìäûқ ïpoáëeìaëapғa òiêeëeé òәóeëäi áoëûï òaáûëaäû. Oòaíäûқ өíiìäepäiң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií apòòûpó ìaқñaòûíäa eëiìiçäe өíiìäi áañқapóäûң ñaïaëûқ æүéeñií eíãiçóìeí қaòap, oíû ñepòèôèêaòòaóäû құpóäa ұñûíûëaòûí áipíeøe æүéeëepãe: áipiíøiäeí, oòaíäûқ êәñïopûíäapäûң áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií ұëòòûқ æәíe õaëûқapaëûқ äeңãeéäe apòòûpa oòûpûï, òұòûíóøûëapäûң ñeíiìäiëiãiíiң apòóûía, өòêiçó íapûғû ìeí æұìûñ êөëeìiíe, òèiìäiëiêòi æoғapûëaòóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Eêiíøiäeí, қoғaì ìeí òұòûíóøû үøií өíiìíiң õaëûқapaëûқ æәíe ìeìëeêeòòiê ñòaíäapòòapғa ñәéêeñ ýêoëoãèÿëûқ òaça, òұòûíóøûëapäûғ áapëûқ òaëaïòapûíûң қaíaғaòòaíóûía æәíe қûçìeò êөpñeòóäeãi áapëûқ òaëaïòapäû æүçeãe añûpaòûíäûғûía òaóapäû өíäipóøiëep êeïiëäiê áepeäi. Үøiíøiäeí, eëeìiçäe áұë ñaïa æүéeñií құpó æәíeoíû ñepòèôèêaòòaó ұçaқ ïpoöeñòep ìeí æepãiëiêòi ìәñåëåëåðä³ êeçäeñòipeäi, ñoíäûқòaí äa, өíiñ ñaïañûí apòòûpóäa ìeìëeêeòïeí қaòap êәñiïêepëepäiң äe aò ñaëûñóûí қaæeò eòeäi. Ñaïa æүéeñi ìeìëeêeòêe êeëeñi òaëaïòapäû қoÿäû æәíeoíûң áañòû қaғèäaëapûía æaòaòûíäap: ñaïa, òұòûíóøû òaëғaìûí eñêepó, ñaïaëû êaäpëapäû ñaқòaó ñaïaíû æoғapûëaòóäûң áañòû áaғûòû áoëûï òaáûëaäû, aë ñaïaíû үçäiêñiç æaқñapòó apқûëû æaңa ìүìêiíäiêòepãe қoë æeòêiçóãe æәíe òұòûíóøûëapäûң қaæeòòiëiêòepií қaíaғaòòaíäûpó apқûëû êәñiïopûí èìèäæií қaëûïòañòûpóғa ìүìêiíäiê áepeäi [10].
Ñaïa æүéeñi êeëeñi øapòòap æүçeãe añûpûëғaí æaғäaéäa ғaía opûíäaëaäû:
- Êәñiïopûíäaғû áapëûқ ïepñoíaë өíäipiñ íәòèæeëepi ìeí ïpoöeñòepi òópaëû aқïapaòïeí қaìòûëғaí áoëña;
- Æeòiñòiêêe æeòêeí қûçìeòêepëepäi үíeìi ûíòaëaíäûpó, aéìaқòûқ æәíe ұëòòûқ äәpeæeäe ìapaïaòòaëûíûï oòûpña;
- Êәñiïêepëep өíiì ñaïañûía үíeìäeìeñe æәíe ñaïa áoéûíøa áeëãiëi áip æeòiñòiêêe æeòêeí êәñiïopûíäapäûң òәñiëäepií қaéòaëaóғa pұқñaò eòiëìeñe;
- Êәñiïopûííûң íәòèæeñi өíiì ñaïañûí apòòûpóғa êөçäeëñe æәíe ñaïa æүéeñií eíãiçó ìeí әçipëeóäe ïepñoíaëäû oқûòó ұéûìäañòûpûëña.
Қaçipãi óaқûòòa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçóäiң ýêoíoìèêaëûқ òèiìäiëiãií áaғaëaó æәíe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií òaëäaó íeãiçãi ìәñeëeëepäiң áipi áoëûï òaáûëaäû. Ìeíeäæìeíòòiң қaçipãi çaìaíғû æүéeñií eíãiçó áoéûíøa áeëñeíäiëiêòi apòòûpó ìaқñaòûíäa eëiìiçäiң êәñiïopûíäapû ìeí ұéûìäapû õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòap òaëaáûía ñәéêeñ ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeóäi ìeìëeêeòòiê ñaÿñaòòûң íeãiçãi áaғûòòapûí aíûқòaóäa ìeíeäæìeíò æүéeñií äaìûòóäûң íeãiçãi òұæûpûìäaìañûí әçipëeãeí. Eëiìiç ñaïaíû áañқapó oáëûñûíäa ñòaíäapòòapäû әçipëeó æөíiíäeãi ÒÊ ÈÑO 176-øû ìүøeñi áoëûï қaía қoéìaé, ñoңғû үø æûëäa ìeíeäæìeíò ñaëañûíäaғû ÈÑO áapëûқ әçipëiê æөíiíäe 44 äaóûñ áepäi, íәòèæeñiíäe «Ñaïa ìeíäæìeíòi æүéeñií ñòaíäapòòaó áoéûíøa òeõíèêaëûқ êoìèòeò – ÒÊ 54» құpûëäû. 2001-øi æûëäaí áañòaï, ýíepãeòèêa, ìaøèíaæañaó, ìұíaéãaç ñaëaëapû ìeí òaìaқ ñaëañûíäa ÈÑO 9001, ÈÑO 14001 æәíe ÈÑO 22000 ñòaíäapò òaëaïòapûí eíãiçó áoéûíøa ғûëûìè çepòòeó æұìûñòapû æүçeãe añûpûëäû. 2006-2007 æûëғû oòaíäûқ êәñiïopûíäap õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòap òaëaïòapûía ñaé êeëeòií ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçóãe қapқûíäû ûқïaë eòòi. ÈÑO 9001 õaëûқapaëûқ ñòaíäapòûía ñaé êeëeòií ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçãeí êәñiïopûíäapäûң ñaíû 2000-øû æûëìeí ñaëûñòûpғaíäa oí eñeãe өñiï, 2008 æûëû 1319 êәñiïopûíäû құpaäû. Peñïóáëèêaìûçäa Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañû Ïpeçèäeíòiíiң «Ñaïa ñaëañûíäaғû æeòiñòiêòepi үøií» æүëäeñiíe áaéқaó æәíe «Aëòûí ñaïa» peñïóáëèêaëûқ êoíêópñ-êөpìeñi өòêiçiëiï æүp, ìұíäaé áaéқaóëapäûң ìәpòeáeñi ìeí ìaңûçû өòe үëêeí.
Қaçaқñòaíäa ìeíeäæìeíò æүéeñiíiң äaìóû eêi áaғûòòa æүpãiçiëeäi:
Áipiíøi áaғûò, қaíäaé äa áip қûçìeò ñaëañû êәñiïopûíäapû ìeí ұéûìäapû үøií ISO 9001, ISO 14001, ISO 22000, OHSAS 18001, SA 8000, ISO/IEC 16949, ISO 13485, ISO /IEC 27001 ñòaíäapòûía ñәéêeñ æeêeëeãeí ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeó íeìeñeeíãiçó. Eêiíøi áaғûò, áipiêêeí ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeó íeìeñeeíãiçó.
Æeêeëeãeí ìeíeäæìeíò æүéeëepií eíãiçó. Қaçipãi óaқûòòa ñaëa áoéûíøa ìeíeäæìeíò æүéeñiíiң äaìóûí áipíeøe òәñiëìeí æүçeãe añûpó ұñûíûëäû. 2010æûëғa äeéií: áapëûқ ñaëa êәñiïopûíäapû ìeí ұéûìäapûí, oëapäûң iøiíäe øaғûí æәíeopòa áèçíeñòe, áiëiì áepó ұéûìäapûíäa, ìeìëeêeòòiê áañқapó opãaíäapûíäa, äeíñaóëûқ ñaқòaó æәíe êөëiê, òeëeêoììóíèêaöèÿ, құpûëûñ ұéûìäapûíäa ÈÑO 9001 ñòaíäapòûí eíãiçóäi äaìûòó [11]. Òaìaқ ñaëañû áoéûíøa êәñiïopûíäapäûң 30% -ûía HACCP (ISO 22000) ñòaíäapòûí eíãiçóäiopûíäaó; ìeòaëëópãèÿ, õèìèÿ, êөìip өíepêәñiái áoéûíøa æәíe құpûëûñ êeøeíiíiң ìұíaé, ãaç øûғapó æәíe қaéòa өңäeó áoéûíøa çèÿíäû æәíe қaóiïòieңáeê æaғäaéûía æұìûñ æañaéòûí êәñiïopûíäapäûң êeìiíäe 30%-ûía OHSAS 18001 Êәñiáè қaóiïñiçäiê æәíeeңáeêòi қopғaó ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçóäi æәíe êәñiïopûíäapäûң 50%-ûía ýêoëoãèÿëûқ ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçóäi æүçeãe añûpó.
Áipiêêeí ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeó æәíe eíãiçó. Eêi íeìeñe oäaí êөï õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòap òaëaïòapûía æaóaï áepeòií æәíe áipòұòañ қûçìeò aòқapaòûí æaëïû ұéûìäañòûpó ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң áip áөëiãi - áipiêêeí ìeíeäæìeíò æүéeñi áoëûï òaáûëaäû. Ìeíeäæìeíò æүéeñií áipiêòipó – oáúeêòèâòi қaæeòòiëiê æәíeoíû æañaó æaëïû ұéûìäañòûpó ìeíeäæìeíòiíiң òèiìäiëiãií apòòûpóғa áaғûòòaëғaí êүpäeëi èííoâaöèÿëûқ æoáa áoëûï òaáûëaäû. Ìeíeäæìeíòòiң áipiêêeí æүéeñií æañaóäa êүòiëeòií íәòèæeãe òeê ñaóaòòû áañқapó æaғäaéûíäa ғaía қoë æeòêiçóãe áoëaäû. Ìeíeäæìeíòòiң áipiêêeí æүéeñií æañaó êeçiíäe ôopìaëüäû, үñòipò eíãiçóãe aëûï êeëói ìүìêií áoëaòûí ìeíeäæìeíò æөíiíäeãi õaëûқapaëûқ ñòaíäapò òaëaïòapûíûң ìeõaíèêaëûқ áipiãóiíeí aóëaқ áoëó қaæeò. Ìeíeäæìeíòòiң áipiêêeí æүéeñiíiң íeãiçãiepeêøeëiêòepi ìûíaëap: Ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçóäe, әçipëeóäe æәíe æүçeãe añûpóäa òeõíoëoãèÿëûғûíûң apòóû; ìeíeäæìeíòòiң áipûңғaé үéëeñiìäi құpûëûìûí æañaó; eíãiçó, әçipëeó, æәíe æүçeãe añûpóäa, ñepòèôèêaòòaóäa øûғûíûíûң açäûғû; ìeíeäæìeíòòiң áipiêêeí æүéeñi aÿñûíäa áipқaòap ïpoöeñòepäi áipiêòipó ìүìêiíäiãiíiң áoëóû; òұòûíóøûëap, ìүääeëi òapaïòap, èíâeñòopëapғa apíaëғaí,үëêeí òapòûìäûëûқ [12]. Áipiêêeí æүéeëepäieíãiçóäiң ìaқñaòқa ëaéûқòûëûғû:
- ұéûì iøiíäe iñ-әpeêeòòiң үëêeí êeëiñiìií қaìòaìañûç eòóäeí;
- ìeíeäæìeíòòiң aâòaíoìäû æүéeñií әçipëeãeí êeçäe òóûíäaéòûí ұéûìäaғû aòқapûìäûқ áөëeêòeíóäi açaéòóäaí;
- áipíeøe ïapaëëeëü æүéeëepìeí ñaëûñòûpғaíäa aç eңáeêòi қaæeò eòóäeí;
- áipíeøe æүéeäeoñû áaéëaíûñòapäûң æèûíòûқ ñaíûìeí ñaëûñòûpғaíäa iøêi æәíe ñûpòқû áaéëaíûñòapäûң aç ñaíûíaí;
- құæaòòapäûң áipíeøe ïapaëëeëü æүéeëepäeãi æèûíòûқ ñaíûìeí ñaëûñòûpғaíäa құæaòòapäûң áipøaìa aç áoëóûíaí;
- ұéûì қûçìeòií æaқñapòóäa қûçìeòêepëepäiң òapòûëóûíûң æoғapû äeңãeéiíe қoë æeòêiçóäeí;
- ұéûìíûң ñûpòқû òapaïòapûíûң ïapaëëeëü æүéeëep áoëғaí êeçäeãiäeí æoғapû ìүääeñi áaëaíñûí eñêepó қaáiëeòòiëiãiíeí;
- áipíeøe ìeíeäæìeíò æүéeñi êeçiíäeãi æèûíòûқ øûғûíìeí ñaëûñòûpғaíäa әçipëeó, æұìûñ iñòeó æәíe ñepòèôèêaòòaó үøií aç øûғûíäaíóäaí òұpaäû.
Ìeíeäæìeòòiң èíòeãpaöèÿëaíғaí æүéeñiíiң үëãiñi – áұë æaңғûpòûëғaí 9 êpèòepèé apқûëû ñòaíäapòòapäû iñêe añûpaòûí áipêeëêi ìeíeäæìeíò æүéeñiTQM (Total Quality Management – ñaïaíû æaëïûëaìa áañқapó, áұäaí әpi - TQM): æұìûñòû ұéûìäañòûpóäa áañøûíûң poëi; қopøaғaí opòaíû қopғaó æәíe ñaïaíû áañқapó ñaëañûíäaғû æoñïapëaó; қûçìeòêepëep әëeóeòií ïaéäaëaíó; peñópñòû òèiìäi ïaéäaëaíó; æұìûñòû opûíäaóäûң òeõíoëoãèÿëûқ ïpoöeñòepi ìeí oïepaöèÿëapûí áañқapó; òұòûíóøûëapäûң қaíaғaòòaíóû; қûçìeòêepëepäiң ұéûìäaғû æұìûñқa қaíaғaòòaíóû; ұéûìíûң қopøaғaí òaáèғè opòaғa æәíe қoғaìғa ûқïaëû; ұéûì æұìûñûíûң íәòèæeñi [13].
ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001 æәíe SA 8000 ìeíeäæìeíò ñòaíäapòòapû òaëaïòapûíûң TQM êpèòepèéëepiìeí ýëeìeíòòiê áipiãói:
- òұpaқòû äaìóäûң ìaңûçäû үø – ýêoíoìèêaëûқ, ýêoëoãèÿëûқ æәíe әëeóìeòòiê ôaêòopû íeãiçiíäe ôèpìa ìeíeäæìeíòiíe қoéûëaòûí íeãiçãi òaëaïòapäû æүéeëi æәíe òoëûқ áaÿíäaóғa [14];
- aòaëғaí ñòaíäapòòapғa òәí æeòêiëiêòi òoëûқ æәíe íaқòû òoëòûpóìeí æәíe áèçíeñòi æүpãiçóäiң eң æaқñû òәæipèáeñiìeí TQM êpèòepèéií aøóғa;
- ñaïa áoéûíøa ұëòòûқ æәíe өңipëiê áaғaëaó ñûéëûғûìeí үéëeñiìäi áipêeëêi әäiñíaìaëûқ íeãiçäe ìeíeäæìeíò ñaïañûíûң қoë æeòêiçiëãeí äeңãeéií ñaíäûқ áaғaëaóғa;
- ìeíeäæìeíò ñaïañûíûң äeңãeéií өçií-өçi áaғaëaó æәíe ñaïa áoéûíøa áaғaëaó êoíêópñû (қaçipãi óaқûòòa êөïòeãeí eëäepäe æүpãiçiëeòiíäeé) áapûñûíäa, ñoíäaé-aқ ñepòèôèêaòòûқ aóäèò (ìeíeäæìeíò æүéeñiíe қaòûñòû æaңa ûңғaé) æүpãiçó êeçiíäe äe ñapaëaï áaғaëaóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Ìeíeäæìeíòòiң áipiêêeí æүéeñiíiң ұñûíûëûï oòûpғaí үëãiñi æәíe ìeíeäæìeíò æүéeñií ñapaëaï áaғaëaó ñұëáañûìeí epiêòi ñepòèôèêaòòaó æүéeñi ñaïa áoéûíøa æүéeíiң êeңiíeí қoëäaíûëaòûí үëãiëepiíiң æәíe ñaïa áoéûíøa æүpãiçiëeòií ñûéëûқòûң òaáèғè äaìóû áoëûï òaáûëaäû.
- Ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçó oë қaìòûғaí қûçìeò ñaëañûía áaéëaíûñòû oíû æoáaëaóғa қapaғaíäa қèûíäûғû aç eìeñ. Oñû êeçeңäe æoáaëaíғaí æүée æұìûñ iñòeï, òұpaқòû æұìûñ iñòeó peæèìiíe eíóãe қoë æeòêiçó ìaңûçäû. Æүéeëepäi áipiêòipó әp òүpëi äeңãeéëepäe: ñaÿñaòòûң; æeêeëeãeí iñ-øapaëapäûң; ïpoöeäópaëapäûң; íұñқaóëûқòapäûң; құæaòòaìaíûң; ìeíeäæìeíò æөíiíäeãi áipûңғaé áañøûëûқòûң äeңãeéiíäe; áapëûқ ôèpìa ìeíeäæìeíòiíiң êөëeìiíäe æүçeãe añûpûëa aëaäû. Áipiãó æoëäapû ñoíäaé-aқ әpòүpëi áoëa aëaäû: áipiãó eң áañûíaí áañòaëaäû íeìeñe áañûíäa æүéeëep òәóeëñiç äaìèäû, ñoäaí êeéií áipiêòipiëeäi; æaңa añïeêòiëepäiң қoëäaíûñòa áap áañқapó æүéeñiíe eíãiçiëói ìүìêií [15].
Æүéeëepäi áipiêòipóäiң íeãiçãi êөpñeòiëãeí ñòaíäapòòapäûң ïpèíöèïòepiíe æaóaï áepeòií æәíe êәñiïopûí òaëaïòapûía ñәéêeñ êeëeòií êeç êeëãeí ìeíeäæìeíò æүéeñi áoëa aëaäû. Áipiêòipó ïpoöeñi ïapaëëeëü íeìeñepeòòi áoëóû ìүìêií, áipaқ êeçeңäepäieíãiçó ìepçiìäepi æәíe íәòèæeëepãe қoéûëaòûí òaëaïòap íaқòû aíûқòaëaäû, áұë áaқûëaó æәíe òүçeòóøi әpeêeòòepäi æүçeãe añûpóғa ìүìêiíäiê áepeäi. Ұñûíûëғaí үëãiäe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeëepi ñaëañûíäaғû ñòaíäapòòap ìeíeäæìeíò ñòaíäapòòapû áëoãûíäa áaçaëûқ, æүée òүçóøipeòiíäe қapaëaäû. Oñû ñòaíäapòòa қoéûëғaí ìaқñaòòapғa қoë æeòêiçó үøií ïaéäaëaíûëaòûí ñaïa ñaëañûíäaғû ìeíeäæìeíò æүéeëepiíe қoéûëaòûí íeãiçãi òaëaïòap áeëãiëeíeäi. Ýêoëoãèÿëûқ ìeíeäæìeíò áoéûíøa õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòap áipíeøe ұpïaққa aëäûí aëa òұòañûìeí áapëûқ қoғaìғa apíaëғaí, áipiêêeí æүéeãe ñaëìaқòû әëeóìeòòiê-ýêoëoãèÿëûқ añïeêò áepeäi. OHSAS 18001-äe өíepêәñiï қaóiïñiçäiãií, eңáeêòi қopғaóäû æәíe қûçìeòêepëepäiң қaóiïñiçäiãií áañқapó ñaëañûíäaғû epeæeëep æaçûëғaí, áұë æaëïû aëғaíäa êәñiïopûí ìeí қoғaì үøií ìeíeäæìeíò æүéeñiíiң ìaңûçûí apòòûpaäû. Êәñiïopûííûң өç қûçìeòêepëepi aëäûíäa äa, ñoë ñèÿқòû қoғaì aëäûíäa äa SA 8000 «Әëeóìeòòiê æaóaïòûëûқ» ñòaíäapòûíûң epeæeëepií eíãiçó қoғaì äaìóûíûң ýòèêaëûқ æәíe aäaìãepøiëiê қaғèäaëapûía ñәéêeñ êeëeäi. Ìeíeäæìeíò æүéeëepií eíãiçó áoéûíøa ìaқñaòқa ñaé æұìûñòû қaìòaìañûç eòó үøií әpáip êәñiïopûí өç òұæûpûìäaìañûí æañaóғa òèiñ, oñû êeçäe êәñiïopûíäû áañқapó ìûíaëapғa ñүéeíóãe òèiñ: òұpaқòû äaìó өíiì ìeí êөpñeòiëeòií қûçìeòòepäiң ñaïañûí, ýêoëoãèÿëûқ æәíe өíepêәñiïòiê қaóiïñiçäiêòi æәíe әëeóìeòòiê æaóaïòûëûқòû қaìòaìañûç eòïeé, қopøaғaí opòaғa òeõíoãeíäiê æүêòeìeíi òөìeíäeòó áoéûíøa ìaқñaòқa ñaé æәíe êeëiñiëãeí æұìûñқa қaòûñïaé æүçeãe añûpûëa aëìaéäû; ýêoíoìèêaëûқ, әëeóìeòòiê æәíe ýêoëoãèÿëûқ òeңãepiëãeí øeøiìäepäiiçäeñòipó æәíeoëapäûң opûíäaëóûí қaìòaìañûç eòó æөíiíäe æұìûñ үíeìi æүpãiçiëóãe òèiñ; ìeíeäæìeíò æүéeñiíiң æaé-êүéií æәíe êәñiïopûííûң áapëûқ құpûëûìäapûíûң ýêoëoãèÿëûқ қaóiïñiçäiãií òaëäaó íeãiçiíäe қaáûëäaíaòûí øeøiìäep ISO 9000 æәíe 14000, OHSAS 18001æәíe SA 8000 ñepèÿëû õaëûқapaëûқ ñòaíäapòòapäûң epeæeëepieñêepiëói êepeê. Êәñiïopûíäa áipiêêeí ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeó òұæûpûìäaìañû êәñiïopûíäa ñaïa ìeíeäæìeíòi ìәñeëeëepiíiң æәíe әëeóìeòòiê – ýêoëoãèÿëûқ ïpoáëeìaëapäûң êeøeíäi øeøiìäepi қoëäaíûëaòûí òeõíoëoãèÿëapäûң epeêøeëiãií eñêepiï æәíe íeãiçãi өíäipiñòiң òeõíèêaëûқ äaìóûìeí áaéëaíûñòa қapañòûpûëóғa òèiñ . Êәñiïopûíäa áipiêêeí ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeó òұæûpûìäaìañû øapóaøûëûқ қûçìeòòi æүçeãe añûpó æәíe қopøaғaí opòaíû қopғaó ñaëañûíäa çaңíaìaëûқ-құқûқòûқ æәíe íopìaòèâòiê-òeõíèêaëûқ òaëaïòapäûң қaòaң ñaқòaó ìiíäeòòiëiãiíe ñүéeíóãe òèiñ: êәñiïopûííûң өíäipiñòiê-øapóaøûëûқ қûçìeòií áañқapóäûң áapëûқ äeңãeéëepiíäe; oñû қûçìeòòiң áapëûқ êeçeңäepiíäe – æoáaëaó, құpó, ïaéäaëaíó, æoþ æұìûñòapûí æүpãiçó êeçiíäe; áapëûқ ñaëaëapäa – æoáaëûқ–òeõíoëoãèÿëûқ, өíäipiñòiê-ïaéäaëaíó, қapæûëûқ-ýêoíoìèêaëûқ ñaëaëapäa.
Êәñiïopûíäa ìeíeäæìeíò æүéeñií әçipëeó ìûíaäaé ïpèíöèïòepìeí æүçeãe añûpûëaäû: áap ýêoëoãèÿëûқ ïpoáëeìaëapäû øeøóäiң áañûìäûëûғû æәíeoңòaéëûëûғû ìeí áaғäapëaìaëûқ iñ-øapaëapäû iñêe añûpó ïpoöeñiíäe áipûңғaé ғûëûìè-әäiñòeìeëiê, ìeòpoëoãèÿëûқ æәíe òeõíèêaëûқ òәñiëäepäi қaìòaìañûç eòó, áaғäapëaìaëûқ iñ-øapaëapäû өç óaқûòûíäa æәíe òoëûқ қapæûëaíäûpóäû қaìòaìañûç eòó; êәñiïopûííûң өçiíäiê өíäipiñòiê қûçìeòiíiң ýêoëoãèÿëûқ қaóiïñiçäiãií қaìòaìañûç eòó ñaëañûíäaғû oé-ìaқñaòòapû òópaëû aқïapaòòûң aøûқòûғû æәíe қoëæeòiìäiëiãi, áaғäapëaìaëûқ iñ-øapaëapäû opûíäaóäû қaòaң áaқûëaó [16, 17].
2 ñópeò. Ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçó æөíiíäeãiiñ-қèìûëäappeòi
2 ñópeòòe ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçó æөíiíäeãi iñ-қèìûëäap peòi êөpñeòiëãeíäeé, eң aëäûìeí æoáaíû aøóғû æoғapû áañøûëûқ òapaïûíaí áұépûқ áoëóû қaæeò. Ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçiï, oíûң íәòèæeëiãií apòòûpóäa áañøûëûқòûң pөëi aña æoғapû áoëûï òaáûëaäû. Áiëiêòi áañøû êәñiïopûííûң áoëaøaқ ìүìêiíäiãií aéқûí áoëæaé oòûpûï, íaқòû èäeÿëapäû æoñïapëaó apқûëû oëapäûң opûíäaëóûía ұæûìíûң áapëûқ ìүøeëepií òapòûï, æұìûëäûpaaëaäû. Áұë æepäe әñipeñe, aäaìè ôaêòopäûң ìaңûçäûëûғûía áaña íaçapaóäapûëóû òèiñ. Ñeáeái, ұæûìäaғû әpáip aäaìíûң ñaïaëû қûçìeòi үøií æұìûñêepëepäiң ûíòañûíûң áoëóû, өç æұìûñûí æaқñû êөpói ìaңûçäû.
2.3 ҚP – äaғû êәñiïopûíäapäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçóäiң òèiìäiëiãií áaғaëaó æәíe òaëäaó
ÌÑ ÈÑO 9000 ñepòèôèêaòûíäa òèiìäiëiêòi áaғaëaó êpèòepèéi æoқ, áұë áañûëûìäapäaaòaï êөpñeòiëeäi. Oñûìeí áipãe áүãiíäeoòaíäûқ æәíe øeòeëäiê êәñiïopûíäap ñaïa ìeíeäæìeíòi ñұpaқòapûía êөï êөңië áөëóäe. ÈÑO ñòaíäapòòap òұæûpûìäaìañûíäa «ñaïa æүéeñi» ұғûìû eêi ìaғûíaäa қapaëaäû. Áipiíøi ìaғûíaғa ñәéêeñ – áұë êәñiïopûí øûғapaòûí, ñoíäaé-aқ êeëeøeêòe øûғapûëaòûí өíiì òүpëepiíe òapaòûëaòûí ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñi. Oñû æүéeeң aëäûìeí êәñiïopûííûң ìeíeäæìeíòiíe, ÿғíè áañқapóғa äeãeí iøêi қaæeòòiëiãií қaíaғaòòaíäûpaäû [18]. Peòêe êeëòipãeí ñaïa æүéeñi øûғûíäû òөìeíäeòóãe, ïaéäaíû apòòûpóғa æәíe ñaïañûç өíiì øûғapóäûң ñaëäapûìeí áaéëaíûñòû òәóeêeëäi òөìeíäeòóãe қaòûñòû ñaïa ñaëañûíäaғû æұìûñòapäû ұòûìäû eòóäiң ñeíiìäi құpaëû áoëûï òaáûëaäû. Aëaéäa áұë әpқaøaíäa қaæeòòi ýêoíoìèêaëûқ ñәòòiëiêêe қoë æeòêiçó үøií æeòêiëiêñiç. Ìұíûң áañòû ñeáeái, áipқaòap ғaëûìäapäûң ïiêipiíøe, êәñiïopûíäapäa ñaïaғa æұìñaëaòûí øûғûñòapäûң ñepïiíií òaëäaóäûң æoқòûғû. Òèiìäiëiêòi өëøeó æәíe òaëäaó oíû apòòûpó үpäiñiíäe íeãiçäeëãeí øeøiìäepäi қaáûëäaó үøií ìaңûçäû: áұë, әpèíe, ýêoíoìèêaíûң áapëûқ äeңãeéiíäe áañқapó ìeí øeøiì қaáûëäaóäûң әpeêeòòi құpaëäapû. Òèiìäiëiêòi өëøeó æәíe òaëäaó ñәòòiëiãi íeãiçiíeí қûçûғóøûëûқ òaíûòқaíäapäûң ұéûì қûçìeòiíiң íәòèæeëepií өëøeó ìaңûçäûғûí aéқûí òүñiíóiíe òәóeëäi. Өëøeó æaқñapòó ìүìêiíäiêòepií қaéòaiçäeó êepeêòiãií, æeòiëäipó áoéûíøa êүøòepäiң қaíøaëûқòû әpeêeòòieêeíií êөpñeòòi. Êәñiïopûíäapäa òèiìäiëiê oíûң æұìûñûíûң íәòèæeëiëiãi ìeí үíeìäeëóiíiң òaëäaóûí æañaó ìүìêiíäiêòepií aíûқòaó үøií өëøeíeäi.
Ñaïa ìeíeäæìeíòiíiң үíeìäiëiãií áaғaëaóû әäiñòeìeñií Ì. Ápaóí æәíe Ä. Ãeopãè øâeéöapëûқ ýêoíoìèñòòep ұñûíäû. Oëapäûң òeopèÿñûíûң íeãiçãi ïoñòóëaòòapû:
- Ñaïaìeí áaéëaíûñòû øûғûñòap қaòeëiêòepäi òүçeó æәíeaëäûí aëóғa, ìeíeäæepëiê ôóíêöèÿëapäû opûíäaó ìeí áaқûëaó øûғûíäapûìeí aíûқòaëaäû;
- Ñaïaaéìaғûíäa øapaëapäûң ïaéäaëûëûғû apòқaí ïaéäa ìeí êeìiãeí øûғûñïeí ñèïaòòaëaäû;
- Ïaéäa ìeí øûғûñòapäû òaëäaó – үíeìäiëiêêe áaғûòòaëғaí ñaïa ìeíeäæìeíòiíiң ìaңûçäû ýëeìeíòi.
Øâeéöapëûқ ғaëûìäapäûң æұìûñûíäa áiç ñaïaғa øûғûñòapäûң êëaññèêaëûқ құpûëûìäû áөëiêòepií, ñoíûìeí қaòap өíäipiñòi òèiìäi ұéûìäañòûpóäa ñòaíäapòòû òәñiëäeìeíi – ïaéäaíû apòòûpó ìeí øûғûíäapäû êeìiòó apқûëû қaæeòòi íәòèæeíiaëóäû êөpeìiç.
Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãiíiң íeãiçãi êpèòepèéëepiíe ìûíaëap æaòaäû: Êәñiïopûí ïaéäañû ìeí øûғûñòapû æәíeoëapäûң ñepïiíi. Ñaïaғa қoéûëғaí òaëaïòapғa ñәéêeññiçäiêòepìeí áaéëaíûñòû øûғûñòapäûң үëêeíäiãi æәíe өçãepói. Ñoíûìeí қaòap, áiçäiң oéûìûçøa, ïaéäa ìeí øûғûñòapäûң øaìañû ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң ñûpòқû òèiìäiëiãií ñèïaòòaéäû, oë ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң өíäipiñ үøií ìaңûçäûëûғûí êөpñeòeäi. Ñaïaғa қoéûëғaí òaëaïòapғa ñәéêeññiçäiêòepìeí áaéëaíûñòû øûғûñòapäûң øaìañû ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң iøêi òèiìäiëiãií aéқûíäaéäû, oë ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií êөpñeòeäi æәíe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң êәñiïopûí қûçìeòiíiң íәòèæeëepiíe ûқïaëûí қapañòûpìaéäû. Ýêoíoìèñòepäiң ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií áaғaëaóғa қaòûñòû ïiêipëepi (iøêi æәíe ñûpòқû òèiìäiëiãi қèìañûíäa) 2- êeñòeäe êөpñeòiëãeí:
2- êeñòe
| Aòû-æөíi | Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií áaғaëaóғa қaòûñòû ïiêipëepi | ÑÌÆ òèiìäiëiãi | |
| iøêi | Ñûpòқû | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| Ò.Öóãeëü | 1.Ñaïaíû қaìòaìañûç eòóãe æұìñaëғaí øûғûñòapäû eñeïêeaëó æәíe òaëäaó 2. Òұòûíóøûëapäûң қaíaғaòòûғû1 | + | + |
| A.Êoçëoâñêèé, Ñ. Ïûõoâ (×eëÿáèíñê) | 1. Өíiì ñaïañûíûң òұpaқòûғû2 2. Ïaéäaíûң êөáeþi 3. Өíiì ñaïañûí қaìòaìañûç eòeòií iøêi өíäipiñòiê øûғûíäapäûң æәíe ñaòóäaí êeéiíãi øûғûñòapäûң açaþû | + + | + |
| Ì. Ápaóí, Ä. Ãeopãè | 1. Ñaïaìeí áaéëaíûñòû øûғûñòap қaòeëiêòepäi òүçeó æәíeaëäûí aëóғa, ìeíeäæepëiê ôóíêöèÿëapäû opûíäaó ìeí áaқûëaó øûғûíäapûìeí aíûқòaëaäû 2. Ñaïaaéìaғûíäa øapaëapäûң ïaéäaëûëûғû apòқaí ïaéäa ìeí êeìiãeí øûғûñïeí ñèïaòòaëaäû | + | + |
| È. ×aéêa, Â. Ãaëëeeâ | Òұòûíóøûғa қaæeòòi ñaïaíû ìèíèìaëäû øûғûñòapìeí қaìòaìañûç eòó | + | |
| E. Ïëóò. | 1. Íeғұpëûì aç peñópñòap қoëäaíûëña, ñoғұpëûì ìeíeäæìeíò æүéeñi æaқñû әpeêeò eòeäi 2. Ìeíeäæìeíò òèiìäiëiãiқapæûëûқêөpñeòêiøòepìeí aíûқòaëaäû | + + | |
| Eñêepòïe: 1 Eãep òұòûíóøûíû «áaғa-ñaïa» apaқaòûíañû қûçûқòûpña, oë қaíaғaòòaíaäû. Òұòûíóøûíûң қaíaғaòòûғû ôèpìa ïaéäañûíûң øaìañûíäaaéқûíäaëaäû. 2 Өíiìíiң òұpaқòû ñaïañûíäa ñaïaғa қoéûëғaí òaëaïòapìeí ñәéêeññiçäiêòepìeí áaéëaíûñòû øûғûñòap áoëìaéäû. | |||
2 - êeñòeäeãi ýêoíoìèñòepäiң ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãi æaéëû ïiêipëepií қapañòûpa êeëe, áapëûқ æaғäaéëapäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң iøêi æәíe ñûpòқû êpèòepèéëepií aíûқòaó æүçeãe añûpûëäû. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií òaëäaó íeãiçiíäe êeëeñiäeé қopûòûíäû æañaéûқ: Áipiíøiäeí, áiç êәñiïopûí ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң iøêi æәíe ñûpòқû òèiìäiëiãií aíûқòaóäû ұñûíaìûç. Áұë êeçäe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң iøêi òèiìäiëiãi ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң өçiíiң òèiìäiëiãií ñèïaòòaéäû æәíe ñaïaғa èíâeñòèöèÿ ìeí ñaïaғa қoéûëғaí òaëaïòapғa ñәéêeññiçäiêòepìeí áaéëaíûñòû øûғûñòapìeí aíûқòaëaäû. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң ñûpòқû òèiìäiëiãiíiң êөpñeòêiøi ïaéäaëûëûқ (êәñiïopûííûң íeìeñe өíäipiëãeí өíiìíiң) áoëûï òaáûëaäû. Áұë ñұëáa òүpiíäe3-ñópeòòe êөpñeòiëãeí. Eêiíøiäeí, èíâeñòèöèÿëap ìeí øûғûñòapapaқaòûíañûí òaëäaé oòûpa, ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií oíûң äaìó ñaòûñûía ñәéêeñ êeëeòií íaқòû áip æaғäaéғa қaòûñòû äeï ñaíaóғa áoëaäû.
| ||||
|
| ||||
| ||||
| ||||
3 ñópeò. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң ñûpòқû æәíeiøêi òèiìäiëiãiíiң êpèòepèéëepi
Áapaқïapaò íeãiçiíäe êәñiïopûííûң æoғapû áañøûëûғû әçipëeíãeí әäiñòeìe áoéûíøa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñi äaìóäûң êeëeñi ñaòûñûía өòóãe íaқòû áaғûòòapғa êүø æұìñaé aëaäû. Æoғapûäaғû ìәñeëeëepäi eñêepiï êәñiïopûíäapûíûң ñûpòқû æәíeiøêi òèiìäiëiãií apòòûpó øapaëapûíûң æүéeñií әçipëeó ìeí iñêeañûpó қaæeòòiãi òópaëû қopûòûíäû æañaóғa áoëaäû. Æaëïûëûìa òұpғûäaí aëғaíäa өíiì өíäipiñiíäe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií æүçeãeañûpó ìeí áaғaëaóûí òaëäaóûí æүpãiçó қûçìeòòiң ñoë aóìaғûíäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñiíiң òèiìäiëiãií apòòûpó ìeõaíèçìií æeòiëäipóãe қaòûñòû ұñûíûñòap æañaóғa ìүìêiíäiê áepeäi.
2.4 ҚP ÑÒ ÈÑO 9001 ñòaíäapòûí қoëäaíó áapûñûíäa ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepäi қoëäaíó æөíiíäeãi áañøûëûқ
Ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòep, êөëeìi øeêòeëãeí ìәëiìeòòep áapûñûíäa äa aéíûìaëûқòû ñèïaòòaóғa, өëøeóãe, òaëäaóғa æәíe үëãiëeóãe үëêeí ñeïòiãií òèãiçeäi. Ìәëiìeòòepäi ñòaòèñòèêaëûқ òaëäaó aéíûìaëûëûқ òaáèғaòûí, ìepçiìií äұpûñ òүñiíóãe æәíe ñeáeïòepií aíûқòaóғa aéíûìaëûëûқòapìeí áaéëaíûñòû ìәñeëeëepií øeøó æәíeaëäûí aëóғa äa ñeïòiãií òèãiçeäi. Ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòep, òұòûíóøûëap қaíaғaòòûғû òүøií íapûқòaғû çepòòeó, æoñïapëaó, æoáaëaó æәíe әçipëeó, өíäipó, æeòêiçó æәíeòeõíèêaëûқ қûçìeò êөpñeòó ñaòûëapûíäa өíiì æәíe ïpoöeñòep ñaïañûí үíeìi æaқñapòûï oòûpó áoéûíøa øeøiì қaáûëäaó áapûñûíäa қoëäa áap ìәëiìeòòepäi äұpûñ қoëäaíó ìүìêiíäiãií òóғûçaäû. ҚP ÑÒ ÈÑO 9001 ñòaíäapòûí қoëäaíó áapûñûíäa ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepäi қoëäaíû æөíiíäeãi áañøûëûқ ҚPCT1384-2005 (ISO/TR 10017: 2003, MOD) ñòaíäapòûìeí æүçeãeañûpûëaäû. Áұë ñòaíäapòòûң ìaқñaòû ҚPCT ÈÑO 9001- 2001 ñòaíäapòûíûң òaëaïòapûía ñaé ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií әçipëeó, eíãiçó, æұìûñ қaëïûíäa ұñòaï òұpó æәíe íәòèæeëiëiãií үíeìi æaқñapòó үøií ñәéêeñ êeëeòií ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepäi äұpûñ òaңäaóғa êөìeê êөpñeòóäe. Aëaéäa, oë қaíäaé äa áoëìañûí ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepäi ìiíäeòòi òүpäe қoëäaíóäû æүêòeìeéäi æәíeoëapäû eíãiçó áoéûíøa òүñiíiêòeìeíi қaìòûìaéäû [19]. Ñaïaíû áañқapóäûң ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepi øûғapûëaòûí өíiìíiң ñaïañûíûң apòóûíaeëeóëi êөìeêòeñeäi. Ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòi æүçeãeañûpó êүpäeëiëiãi áoéûíøa 3 ñaíaòқa áөëãeí æөí:
1. Ýëeìeíòap ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòepãe 7 қapaïaéûì әäiñòep êipeäi: áaқûëaó ïapaғû, ñeáeï-ñaëäap äèaãpaììañû, ãèñòoãpaììa, òapaëûì äèaãpaììañû, Ïapeòo òaëäaìañû, òapaëûì ãpaôèãi, ñòapòèôèêaòòaó,áaқûëaó êapòañû. 2. Apaëûқ ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòep: ipiêòeï çepòòeó òeopèÿñû, ñòaòèñòèêaëûқ ipiêòeó áaқûëaóû, ñòaòèñòèêaëûқ áaғaëaó æүpãiçóäiң æәíe êpèòepèéëepäiaíûқòaóäûң òүpëi әäiñòepi, ñeíñopëûқ òeêñepóäi қoëäaíó әäiñi, òәæipèáeëepäi æoñïapëaó әäiñi. 3. Èíæeíepëep ìeí ñaïaíû áañқapó ñaëañûíäaғû ìaìaíäapғa eñeïòeëãeí әäiñòep.
| Құæaòòûң aòaóû | Aқaóëapäûң òүpëepi áoéûíøa áaқûëaó ïapaғû | ||
| Êәñiïopûí: ÕÕÕ Öeõ:_________________ Ó÷añêe:______________ | Áұéûì:______________________________________ Oïepaöèÿ:____________________________________ Áaқûëaóøû:__________________________________ | Áөëøeêòep ñaíû | |
| Aқaóäûң òүpi | Áaқûëaó äepeêòepi | Æàëïû | |
| Äeôopìaöèÿëap | ///// ///// ///// ///// ///// ///// // | 47 | |
| Ñûpûқòap | ///// ///// ///// ///// ///// // | 42 | |
| Æapûқòap | ///// ///// ///// ///// | 24 | |
| Oéûқòap | ///// ///// ///// ///// ///// /// | 38 | |
| Äaқòap | ///// ///// ///// ///// ///// ///// ///// // | 53 | |
| Æûpûқ | ///// // | 7 | |
| Áañқaëapû | ///// ///// // | 12 | |
3-ñópeò. Áaқûëaó ïapaқòapûíûң үëãiëepi
Ñaïaíû áañқapóäûң íeãiçãi ïpèíöiïòepiíiң áipi ôaêòiëepäiң íeãiçiíäe øeøiì қaáûëäaó áoëûï òaáûëaäû. Áұë өíäipiñòiê æәíe áañқapóøûëûқ ïpoöeñòepäi ìaòeìaòèêaëûқ ñòaòèñòèêaíûң құpaëäapû apқûëû ìoäeëäeó әäiñiìeí aña òoëûқ øeøiëeäi. Áipaқ, қaçipãi çaìaíғû ñòaòèñòèêaëûқ әäiñòep ïpoöeñòepäiң áapëûқ қaòûñóøûëapûíûң òepeң ìaòeìaòèêaëûқ äaéûíäûғûíñûç қaáûëäaó үøií æәíeiñ æүçiíäe êeңiíeí ïaéäaëaíó үøií өòe êүpäeëi. 1979 æûëû æaïoí ғaëûìäapû ìeí èíæeíepëepiíiң Oäaғû қapaïaéûì òүpäe êөpíeêòi ïaéäaëaíûëaòûí ïpoöeñòepäi òaëäaó әäiñií áip æepãe òұòañòûpäû. Өçäepiíiң қapaïaéûìäûëûғûíäa oëap ñòaòèñòèêaìeí áaéëaíûñòû ñaқòaï òұpaäû æәíe êәñiáè ìaìaíäapғa oëapäûң íәòèæeëepií қoëäaíóғa, қaæeò áoëña – oëapäû æeòiëäipóãe ìүìêiíäiê áepeäi.Áaқûëaó ïapaқòapû – áұë aëғaøқû äepeêòepäi òipêeó құpaëäapû. Áaқûëaó ïapaқòapû ñaïaëûқ æәíe ñaíäûқ áeëãiëepäi áaқûëaó êeçiíäe қoëäaíûëa aëaäû (3-ñópeò).
Äèaãpaììa «aäaì», «ìaøèía», «ìaòepèaë», «әäiñ», «áaқûëaó», «opòa» ñèÿқòû ñaïa êoìïoíeíòòepií áeéíeëeéäi. Øeøiëiï æaòқaí ìiíäeòêe қaòûñòû, «aäaì» êoìïoíeíòi үøií oïepaöèÿíû ûңғaéëû æәíe қaóiïñiç opûíäaóғa áaéëaíûñòû ôaêòopëapäû aíûқòaï aëóû қaæeò; «ìaøèía» êoìïoíeíòi үøií – òaëäaíûï æaòқaí áұéûìíûң өçäepiíiң apañûíäaoñû oïepaöèÿíû opûíäaóғa áaéëaíûñòû құpûëûì ýëeìeíòòepiíiң өçapa қapûì-қaòûíañûí; «әäiñ» êoìïoíeíòi үøií – æañaëûï æaòқaí oïepaöèÿíûң өíiìäiëiãi ìeí äәëäiãiíe áaéëaíûñòû, ôaêòopëapäû; «ìaòepèaë» êoìïoíeíòi үøií – oñû oïepaöèÿíû æañaï æaòқaí êeçäe áұéûì ìaòepèaëûíûң қañèeòiíiң өçãepóiíiң áoëìaóûía áaéëaíûñòû ôaêòopëapäû; «áaқûëaó» êoìïoíeíòi үøií – oïepaöèÿíû opûíäaó ïpoöeñiíiң қaòeëepií äұpûñ òaíóғa áaéëaíûñòû ôaêòopëap; «opòa» êoìïoíeíòi үøií - opòaíûң áұéûìғa æәíe áұéûìíûң opòaғa әñepeòóiíe áaéëaíûñòû ôaêòopëap [20].
Ãèñòoãpaììaëap – áұéûìíûң íeìeñe ïpoöeñòiң ñaïañûíûң ïapaìeòpëepi ìәíäepäiң áeëãiëi áipapaëûқòapûía äәë òүñiï oòûpó æèiëiãiíiң òәóeëäiëiãií êөpñeòeòií áaғaí òәpiçäeñ äèaãpaììaíûң áip íұñқañû. Ãèñòoãpaììa êeëeñi æoëìeí құpûëaäû: ñaïa êөpñeòêiøiíiң eң үëêeí ìәíiaíûқòaëaäû; ñaïa êөpñeòêiøiíiң eң êiøi ìәíi aíûқòaëaäû; ãèñòoãpaììaíûң aóқûìû eң үëêeí æәíeeң êiøi ìәííiң aéûpìaøûëûғû peòiíäeaíûқòaëaäû; ãèñòoãpaììaíûңapaëûқòapûíûң ñaíû aíûқòaëaäû; ãèñòoãpaììa apaëûғûíûң ұçûíäûғû aíûқòaëaäû (ãèñòoãpaììa aóқûìûíûң æeêeëeãeí òүpi peòiíäe) / (apaëûқòap ñaíû); ãèñòoãpaììaíûң apaëûқòapû apaëûқòapғa áөëiíeäi; íәòèæeëepäiң әpáip apaëûққa ñaé òүñiï oòûpóûíûң ñaíû eñeïòeëeäi; apaëûққa ñaé òүñiï oòûpóûíûң æèiëiãi aíûқòaëaäû (ñaé òүñó æeêeëeãeí òүpipeòiíäe) / (ñaïa êөpñeòêiøòepiíiң æaëïû ñaíû); áaғaí òәpiçäeñ äèaãpaììa құpûëaäû.
Ïapeòo ëoãapèôìäiê, ìaòeìaòèêaëûқ ìoäeëäepäi æañaï øûғapäû, oëapoñû әpòeêòi òapaëûìäû ñèïaòòaéäû, aë ìaòeìaòèê Ëopeíö ãpaôèêaëûқ êөpíeêiëiêòepäi ұñûíäû. Ïapeòoepeæeñi – êөï æaғäaéäa қoëäaíûëaòûí «әìáeáaï» ïpèíöiï. Ïapeòo òaëäaìañû æeêeëeãeí ñaëaëapäû ìәíäiëiãi æәíe ìaңûçäûëûғû áoéûíøa өçãeøeëeéäi æәíe êөï ìәñeëe òóғûçaòûí ñeáeïòepäiaíûқòaóғa æәíe æoþғa øaқûpaäû.
Ñòapòèôèêaòòaó– äepeêòepäi êeéáip êpèòepèëepi íeìeñeaéíûìaëû ìәíäepiíe ñәéêeñ ñұpûïòaó ïpoöeñi; ñòapòèôèêaòòaó íәòèæeëepií êөáiíeñe äèaãpaììa íeìeñe ãpaôèêòep òүpiíäe áeéíeëeéäi. Ñoíûìeí, äepeêòep òoáûí ñòapòèôèêaòòaóäûң aéíûìaëû ìәíäepi äeï aòaëaòûí opòaқ ñèïaòòapû áap òүpëi òoïқa òoïòañòûpóғa áoëaäû. Ñұpûïòaó үøií қaíäaé aéíûìaëû ìәíäepäiң ïaéäaëaíûëaòûíûí opíaòûï aëғaí æөí. Ñòapòèôèêaòòaó Ïapeòo òaëäaìañû íeìeñe øaøûpaòó äèaãpaììañû ñèÿқòû áañқa құpaëäap үøií әäiñòeìeëiê íeãiç áoëûï òaáûëaäû. Áaéëaíûñòap äèaãpaììañû, eң aëäûìeí, ұқñañòûқ äèaãpaììañûía қapñû қoéûëғaí íeìeñe ұқñañòûқ äèaãpaììañûí òoëûқòûpaòûí құpaë áoëûï òaáûëaäû. Áaéëaíûñòap äèaãpaììañû ïaéäaëû áoëaòûí æaғäaéëapäûң үëãiëepi: òaқûpûïòûң (ìәííiң, ìәñeëeíiң) êүpäeëiëiãi ñoíøaëûқòû, òiïòi òүpëi èäeÿëapäûң apañûíäaғû áaéëaíûñòap êәäiìiãi ïiêip òaëañòap apқûëû opíaòûëa aëìaéäû; óaқûòøa êeçeêòiëiê, oғaí ñәéêeñ қaäaìäap æañaëaäû, øeøóøi áoëûï òaáûëaäû; æұìûñ áapûñûíäa қoçғaëғaí ìәñeëe – áұë áap áoëғaíû aña òepeң æәíe әçipøe қoçғaëa қoéìaғaí ìәñeëeíiң ñèìïòoìäapû äeãeí êүäiê áap. Ìûñaëû, 5- ñópeòòe áaéëaíûñ äèaãpaììañûí құpó үøií çepòòeó òaқûpûáûíûң ìәñeëeñipeòiíäe «Êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaқñapòóäû æaëғañòûpóäûң қaæeòòiëiãií òoëûқ òүñiíáeói» òaңäaëûíғaí.
4-ñópeò. Áaéëaíûñòap äèaãpaììañûí құpó ïpèíöiïi
4-ñópeòòe үëãipeòiíäe áaéëaíûñòap äèaãpaììañû ìәñeëeëepäi øeøó үøií êөpñeòiëãeí: «Êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaқñapòóäû æaëғañòûpóäûң қaæeòòiëiãií òoëûқ òүñiíáeói». 4-ñópeòòeãi áaéëaíûñòap äèaãpaììañûí құpó ïpèíöèïiíe íeãiçäeëe oòûpûï, 5 – ñópeòòe «Êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaқñapòóäû æaëғañòûpóäûң қaæeòòiëiãií òoëûқ òүñiíáeói» ìәñeëeñií қapaó êeçiíäe құpûëғaí áaéëaíûñòap äèaãpaììañûí құpóäû қapañòûpaéûқ. Oñû ìәñeëeãe ñәéêeñ құpûëғaí áaéëaíûñ äèaãpaììañûíaí êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaëғañòûpóäû òoëûқ òүñiíáeóiíiң áipíeøe ñeáeïòepiáap: æұìûñòû iñòeó үøií ûíòaíûң áoëìaóû, áip óaқûòòa áipíeøe æoñïapäûң áoëóû, áүãiíãiiñòeëiíãeí æұìûñòû íaçapғaaëìaóû, æeòiëäipóãe óaқûòòûң òaïøû áoëóû æәíe áañøûëûқòûң өç қûçìeòêepëepií äұpûñ áañқapaaëìaóû áoëûï òaáûëaäû.
5-ñópeò. «Êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaқñapòóäû æaëғañòûpóäûң қaæeòòiëiãií òoëûқ òүñiíáeói» ìәñeëeñií қapaó êeçiíäe құpûëғaí áaéëaíûñòap äèaãpaììañû
Áaéëaíûñòap äèaãpaììañû - íeãiçãi èäeÿíûң, ìәñeëeíiң æәíe òүpëi äepeêòepäiң apañûíäaғû ëoãèêaëûқ áaéëaíûñòapäû aíûқòaóғa ìүìêiíäiê áepeòií құpaë. Áұë құpaëäûң ìiíäeòi – øeøóäi қaæeò eòeòií ìәñeëeëepãe, ìûñaëû, ұқñañòûқ äèaãpaììañûíûң êөìeãiìeí aíûқòaëғaí, ïpoöeñòiң áұçûëóûíûң íeãiçãi ñeáeïòepiíiң ñәéêeñòiãií áeëãiëeó. Îñû ñeáeïòeí, áaéëaíûñòap äèaãpaììañû ìeí Èñèêaâa äèaãpaììañûíûң apañûíäa êeéáip ұқñañòûқòap áap. Ïpoöeñòiң áұçûëó ñeáeïòepií ìaңûçäûëûғû áoéûíøa òoïòañòûpó êoìïaíèÿíûң áap peñópñòapûí eñêepe oòûpûï, ñoíäaé-aқ ñeáeïòepäi ñèïaòòaéòûí òèïòiê äepeêòepäi eñêepe oòûpûï æүçeãea ñûpûëaäû. 5-ñópeòòeãi «Êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaқñapòóäû æaëғañòûpóäûң қaæeòòiëiãií òoëûқ òүñiíáeói» ìәñeëeñií қapaó êeçiíäe құpûëғaí áaéëaíûñòap äèaãpaììañûíûң ìiíäeòi қaæeòòi ìәñeëeëepäi øeøóäe, ÿғíè êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíiң ñaïaíû æaқñapòóäû æaëғañòûpóäûң қaæeòòiëiãií òoëûқ òүñiíáeói ìәñeëeñií øeøó үøií áepiëãeí äepeêòepapañûíäaғû ëoãèêaëûқ áaéëaíûñòapäû aíûқòaóғa ìүìêiíäiê áepeäi [21, 22].
3 ҚAÇIPÃI OÒAÍÄÛҚ ÊӘÑIÏOPÛÍÄAPÄÛҢ ÁAÑҚAPÓ ÆҮÉEÑIÍ ÒAËÄAÓ
3.1 Қaғaç æañaó òeõíoëoãèÿñû ìeí қaғaç өíäipiñiíiң қaçipãi қoғaìäaғû ìaңûçû
Òapèõқa үңiëep áoëñaқ қaғaç æañaó өíepieæeëãi çaìaíäapäaí-aқ õaëûққa áeëãiëi áoëғaí. Әëeìäeãieң aëғaøқû қaғaçäû 2-ғañûpäa 105 æûëû қûòaéëûқ Öaé Ëóíü æañaï øûғapғaí. Eópoïaäa 11 – 12-ғañûpëapäa ïaéäa áoëäû. Oғaí íeãiçãi ìaòepèaë peòiíäe çûғûp, ìaқòa, êeíäip ïaéäaëaíûëäû. Қaғaç өíäipó êiòaï áañó ìүìêiíäiãiaøûëғaííaí êeéií êүpò äaìûäû. 17 – 18-ғañûpëap apaëûғûíäa Ãoëëaíäèÿäa ұíòaқòaóûø æaңaaïïapaòòûң – poëëäûң æañaëóû æәíe ôpaíöóçäûқ Íèêoëañ Ëóè Poáep ұñûíғaí (1799) ìeõaíèêaëûқ әäiñïeí үçäiêñiç қaғaç құþ әäiñi øûққaííaí áañòaï, ìaøèíaëûқ өíäipiñ ïaéäa áoëäû. Øèêiçaò eñeáiíäe aғaø, öeëëþëoça òaëøûқòapû қoëäaíûëäû. Қaғaç – өñiìäiê òaëøûқòapûí áeëãiëi áip òәñiëìeí өңäeó æәíe áip-áipiìeí ұéûñòûpa áaéëaíûñòûpó apқûëû æұқa ïapaқ òүpiíäe æañaëaòûí ìaòepèaë. Èòaëèÿíøa ìaқòa äeãeí ұғûìäû áiëäipeäi. Òұò aғaøû, áaëäûp æәíe ïaïèpóñ – oñûíäaé øèêiçaòòapäaí áiçäiң aòa-áaáaëapûìûç áipíeøe ғañûp áұpûí қaғaç æañaғaí. Áүãiíãi òaңäa øèêiçaò peòiíäe çaìaíaóè ìaòepèaë – ìaêóëaòópa қoëäaíûëaäû. Өç ìepçiìií өòeãeí eñêi ãaçeò, æópíaë, қopaïòapäû áүêië eë áoéûíøa æèíaéäû. Oëapäû үëãiëepi áoéûíøa ñұpûïòaéäû äa, ìaêóëaòópaëûқ êóá peòiíäe ïpeññòeï, êәñiïopûíғa æeòêiçeäi. Äeãeíìeí áұë òeõíoëoãèÿíûң êeìøiëiãi ñoë - қaғaçäû æañaï øûғapó өòe êүpäeëi æұìûñòû òaëaï eòeòií. Aқûpû, ғaëûìäap қaғaçäû òeê øөïòepäeí ғaíaeìeñ, ñoíûìeí қaòap, aғaøòapäaí äa æañaóғa áoëaòûíäûғûí òaïòû. Oñûëaé, қaçipãi êeçãe äeéií ïaéäaëaíûëûï êeëe æaòқaí æaңa òeõíoëoãèÿ ïaéäa áoëäû. Қaғaç өíäipó үøií әp òүpëiaғaøòap ìeí áip æûëäûқ өñiìäiêòep öeëëþëoçañû æәíeaғaø ìaññañû (óaòûëғaí aғaøқa ñó apaëañòûpûëғaí òaëøûқòû қoéûpòïaқ) æұìñaëaäû. Қañèeòií æoғapûëaòó үøií қaғaç ìaññañûía (қaғaç æәíe êapòoí æañaó үøií ïaéäaëaíûëaòûí ұíòaқòaëғaí òaëøûқòû ìaòepèaëäap, ñó, үñòeìeëep, áoÿғûø, æeëiìäeãiø çaòòap қoñïañû) қoñûìøa ìèíepaëäûқ үñòeìeëep қoñaäû: ìèíepaëäûқ çaòòap (êaoëèí, òaëüê, ò.á.) қaғaç òүñií aғapòaäû, òûғûçäûғû ìeí òeãiñòiãií apòòûpaäû æәíe æaқñû áañïaëûқ қañèeòòep (ìөëäipeìeñ, áoÿó æұғaòûí, ò.á.) áepeäi; æeëiìäiê ìaòepèaëäap (êaíèôoëü æeëiì, êpaõìaë, øaéûp, ò.á.) қaғaçäûң ñèÿ ñopìaéòûí қañèeòií æәíe ïapaқòûң áepiêòiãi ìeí òûғûçäûғûí apòòûpaäû; êeéáip қaғaç òүpëepií æañaóäa áoÿғûøòap, õèìèÿëûқ òaëøûқòap, ò.á. қoëäaíûëaäû. Қaғaç – aғaø äiңäepiíeí æañaëaäû. Қaғaç өíäipó үøií қoëäaíûëaòûí aғaøòap êeñiëiï, áөpeíe õaëiíe êeëòipiëeäi. Aëäûìeí қaáûқòapû aëûíûï, êeéií ìaéäa-ìaéäa áөëøeêòepãe áөëiíeäi. Áұë áөëøeêòep æóûëûï, ұíòaғûø ìaøèíaäaí өòeäi. Ìaøèíaíûң iøiíäe әpòүpëi õèìèÿëûқ çaòòapìeí apaëañòûpûëûï, òaëøûқòapғa áөëiíeäi æәíe қaìûp õaëiíe êeëòipiëeäi. Áұë қaìûpaғapóû үøií æeêe áip ïpoöeäópaäaí өòeäi. Êeéií қaìûp ìèêñepãe (apaëañòûpғûøқa) ñaëûíaäû. Қaìûpäûң iøiíe қaғaçäûң ñaïañûí, ñóғa òөçiìäiëiãií apòòûpaòûí, íeìeñepeң áepeòií òүpëi-òүñòi õèìèÿëûқ çaòòap қoñûëaäû. Ìèêñepäeí øûққaí қaìûp áip òeêòi õaëãe êeëeäi. Қaìûp æûëæûìaëû ëeíòaíûң үñòiíe òөñeëeäi. Ñóû ñүçiëeòií æәíe òûғûç öèëèíäpëepäiң apañûíaí өòeäi. Oñûëaéøa қaғaç áeòòepi ïaéäa áoëaäû. Ñoңûíäa ûñòûқ öèëèíäpëepäiң apañûíaí өòiï, құpғaòûëaäû. Ôaápèêaäaí øûққaí қaғaçäap үëêeí póëoí òүpiíäe øûғaäû. Қaғaçäûң 600-äeí añòaì òүpi áap. Қaғaç 11 òoïқa áөëiíeäi: Áañïaëûқ қaғaç (áañïaõaíaëûқ, oôñeòòiê, èëëþñòpaöèÿëûқ, êapòoãpaôèÿëûқ, ò.á.) – òeãiñòiãiìeí, òүñiíiң aқòûғûìeí epeêøeëeíeäi, áañïa áoÿóû æaқñû æұғûëaäû. Òұñқaғaçäap ìeí ãaçeòòiê қaғaçäap äaoñû òoïқa êipeäi. Æaçáaëûқ қaғaç (æaçóғa, êoíâepòòiê, êapòo÷êaëûқ, ò.á. ïoøòaғaapíaëғaí қaғaçäap) – áeòiíiң æûëòûpëûғûìeí, æaқñû æeëiìäeëãiøòiãiìeí æәíe ñèÿ ñopìaéòûíäûғûìeí epeêøeëeíeäi. Ñûçáa æәíe ñópeò ñaëó қaғaçû (ñópeò ñaëó, ñûçáa ñûçó қaғaçäapû, ñûçáaëûқ ìөëäip æәíe êaëüêaëûқ), әäeòòe, òoëòûpғûøñûç (íeìeñeaçäaï қoñûëғaí) ìaññaäaí æañaëaäû. Ìөëäip áoëó үøií êeéáip ñopòòapû êөáipeê ñóëaíûï, æoғapû қûñûììeí êaëaíäpëeíeäi. Ýëeêòpoқøaóëaғûø қaғaçäûң (êoíäeíñaòopëûқ, êaáeëüäiê, òeëeôoíäûқ, oқøaóëaғûø-opaìäûқ, ò.á.) ìeõaíèêaëûқ áepiêòiãi æoғapû әpi æaқñû äèýëeêòpëiê қañèeòòepiìeí ñèïaòòaëaäû. Ñiңipãiø қaғaç (ñүçãiëiê, ñopғûøòûқ, ò.á.) ôèápa, æapғaқ, ñaíèòapëûқ-ãèãèeíaëûқ áұéûìäap, ò.á. өíäipó үøií қoëäaíûëaäû. Áұëap êeóeêòeó êeëeäi äe, ñұéûқòû æaқñû ñiңipeäi. Aïïapaòòûқ қaғaç (òañïaëûқ, ïepôoêapòaëûқ, ò.á.) өòe æoғapû ìeõaíèêaëûқ áepiêòiãiìeí ñèïaòòaëaäû. Æapûқ ñeçãiø қaғaç ôoòoãpaôèÿëûқ æәíe æapûқïeí êөøipóãe қaæeòòi, ò.á. қaғaç æañaóғa ïaéäaëaíûëaäû. Êөøipìeëiê қaғaç apíaéû өңäeëiï äaéûíäaëaäû. Opaìäûқ қaғaç òaғaìäûқ æәíe өíepêәñiïòiê áұéûìäapäû opaóғa, áóóғa, ò.á. ïaéäaëaíûëaäû. Áiç қapañòûpaòûí қaғaç òүpiopaìäûқ қaғaç, ÿғíè òaғaìäûқ áұéûìäapäû opaóғaapíaëғaí қaғaç òүpi áoëûï òaáûëaäû. Қaғaç өíiìäepi äeï - áip (1) øapøû ìeòpäeãi ñaëìaғû 250 ãpaìíaí añïaéòûí қaғaç ôaápèêañûíûң өíiìií aéòaäû. Aë áip (1) øapøû ìeòpäeãi ñaëìaғû 250 ãpaìíaí añaòûí өíiì êapòoí өíiìäepiíe æaòaäû. Êeëeñi êeçeêòe қaғaç өíiìäepiíiң áip òүpi қaғaç ûäûñòapғa òoқòaëa êeòeéiê. Қaғaç (êapòoí) ñòaêaíäap- áippeòòiê қoëäaíóғaapíaëғaí æұқa ïoëèýòèëeí ïëeíêañûìeí қaïòaëûíғaí қaғaç íeìeñe êapòoííaí æañaëûíғaí ûäûñ. Òaғaì өíiìäepií áóûï òүþãe, opaóғaapíaëғaí қaçipãi óaқûòòa өòe êeң òapaëғaí ûäûñ òүpi áoëûï òaáûëaäû.
6- cópeò. Қaғaç ûäûñòap үëãiñi
Қaçip әëeìäeAҚØ, Êaíaäa, Æaïoíèÿ, Øâeöèÿ eëäepi әëeìäeãi қaғaç өíäipiñiíiң áañûì áөëiãií øûғapaäû. Èíäóñòpèÿëûқ ìeìëeêeòòepäe òұpaòûí õaëûқòûң 20 ïaéûçû әëeìäeãi қaғaç өíäipiñi êөëeìiíiң 85 ïaéûçûí ïaéäaëaíûï oòûp. Eãep áip òoííaäaí añòaì қaғaç қaëäûқòapûí қaéòa өңäeóäeí өòêiçeòií áoëña, 17 aғaøòû aìaí aëûï қaëaäû eêeíáiç. Æaëïû қaғaçäû òèiìäi ïaéäaëaíó æaғûía êeëñeê, әpeëäiң òұòûíóû әpòүpëi. Ìûñaëû, Қûòaé ìeí Үíäiñòaíäaoíû êөï ïaéäaëaíaäû. Opòaøaeñeïïeí aëғaíäa, әpáipeópoïaëûқ æûë ñaéûí 4 òoíía қaғaç òұòûíaäû, aë aâñòpaëèÿëûққa қaæeòòiëiãi-130 êeëi ғaíaeêeí. Aë ápèòaíäûқ oòáañû æûë ñaéûí êeñiëeòií 6 aғaøòaí æañaëaòûí қaғaç қaëäûқòapûí äaëaғa òañòaéòûí êөpiíeäi. Øèêiçaò peòiíäe òұò aғaøûíûң òaëøûғû қoëäaíûëғaí. Қaëaé áoëғaíäa äa, áiçäiң çaìaíғa äeéií æeòêeí қaғaç өíäipiñi қûçûқòû äa êүpäeëi òeõíoëoãèÿëûқ ïpoöeññêeaéíaëäû. Áүãiíäe әëeì áoéûíøa қaғaç өíäipó êөëeìi æûëûía 350 ìëí òoííaíû құpaéäû. Áұë ñaíäapäa қaçaқñòaíäûқ өíäipóøiëepäiң äe үëeñi áap. Aëìaòû oáëûñûíäaғû êәñiïopûíäa òәóëiãiíe 160 òoííaғa äeéií қaғaç øûғapûëaäû. Қaғaç ñòêaíäapäûң ïaéäa áoëó òapèõûía үңiëep áoëñaқ, áұë âèpóñ ïeí èíñïeêöèÿғa қapñû êүpeñeòií êoìïaíèÿíûң áeëñeíäi æұìûñ æañaóû íәòèæeñiíäe ïaéäa áoëғaí. 1907 æûëû aìepèêaíäûқ Õüþ Ìóp өç ôepìañûí òañòaï, ipi Áoñòoí қaëañûíäa æұìûñ æañaóғa êeëeäi æәíe ñoë æaқòa Ãapâapä óíèâepñèòeòiíeoқóғa òүñeäi, aëaéäaoë æaққa ұçaқ óaқûò óépeíiñeaëìaéäû. Aë oíûң iíiñi Ëaópeíñ Ëóýëëeí ãaçäaëғaí ñóñûíäapäû ñaòóäaaâòoìaòòû oéëaï òaáó èäeÿñûía қaòòa қûçûғûï æүpeäi. Oë Õüþäi oñû èäeÿíû æүçeãeañûpó iñiìeí áipãeaéíaëûñóғa êөíäipeäi. Áipíeøe æûëäaí êeéií aâòoìaò æañaï øûғapûëaäû, aëaéäaoíûң æұìûñ æañaóû үøií áippeòòiê қoëäaíóғaapíaëғaí ñòaêaíäap қaæeò áoëaäû. Ëóýëëeí oíû қaғaçäapäû æeëiììeí æaáûñòûpó apқûëû æañaé áañòaéäû. Oñûëaéøû oëap өçäepiíiң aâòoìaòòapûíäa қaғaç ñòaêaíäapìeí ñóñûíäap ñaòóìeí aéíaëûña áañòaéäû. Aëaéäa Äeíñaóëûқ Ñaқòaó Êoìèòeòi êөøe êpaíäapûíäaғû ñóëapäûң ìèêpoá ïeí èíôeêöèÿ òapaòóøû eêeíäiãií aéòқaííaí êeéií oëapäûң áèçíeñi òoқòaéäû. Eíäioëap êepiñiíøe ñòaêaíäaғû ñóäû eìeñ, ñòaêaííûң өçií ñaòóìeí aéíaëûña áañòaéäû. 1910 æûëû eêeói Íüþ-Éopê қaëañûía êeëiï, өçäepiíiң áèçíeñi үøií æәíeapíaéû æaáäûқòû ñaòûï aëó үøií қapæûëûқ қoëäaó içäeé áañòaéäû. Oëapìeí ïopòíep áoëóғa Aìepèêaëûқ Êoíñepâiëeó Êoìïaíèÿñûíûң áañòûғû Ò.Ãpýõeì êeëiñeäi æәíeoëapäûң ұñûíғaí æoáañûía 200 000 äoëëapaқøa ұñûíaäû. Eң aëғaøқû aòaóû «ìèêpoáñûç ñòêaíaäap» êeéiííeí «Äèêñè Êaïñ» äeãeí aòaóìeí æapíaìaëaía áañòaéäû. Қaçipãi óaқûòòa қaғaç ñòaêaíäapäû òұòûíóäûң eң ipi æeëiñipeòiíäe Õopeêa («HoReCa» Hotel – Restaurant – Cafe/Catering/Casino), opûñøa íұñқañû ÊaÁaPe (Êaôe – Áap – Peñòopaí) ñeêòopû áoëûï òaáûëaäû. Áұë ñeêòop қaғaç ñòaêaíäapäûң қoғaìäûқ áapëûқ òaìaқòaíó opûíäapûíäa қoëäaíûëóûí êөpñeòeäi. Oñûëaéøû, қaғaç ûäûñòap қaçipãi қoғaìäa óëêeí ñұpaíûñқa èe òaóap òүpiíeaéíaëäû. Қûçûқ ìәëiìeò: әëeìäeãieң ipi ñòaêaí 2,53 ìáèiêòiêòe Ұëûápèòaíèÿäaғû «Ïoëapêaï» êoìïaíèÿñûíûң êөìeãiìeí 2000 æûëäûң aқïaíûíäa æañaëûíғaí eêeí. Aë oñû ñòaêaíäû æepãiëiêòi өpò ñөíäipóøiëep 4930 ë ñóìeí òoëòûpғaí eêeí. Қaғaç ûäûñòap өíäipiñi қaçipãi íapûқòa ñұpaíûñқa èe, òèiìäi өíäipiñ òүpi áoëûï òaáûëaäû. Áұë өíäipiñ қaëäûқñûç өíiì øûғapóäa æәíeapçaí, қoëæeòiìäi áaғaíû қaìòaìañûç eòeäi. Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañûíäa қaғaç ûäûñòap өíäipiñiìeí aéíaëûñaòûí 23 өíäipiñ opíû áap áoëña, oíûң 7 Aëìaòû қaëañûíäa opíaëañқaí. Қaғaç ûäûñòap өíäipiñiìeí aéíaëûñaòûí êoìïaíèÿíûң íeãiçãi áaғûòû ñóñûíäap, ôañòôóä æәíe ïoïêopíäap үøií қaғaç ñòaêaíäapäû æañaï øûғapó áoëûï òaáûëaäû. Қaғaç ûäûñòapäûң apòûқøûëûқòapûía:
- Áipiíøiäeí, äeíñaóëûққa çèÿí êeëòipìeéäi, ÿғíè áұë өñiìäiê òaëøûғûíaí æañaëғaí, ýêoëoãèÿëûқ òaça, òaáèғè өíiì áoëûï òaáûëaäû;
- Eêiíøiäeí, қoøaғaí opòaғa çèÿí êeëòipìeéäi æәíeoíûң қaëäûқòapûí қaéòa өңäeóãe áoëaäû íeìeñe áipíeøeaéäaí æûëғa äeéiíãiapaëûқòa өíiì қaëäûғû òeç ûäûpaéäû;
- Ïëañòèê ûäûñòapғa қapaғaíäa æûëóäû ұçaғûpaқ ñaқòaéäû æәíe қoëäû êүéäipìeéäi;
- Ûñòûқ íeìeñe ñaëқûí ñóñûíäap үøií äe æapaìäû áoëûï òaáûëaäû;
- Øûíaéû êөpiíeäi, ÿғíè oíûң ñûpòûía òoëûқòүñòi æaçóëapäû æoғapû ñaïaäa áañûï øûғapóғa áoëaäû. Әpèíe, áұë өíiìíiң æapíaìaëûқ òañûìaëäaóûía çop ûқïaëûí òèãiçeäi.Қaғaç ûäûñòap өíäipiñi үøií apíaéû ìaòepèaëäap ìeí òeõíèêaëûқ æaáäûқòap қaæeò. Eң áañòûñû, қaғaç өíäipiñi үøií apíaéû äaéûíäaëғaí aëғaøқû öeëëþëoçoíûң ìaññaëûқ үëeñi 90% құpaéòûí æәíe òaғaìäûқ ïoëèýòèëeíìeí қaïòaëûíғaí òaғaìäûқ êapòoí áoëóû қaæeò. Қaғaç ñòaêaí өíäipiñiíiң æañaëó òeõíoëoãèÿñû áipíeøe ïpoöeñòepäeí òұpaòûí êөëeìäi òeõíoëoãèÿ áoëûï òaáûëaäû. Қaғaç ñòaêaíäapäûң æañaëó òeõíoëoãèÿñûí (7, 8, 9- ñópeòòepäeí) êөpóãe áoëaäû:
7-cópeò. Øèêiçaòòû äaéûíäaó òeõíoëoãèÿñû
8- cópeò. Қaғaç ñòaêaíäû äaéûíäaóäûң ïapaқòaó òeõíoëoãèÿñû
9-cópeò. Қaғaç ñòaêaíäû æañaóäûң opaìäûқ òeõíoëoãèÿñû
10-ñópeò. Қaғaç ñòaêaí æañaó òeõíoëoãèÿñûíûң ñaòûëapû
Қaçipãi êeçäe áiçäiң eëäe ñaóäaäa, қoғaìäûқ æәíe æeêe òaìaқòaíó òүpëepiíäe áippeòòiê ûäûñòap êөï қoëäaíûñқa òүñiï æaòûp. Oë ûäûñòap òûғûç қaғaçäaí æәíe қaғaçäûí ñûpòûíaí ïoëèýòèëeíìeí ëaìèíaòòaëaäû. Áippeòòiê қaғaç қopaïòapäûí ïëañòèê ûäûñòapғa қapaғaíäaapòûқøûëûғû өíäipiñioңaé, òaáèғè òaça æәíe æûëó øûғapóû òөìeí. Қaғaç ûäûñòap ïëañòèê ûäûñòap ñèÿқòû ûñòûқ òaìaқ ñaëûíғaíäa çèÿíäû çaòòap áөëìeéäi. Қaғaçäaí æañaëғaí ûäûñòapäûí өíäipiñi êeëeñi ñaòûëapäaí òұpaäû: қaғaçғa êepeê æaғäaéäa æaçó æaçûëaäû, қaғaçäû äaéûíäaìaíû òèãeëüäi қûñûì apқûëû êeñeäi.Қaғaçäaí æañaëaòûí ñòaêaíäap өíäipiñiíäe: êeñiëãeí äaéûíäaìaíû æәíe òүáií æañaóғaapíaëғaí ëeíòaíû aâòoìaòòaíäûpûëғaí ôopìaғa ñaëaìûç, aâòoìaòòaíäûpûëғaí ôopìa äaéûíäaìaíû áұpaéäû, øeòêi òiãiñòi êүéäipeäi æәíe òүáií êүéäipeäi, ñòaêaííûң æaí æaғûí ìaéûñòûpaäû, ñòaêaíғa ұñòaғûøòapûí æaáûñòûpaäû. 10-ñópeòòeí êөpãeíiìiçäeé, eíäioñû қaғaç ñòaêaíäapäû æañaéòûí aâòoìaò құpûëғûëapғû òoқòaëa êeòeéiê. Ñòaêaí ôopìañûí æañaéòûí aâòoìaòòap: êөïôóíêöèÿëû,òeç æañaëaäû (æañaëó óaқûòû 3-8 ñaғaò), үíeìäiëiê (aç қaëäûқ қaëóû), êepeìeò үéëeñòiê áaғa æәíe ñaïa, ýêñïëóaòaöèÿ øûғûíäapûíûң òөìeíäiãi, aâòoìaòòûң íeãiçãi өíäipiñòiê ïpoöeñòepi: Äaéûíäaìaíû äәíeêepëeó opòaëûғûía æiáepó æәíe øeòêi òiãiñòepií äәíeêepëeó, òүáií êeñó, òүáiíaéíaëäûpó, æèeãií æañaó.11-ñópeòòe(a, ә, á) қaғaç ñòaêaíäû æañaóғaapíaëғaí aâòoìaòòû ìaøèíaëap êөpñeòiëãeí. Áұë ìoäeëüäep ñòaêaí êөëeìiìeí, өçäepiíiң ãaáapèòòi өëøeìäepiìeí æәíe äәíeêepëeó òүpëepiìeí, ò.á òeõíèêaëûқ epeêøeëiêòepi áoéûíøaaæûpaòûëaäû. Eíäioñû 11-ñópeòòeãi(a, ә, á) ñòaêaí ôopìañûí æañaéòûí aâòoìaòòû ìaøèíaëapäû қûñқaøa ñèïaòòaï өòeéiê:
a) JZB
ә) JZB-S
á) JWB-D
11-ñópeò (a, ә, á). Ñòaêaí ôopìañûí æañaéòûí aâòoìaòòap
JZBõүëãiñi (11-ñópeò, a) – áipæaқòû ëaìèíaòòaëғaí êөëeìi 250 ìë. (үëãi JZB09), 250 æәíe 300 ìë. (үëãi JZB12), 300 æәíe 600 ìë. (үëãi JZB22) ñòaêaíäap æañaéòûí eң қapaïaéûì үëãi. Äәíeêepëeó òepìèêaëûқ әäiñïeí opûíäaëaäû. Ñòaêaí ûñòûқ æәíe ñóûқ , ñұéûқ òaìaқòapғaapíaëғaí áippeòòiê êoëäaíûëaäû. Oäaí қûìáaòûpaқ үëãi JZB-S eêi æaқòaí ëaìèíaòòaëғaí äәë ñoë êөëeìäeãi ñòaêaíäap æañaéäû. Äәíeêepëeó óëüòpaäûáûñòû æañaëaäû. Өíiì øûpûíäap ìeí áaëìұçäaқ æәíe áañқaäa òaғaìäapғaapíaëғaí. JZB-S(11-ñópeò, ә) үëãiñi JZBõ үëãiñiíe ұқñañ æañaëûï, áip æaқòû ëaìèíaòòaëûï үëêeí êөëeìäeãi ïoïêopí, êeñïe òaғûäa áañқa òaғaìäapғaapíaëûï æañaëғaí.
3-êeñòe:
| Ìiíeçäeìe æәíe үëãi | JZB | JZB-S (I) | JZB-S (II) | JZB-D |
| Өíäipiñ øò.ìèí | 40 – 50 | 40 - 50 | 30 – 35 | 30 – 35 |
| Ñòaêaí êөëeìi ìë. | 110-600 | 230-800 | 50-340 | 560-1400 |
| Äәíeêepëeó òүpi | Òepìèêaëûқ | óëüòpaäûáûñòûқ | Óëüòpaäûáûñòûқ | Òepìèêaëûқ |
| Қaғaçäû ëaìèíaòòaó | 1 | 2 | 2 | 1 |
| Қóaò êÂò | 5 | 8 | 8 | 8 |
| Ãaáapèòû ìì | 2800õ1330õ1760 | 3200 õ 1330 õ 1750 | 3200 õ 1330 õ 1750 | 3870 õ 1800 õ 1870 |
| Áañқapó æүéeñi ìì | 730õ600õ1100 | 730õ600õ1100 | 730õ600õ1100 | 730õ600õ1100 |
| Ñaëìaғû êã | 1400 | 1600 | 1600 | 2500 |
Aâòoìaò JWB-D(11-ñópeò, á) үëêeí êөëeìäi ñòaêaíäap æañaóғaapíaëғaí. Aâòoìaòòû òүpäe қaғaçäû áepó,қaғaçäûí ôopìañûí æañaó, æaáûñòûpó,aâòoìaòòû òүpäe ñòaêaííûí iøêi æaғûí æaáûñòûpó,ôoòoýëeêòpëiê áaқûëaó, áұçûëғaí æәíe äұpûñ iñòeìeãeí æaғäaéäa äûáûñòûқ ñèãíaë áepeäi,өíiìäi ñaíaó. Ìaøèía қoëäaíûñқa ûíғaéëû. Òeõíèêaëûқ ñèïaòòaìañû òөìeíãiêeñòeäe êeëòipiëãeí.
4-êeñòe:
| Ñèïaòòaìa æәíe үëãi | JWB-D |
| Өíäipiñ øò.ìèí | 40-50 |
| Ñòaêaí êөëeìi ìë. | 590-1400 |
| Äәíeêepëeó òүpi | Òepìèêaëûқ |
| Қaғaçäû ëaìèíaòòaó | 1 |
| Қóaò êÂò | 4 |
| Êөëeìi | 2450 õ 1260 õ 2000 |
| Ýëeêòp êөçi | 380 Â / 50 Ãö |
| Ñaëìaғû êã | 1000 |
| Қaғaçäûң òûғûçäûғû | 200-300 |
3.2 «Қaғaç ûäûñòap өíäipiñií áañқapó» ïpoöeñiíiң ñõeìañû æәíe ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó
Қaíäaé äa áip өíiìíiң íeìeñe қûçìeòòiң ñaïañû oíûң өìipëiê öèêëiíiң áapëûқ êeçeңäepiíäe, өíiì өíäipó íeìeñe қûçìeò êөpñeòó èäeÿñûíûң aëғaø òóûíäaóûíaí áañòaï oíûң æүçeãeañûï òұòûíóøûíûң ïaéäaëaíóûía äeéiíãiapaëûқòa қaëûïòañaòûíûң eñêepñeê aéíaëûìíûң әpáip êeçeңiíäeãi үäepiñòepөíiì (қûçìeò) ñaïañûía әpқèëû äәpeæeäe әñepeòeòiíií òүñiíóãe áoëaäû. Ñoíäaé үäepiñòepãe ìûñaëû, íapûқòû çepòòeó øèêiçaò íeìeñe äaéûí өíiìäi áepóøiëepìeí (өòêiçóøiëepìeí) æұìûñ æañaó, құæaòòapäû áañқapó, êәñiïopûíäû ìeòpoëoãèÿëûқ қaìòaìañûç eòó, êәñiïopûí қûçìeòêepëepiíe æeòeêøiëiê æañaó òaғû ñoë ñèÿқòûëap æaòaäû. Қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäeãi áañқapó ïpoöeñiíiң ñõeìañû 5-êeñòeäe êөpñeòiëãeí:
5-êeñòe:
| Aëãopèòì | Iñ- әpeêeò | Æaóaïòû | Opûíäaóøû | Peãëaìeíòòeëãeí құæaò | Æaçáa |
|
| 1. Өíiìäi øûғapóғa êeëiñiìøapò æañaó | Äèpeêòop | Қapæû äèpeêòopû | ҚP 7.2.2 áөëiìi | 1. ÆØÑ «ÕÕÕ» ïeí òaïñûpûñ áepóøiapañûíäa êeëiñiìøapò 2.Òaïñûpûñ áepóøiíiң òaïñûpû 3. Òaïñûpûñòû òipêeó æópíaëû |
| 2. Қaғaç opaìûí ñaòûï aëó | Äèpeêòop | Қapæû äèpeêòopû | ҚP 7.4 áөëiìi | 1.ÒÌҚ òaïñûpûñ 2. Êipiñ áaқûëaóûíûң æópíaëû 4.Aқaóғaaêò 3.Ñәéêeñ eìeñ өíiìäepäi òipêeó æópíaëû | |
| 3. Ýêñòpóçèoíäû әäiñïeí ëaìèíèpëeíãeí қaғaçäûң íeãiçi | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP7 áөëiìi | ||
| 4. Opaìäû қaғaçäapäû ïapaқòaï êeñó | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP7 áөëiìi | ||
| 3. Ïapaқòapäû òaïñûpûñқa áepó | Äèpeêòop | Қapæû äèpeêòopû | ҚP 7.4, 4.1 áөëiìi | 1. Ұéûìíûң òaïñûpûñû | |
| 4. Òaïñûpûñ áepóøiäeí æapòûëaéôaápèêaòòû қaáûëäaó | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP 7.4.3 áөëiìi | 1. Êipiñ áaқûëaóûíûң æópíaëû 4.Aқaóғaaêò 3.Ñәéêeñ eìeñ өíiìäepäi òipêeó æópíaëû | |
| 5. Қaғaç ûäûñòapäû äaéûíäaó | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP 7.5 áөëiìi |
5-êeñòe æaëғañû:
|
| 6. Äaéûí қaғaçäap ûäûñòapäûң ñaïañû ìeí ïpoöeñòi áaқûëaóғa ìoíèòopèíã | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP 8.2 áөëiìi | 1. Ìoíèòopèíã êeñòeñi | ||||||||||||
| 7. Áaқûëaóäaí өòêeí қaғaç ûäûñòapäû ãoôpoêopoáêaëap ìeí ïoëèýòèëeíãe áóûï-òүþ | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP 7.5.5 áөëiìi | 1. Áóûï òүþ қaғaçû | |||||||||||||
| 8. Òaïñûpûñ áepóøiãe өíiìäi өòêiçó | Äèpeêòop | Қapæû äèpeêòopû | ҚP8.2.1 áөëiìi | 1. Æүpãiçiëãeí æұìûñòapғaaêò òoëòûpó 2. Òaóapëû òpaíñïopòòûқ æүêқұæaò | |||||||||||||
| 9. Òaïñûpûñ áepóøiíiң eñêepòïeñi áap ìa? | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | 8.2.3, 8.2.4, 8.2.1 áөëiìi | Òaïñûpûñòû òipêeó æópíaë | |||||||||||||
| 10. Eñêepòïeëepäi æoþ | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | 8.2.3, 8.2.4, 8.2.1 áөëiìi | Òaïñûpûñòû òipêeó æópíaë | |||||||||||||
| 11. Òaïñûpûñ áepóøiíiң қaíaғaòòaíóûí áaғaëaó | Қapæû äèpeêòopû | Oïepaòop | ҚP 8.2.1 áөëiìi | Òaïñûpûñ áepóøiíiң ïiêipi |
Áañқapó ïpöeñiíiң 5-êeñòeäe êөpñeòiëãeí ñõeìañû үäepiñòepäiң áapëûғûí áip қaòaң æүéeãe êeëòipiï, áapëûқ қaòeëiêòep ìeí êeìøiëiêòepäi, aқaóëap ìeí aóûòқóëapäû êәñiïopûí æұìûñûíûң áapëûқ ñaòûëapûíäa eң òөìeíãi äeңãeéãe æeòêiçó ìeíeäæìeíò æүéeñiíiң êөçäeãeí íeãiçãi íûñaíañû áoëûï òaáûëaòûíäûқòaí, қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäe äe ÑÌÆ eíãiçó өíiìíiң ñaïañûí apòòûpûï қaía қoéìaé, òұòûíóøûëapäûң ñұpaíûñûí, íapûқòaғû áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií apòòûpaäû (A қoñûìøañû).
ÑÌÆ eíãiçó қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíiң êәñiïopûíäapû үøií, áañқa äa êoìïaíèÿëap үøií êoìïaíèÿíûң áañқapóøûëûғûí æoғapûëaòóғa, қûçìeò ïeí өíiìíiң ñaïañûí æәíe áәñeêeãe қaáiëeòòiëiãií apòòûpaäû.
ÑÌÆ құpó ýòaïòapû:
1. Áañøûëûқòûң øeøiìi. Áañøûëûқ æoáaíû áañòaó òópaëû øeøiì қaáûëäaóû æәíeoë òópaëû êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepiíe õaáapëaóû қaæeò. ÑÌÆ құpóäûң ìaқñaòûía íeãiçäeëeoòûpûï, ÑÌÆ ïpoöeñiíiң eң æoғapғû äeңãeéií aíûқòaó қaæeò. Ìaқñaòқa ñәéêeñ ÑÌÆ eíãiçóäe қaæeòòi құæaòòapäûң áipi «Ñaïaoáëûñûíäaғû ñaÿñaò» aíûқòaëóû қaæeò, áұë құæaòòa æeòiñòiêòepãe æeòóäiң ïpèíöèïòepi æaçûëaäû. Áұë құæaò ÑÌÆ íopìaòèâòi құæaòòapûíûң iøiíäeãi íeãiçãeaëóøû құæaò áoëûï òaáûëaäû.
2. Ïepñoíaëäû oқûòó. ÑÌÆ ñәòòi æұìûñ æañaóû үøií êoìïaíèÿ қûçìeòêepëepi äe ñaïa ìeíeäæìeíòiíiң òeopèÿñûí æәíe ÑÌÆ íeãiçãi òaëaïòapûí áiëói қaæeò.
3. ÑÌÆ eíãiçó áaғäapëaìañûí құpañòûpó. ÑÌÆ eíãiçó êүpäeëi, әpi ұçaқ æoáa áoëғaíäûқòaí ÑÌÆ eíãiçóäiң áaғäapëaìañûí æañaó қaæeò, ÿғíè: eíãiçó ýòaïòapûí ñèïaòòaó æәíe әpáәp ýòaïқa æaóaïòûëapäûң òiçiìií æañaó. ÑÌÆ eíãiçóäeãi áөëiíeòií æәíe æұìñaëaòûí қapæû, ÿғíè ñepòèôèêaòòaóғa êeòeòií øûғûíäap ìeí êeңeñøiëepäiң қûçìeòi үøií, ñoíûìeí қaòap ïepñoíaëäû oқûòóäû æaëғañòûpóғa қaæeòòi қapæû.
4. Áèçíeñ ïpoöeñòioïòèìèçaöèÿëaó. Eң aëäûìeí, áañøûëûқòûң øeøiìi áoéûíøa ÑÌÆ aña ìaңûçäû áoëûï òaáûëaòûí áèçíeñ ïpoöeñòep òaңäaëóû қaæeò. Ìûñaëû, áұë áiçäiң æaғäaéäa өíäipó ïpoöeñi, өíiìíiң ñaòûëóû, ò.á. æoáaëaíғaí áèçíeñ ïpoöeñòioïòèìèçaöèÿëaó үøií ñòaíäapò òaëaïòapûía ñәéêeññiçäiêòepäi æoþ қaæeò, ñoíûìeí қaòap ñòaíäapò òaëaáûía ñәéêeñ æaңa ïpoöeñòi әçipëeó қaæeò. Ìûñaëû, ñòaíäapòқa ñәéêeñ, «òұòûíóøûëapäûң қaíaғaòòaíóûí áaғaëaó ïpoöeñi» .
5. ÑÌÆ íopìaòèâòi құæaòòapûí әçipëeó. Áұë ýòaïòa ÑÌÆ æұìûñûí қaìòòaìañûç eòeòií íopìaòèâòi құæaòòap, peãëaìeíòòep ìeí ïpoöeäópaëap æañaëûíaäû. Oíûң íeãiçãiñi, «Ñaïaoáëûñûíäaғû ñaÿñaò» áoëña, êeëeñi äeңãeéi «Æaëïûæүéeäe құæaòòaíäûpó ïpoöeäópañû», ISO 9001 ñòaíäapòûíûң òaëaïòapûía ñәéêeñ aëòû ïpoöeäópaíû æүçeãeañûpaäû: құæaòòapäû áañқapó, áepiëãeí ìәëiìeòòepäi áañқapó, ÑÌÆ aóäèòií áañқapó, ñòaíäapòқa ñaé eìeñ өíiìäepäi, ÿғíè aқaóëû өíiìäepäi áañқapó, ñәêeññiçäiêòepäi æoþ íeìeñ òүçeòó iñ-øapaëapûí áañқapó.
6. ÑÌÆ òeñòiëeó æәíeiøêiaóäèò. Áapëûқ íopìaòèâòi құæaòòap òoëûғûìeí әçipëeíãeííeí êeéií ÑÌÆ ýêñïëóaòaöèÿëaó áañòaëaäû. Æaңa æүée íeãiçiíäe ïpoöeñòepäi áipòiíäeï æiáepóãe áoëaäû, ìûñaëû, eң aëäûìeí ñaòûëûì ïpoöeñií áañқapóғaeíãiçóäi æүpãiçó. Iøêiaóäèòòiң ìaқñaòû үøií ñaïaíûң ñaíäûқ êөpñeòêiøòepií, aқaóäûң ïaéûçäûқ үëeñií, êepi қaéòapûëғaí òaóapëapäûң ïaéûçäûқ үëeñií aíûқòaó қaæeò. Aóäèòòiң íәòèæeñi áoéûíøa қûçìeòêepëepäiң æұìûñûía òүçeòóëepeíãiçiëeäi.
7. Ñepòèôèêaò aëó. ÑÌÆ ñepòèôèêaòòaó үøií ñepòèôèêaòòaó opãaíäapûía өòiíiì æaçûëóû қaæeò. Oë үøií opãaíғa өòêiçiëeòií құæaòòapòiçiìi: ñepòèôèêaòòaóғa өòiíiì, ÑÌÆ áoéûíøa áapëûқ құæaòòap, íeãiçãi òұòûíóøûëap ìeí æeòêiçóøiëepäiң òiçiëiìi áoëóû ìүìêií.
Қaғaç өíäipiñi қaçipãi çaìaíaóè òeõíoëoãèÿìeí қaìòaìañûç eòiëãeí, қaëäûқñûç өíiì øûғapó, ýêoëoãèÿ æәíeopìaí aғaøòapûí қopғaó ìaқñaòûíäa ïaéäa áoëғaí өíäipiñòepäiң áipi. Eëiìiçäeãi қaғaç өíäipiñi êәñiïopûíäapûíäa ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçó өíäipiñòe øûғapûëғaí өíiìíiң ñaïañûía æәíe òұòûíóøûíûң ñeíiìäiëiãií apòòûpaäû. Қaғaç өíäipiñiíäe øèêiçaò peòiíäeaғaø қoëäaíûëaäû, ñoíäûқòaí áұë өíäipiñòeopìaí aғaøòapûí өòe êөï ïaéäaëaíó ñaëäapûíaí opìaí aғaøòapûíûң æoéûëó қaóiïi æәíe ýêoëoãèÿëûқ ïpoáëeìaëap ïaéäa áoëғaí. Ñoíäûқòaí øèêiçaò peòiíäe ìaêóëaòópaíû, ÿғíè қoëäaíûëғaí қaғaçäapäû қaéòa өңäeóäeí өòêiçiï ïaéäaëaíó қoëғaaëûíғaí. Oñûғaí ñәéêeñ eëiìiçäe áipíeøe қaғaç өíäipiñiìeí øұғûëäaíaòûí êәñiïopûíäap øèêiçaò peòiíäe ìaêóëaòópaíû ïaéäaëaíûï қaía қoéìaé, FSC (Forest Stewardship Council®, Ëeñíoé ïoïe÷èòeëüñêèé ñoâeò) õaëûқapaëûқ ñepòèôèêaòûí, ÿғíè Opìaí қopғaó Êeңeñiíiң ñepòèôèêaòûía èe áoëғaí. Áұë ñepèòèôèêaòқa èe áoëғaí өíäipiñ opíû áipíeøeapòûқøûëûқòap ìeí ìүìêiíäiêòepãe èe áoëaäû: Æepãiëiêòi æәíeaóìaқòûқ äeңãeéäe êәñiïopûí èìèäæiíiң apòóû, æepãiëiêòi òұpғûíäapìeí òұpaқòû әpi өçapa òèiìäi қapûì- қaòûíañòûң opíaóû, áèçíeñòiң áaғañûíûң apòóû, AҚØ, Ұëûápèòaíèÿ, Æaïoíèÿ ñèÿқòû ýêoëoãèÿëûқ ïpoáëeìaëapìeí êүpeñóøieëäepäiң íapûғûía øûғóғa ìүìêiíäiê áoëaäû, ò.á ìүìêiíäiêòepãe қoë æeòêiçeäi.
3.3 Қaғaç ñòaêaí ûäûñû үøií Ïapeòo äèaãpaììañûí қoëäaíaoòûpûï ñòaòèñòèêaëûқ òaëäaó æañaó
Қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäe ápaêòaí áoëaòûí øûғûíäapäû açaéòó êүíäeëiêòi ìәñeëe áoëûï òaáûëaäû. Áұë үøií oëapäûң ïaéäa áoëó ñeáeïòepií aíûқòaó қaæeò. Æaé ғaía ұæûì áoëûï æèíaëûï aқaóëapäûң ñeáeïòepií òaëқûëaó, әäeòòe, æeòêiëiêñiç áoëûï øûғaäûÄәë ñoíäaé aқèқaò aқïapaò aëó ìүìêiíäiãií Ïapeòo äèaãpaììañû áepeäi. Ïapeòo äèaãpaììañû – èòaëèÿí ýêoíìèñi Ïapeòo (1845-1923) aòûìeí áaéëaíûñòû aòaëaäû. Ïapeòo äèaãpaììañû æèi æaғäaéëapäa ápaê (aқaóëû өíiì) øûғó ñeáeïòepií òaëäaó үøií қoëäaíûëaäû. Oíûң êөìeãiìeí ápaê øûғóûíaí áoëaòûí øûғûíäapäû oëapäûң òóûíäaóûía ñeáeï áoëғaí ôaêòopëapìeí áaéëaíûñòûpûï, қoëäaíó үøií ûíғaéëû æәíe êөpíeêi òүpäe êөpñeòóãe áoëaäû. Ïpoöeñòi æaқñapòó aëäûíäa æәíe æaқñapòó øapaëapû æүpãiçiëãeííeí êeéií aëûíғaí ìәëiìeòòep áoéûíøa құpûëғaí Ïapeòo äèaãpaììaëapûí ñaëûñòûpaoòûpûï қoëäaíûëғaí iñ-øapaëapäûң òèiìäiëiãií áaғaëaóғa áoëaäû. Ïapeòo äèaãpaììañûí құpó ìûía òәpòiï áoéûíøa æүpãiçiëeäi: ápaêқa қaòûñòû áap ìәëiìeòòep æèíaëaäû; әpáip áұéûì үøií êeçäeñeòií ápaê òүpëepiaíûқòaëaäû æәíeaқaóëapäûң æeêe òүpëepiìeí áaéëaíûñòû øûғûíäap êөëeìieñeïòeëeäi; ãpaôèêòiң ñoңûíäaeң açû øûғûí áepeòií òүpëepiopíaëañóû үøií ápaê òүpëepi әêeëeòií øûғûíäap êөëeìi êeìó peòi áoéûíøaopíaëañòûpûëaäû; øûғûíäap êөëeìieң êөáiíe ñәéêeñ êeëeòií ápaê òүpiíeí áañòaï êoìóëÿòèâòiê ñoìañû eñeïòeëeäi, oëapäûң æaëïû êөëeìií 100 % äeï aëaäû; ápaê òүpëepií eң êөï øûғûí әêeëeòiíeí áañòaï aáöèñña өñiíäeopíaëañaäû, aë opäèíaòa өñiíäe øûғûíäap êөëeìi êөpñeòiëeäi; ápaê òүpiíe қaòûñòû øûғûíäap êөëeìi ñәéêeñ êeëãeí æepäe áaғaíaëû ãpaôèê құpûëaäû æәíe êóìóëÿòèâòiê ñoìaíûң қèñûғû ñûçûëûï êөpñeòiëeäi. Ïaéäa áoëғaí ãpaôèê Ïapeòo äèaãpaììañû äeï aòaëaäû; Ïapeòo äèaãpaììañûíäaoíûң aòaóû, ìәëiìeòòepäiaëó óaқûòû, ìәëiìeòòep ñaíû, ápaê ïaéûçû, øûғûíäapäûң қopûòûíäû êөëeìi æәíe ò.á. êөpñeòiëeäi.Ïapeòo äèaãpaììañûí құpó êeçiíäe êeëeñi æaғäaéëapғa ìiíäeòòi òүpäe íaçapaóäapó êepeê: aáöèñña өñiíäeopíaëañқaí ôaêòopëap ñaíû 7-10 құpaéòûí æaғäaéäa Ïapeòo äèaãpaììañû òèiìäi áoëûï òaáûëaäû; ìәëiìeòòepäi өңäeó êeçiíäe áeëãiëi áoëғaí æeêe ôaêòopëap, ìûñaëû, ìәëiìeòòepäi òaңäaó óaқûòû, áұéûì òèïòepi æәíe øèêiçaò ïapòèÿëapû áoéûíøa, oëapäû қaáaòòapғa áөëó æүçeãeañûpûëóû êepeê; æaғäaéëapäûң әpқaéñûñû үøií Ïapeòo äèaãpaììañûí құpó êeçiíäe øûғûíäap êөëeìi êөpñeòiëói êepeê. Ïaéäa áoëғaí ôaêòopû áañқa ôaêòopëapìeí ñaëûñòûpғaíäa өòe үëêeí áoëғaí æaғäaéäa áañқa әäiñòepäi қoëäaíûï æeêe òaëäaó æүpãiçó êepeê; қaòapäaғû áipiíøi òұpғaí ôaêòopaíaëèç үøií òeõíèêaëûқ æaғûíaí қèûí áoëña, oíäa êeéií òұpғaí ôaêòopäaí áañòaó êepeê;eãep æaқñapòóäû æeңië өòêiçóãe êeëeòií ôaêòop aíûқòaëaòûí áoëña, oíäa äèaãpaììaäa opíaëañóûía íaçap aóäapó êepeê [23].
| Oïepaòop | Äaòa | Æûëäûқ òèpaæ | Æaëïû aқaó | Òүáiíäeãiaқaó | Epíeóiíäeãiaқaó | Áүéip æaқ òiãiñiíäeãiaқaó | Қaғaçäûң òèïiíe áaéëaíûñòû aқaó | Oéûқ |
| Oïepaòop1 | 10.ôeâ | 20 748 | 1 260 | 498 | 482 | 280 | ||
| Oïepaòop2 | 11.ôeâ | 16 810 | 903 | 178 | 476 | 249 | ||
| Oïepaòop2 | 12.ôeâ | 9 450 | 786 | 144 | 263 | 347 | 32 | |
| Oïepaòop1 | 13.ôeâ | 16 080 | 603 | 74 | 329 | 200 | ||
| Oïepaòop2 | 14.ôeâ | 20 700 | 636 | 184 | 415 | 37 | ||
| Oïepaòop1 | 16.ôeâ | 19 700 | 461 | 106 | 355 | |||
| Oïepaòop2 | 17.ôeâ | 22 500 | 637 | 123 | 480 | 34 | ||
| Oïepaòop2 | 18.ôeâ | 13 000 | 605 | 125 | 480 | |||
| Oïepaòop1 | 19.ôeâ | 22 000 | 347 | 195 | 152 | |||
| Oïepaòop2 | 20.ôeâ | 16 000 | 173 | 131 | 29 | 13 | ||
| Áapëûғû | 176 988 | 6 411 | 754 | 3 118 | 928 | 1 318 | 293 | |
10- ñópeò. Ïapeòo äèaãpaììañûí òұpғûçó үøiíқaғaç ñòaêaí ûäûñûíûң aқaóëapû
Ñópeòòeí êөpãeíiìiçäeé, oí êүí apaëûғûíäa øûғapûëғaí қaғaç ñòaêaíäapäûң iøiíäeeң æèi òapaëғaí aқaóëapäûң æaëïû ñaíû ìeí ïaéûçäûқ үëeñi êөpñeòiëãeí.
| æûëäûқ òèpaæ | Æaëïû aқaó | Òүáiíäeãiaқaó | Epíeóiíäeãiaқaó | Áүéip æaқ òiãiñiíäeãiaқaó | Қaғaçäûң òèïiíe áaéëaíûñòû aқaó | Oéûқ |
| 100% | 6,07% | 0,00% | 2,40% | 0,00% | 2,32% | 1,35% |
| 100% | 4,35% | 0,86% | 2,29% | 0,00% | 1,20% | 0,00% |
| 100% | 3,79% | 0,69% | 1,27% | 1,67% | 0,15% | 0,00% |
| 100% | 2,91% | 0,00% | 0,36% | 1,59% | 0,96% | 0,00% |
| 100% | 3,07% | 0,89% | 2,00% | 0,18% | 0,00% | 0,00% |
| 100% | 2,22% | 0,00% | 0,51% | 0,00% | 1,71% | 0,00% |
| 100% | 3,07% | 0,59% | 2,31% | 0,16% | 0,00% | 0,00% |
| 100% | 2,92% | 0,60% | 2,31% | 0,00% | 0,00% | 0,00% |
| 100% | 1,67% | 0,00% | 0,94% | 0,73% | 0,00% | 0,00% |
| 100% | 0,83% | 0,00% | 0,63% | 0,14% | 0,00% | 0,06% |
| 100% | 3,62% | 0,43% | 1,76% | 0,52% | 0,74% | 0,17% |
11- cópeò. Ïapeòo äèaãpaììañûí òұpғûçó үøií áepiëãeí қaғaç ñòaêaí ûäûñûíäaeң êөï òapaëғaí aқaóëapäûң ïaéûçäûқ үëeñi
Ñópeòòeí áaéқaғaíäaé, қaғaç ñòaêaí ûäûñûíäaeң êөï òapaëғaí aқaóäûң òүpi қaғaç ñòaêaííûң epíeóiíäeãiaқaóû áoëûï òaáûëaäû. Áұë aқaóäûң ïaéäa áoëóûía áipíeøe ñeáeïòep әñepeòeäi: áipiíøiäeí, қaғaç òèïiíiң äүpûñ òaңäaëìaóû, eêiíøiäeí, ñûçáaíûң eñêiëiãi, oïepaòopäûң òәæipèáeñiíiң áoëìaóû íeìeñeoïepaòopäûң æұìûñòû äұpûñ opûíäaìaóû íeìeñe ñòaíoêòû äұpûñ áañқapaaëìaóûíaí, ò.á ñeáeïòep áoëóû ìүìêií.
12- ñópeò. Aқaó òүpëepiíiң æaëïû ñaíû ìeí ïaéûçäûқ үëeñi áoéûíøa òұpғûçûëғaí Ïapeòo äèaãpaììañû
Áұë êөpñeòiëãeí ñópeòòeÏapeòo äèaãpaììañû æaғäaéäû íaқòû әpi òүñiíiêòieòiï êөpñeòeòiíäiêòeí, oíû êeң êөëeìäe қoëäaíaäû. Aқaóëap ñeáeïòepi áoéûíøa ñaëûíғaí Ïapeòo äèaãpaììañûí òaëäaó êeçiíäe æèi æaғäaéäa òaáûëғaí, ìûñaëû æoғapûäaaéòûï өòêeíiìiçäeé êөïòeãeí ñeáeïòiң iøiíeí 2-3 ñeáeï íeãiçãi áoëûï òaáûëaäû æәíe ìaòepèaëäûқ øûғûíäapäûң 70 – 80 ïaéûçû coë ñeáeïòepäiң үëeñiíe êipeäi.
Áұë қaғaç ñòaêaí ûäûñû үøií Ïapeòo äèaãpaììañûí ïaéäaëaíaoòûpûï ñòaòèñòèêaëûқ òaëäaó æañaó өíäipiñòeãi êeçäeñeòií aқaóäûң ñeáeáií aíûқòaóғa, aқaóäû æoþғa íeìeñeoíûң aëäûí aëûï aқaóñûç өíiì øûғapóғa ìүìêiíäiê òóғûçaäû. Ïapeòo äèaãpaììañûí òұpғûçóäaғû íeãiçãi ìaқñaò eң êөï òapaëғaí aқaóëapäûң iøiíeí íeãiçãiñií aíûқòaé oòûpûï, ìaòepèaëäûқ øûғûíäû açaéòó áoëûï òaáûëaäû, ñeáeái áұë æaғäaéäa Ïapeòo äèaãpaììañûí қoëäaíó æaғäaéäû òүñiíiêòi òүpäe êөpñeòeäi.Äeìeê, қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäe өíiìíiң өìipëiê öèêëûíûң áapëûқ êeçeңäepiíäe êeçäeñeòií aқaóëapäû áoëäûpìaó үøií өíäipiñòi áañқapó ïpoöeñií үíeìi áaқûëaó қaæeò. Áiçäiң æaғäaéäa, ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñi қaғaç ûäûñòap өíäipiñiíäeeíãiçóäiң íeãiçãi òaëaáû – òèiìäiiøêi òeêñepiñ æүéeñií eíãiçó áoëûï òaáûëaäû. Iøêi òeêñepiñ æүpãiçó apқûëû oñû æoғapûäa êөpñeòiëãeí өíäipiñòeãi ìәñeëeëepäiң æүéeëi òүpäeøeøiìií òaáóғa ìүìêiíäiê áepeäi [24].
ҚOPÛÒÛÍÄÛ
Eëiìiçäiң äaìûï êeëe æaòқaí ýêoíoìèêañûíäa oòaíäûқ өíiìäepäiң ñaïaëû, ñeíiìäi, әpi ñұpaíûñқa èe, áәñeêeãeқaáiëeòòi áoëóûíûң ìaңûçû çop. Ñoíäûқòaí, ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eëiìiçäeãi êәñiïopûíäapäa eíãiçó үëêeí apòûқøûëûқòap ìeí æeòiñòiêòepãe әêeëeäi. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó òaóapғa ñaïañûía äeãeí ñeíiìäiëiê ïeí íapûқòa áәñeêeãe қaáiëeòòi áoëóûía ìүìêiíäiê áepeäi. Қaғaç өíäipiñi eëiìiçäe eíäi ïaéäa áoëғaí æәíe қaëäûқñûç өíiìäi øûғapóғa íeãiçäeëãeí áoëғaíäûқòaí, áұë өíäipiñòiң oäaí әpi äaìûï, æeòiëóieëiìiçäiң ýêoíoìèêañûìeí қaòap, ýêoëoãèÿëûқ ïpoáëeìaëapäûң äaaëäûí aëóғa ìүìêiíäiê áepeäi [25].
Ñoíäûқòaí êeëeñi êeçeêòeeëiìiçäeãi áapëûқ қaғaç өíäipeòií êәñiïopûíäap ñaïa ìeíeäæìeíò æүéeñií eíãiçiï қaía қoéìaé, FSC (Forest Stewardship Council®, Ëeñíoé ïoïe÷èòeëüñêèé ñoâeò) õaëûқapaëûқ ñepòèôèêaòûí, ÿғíè Opìaí қopғaó Êeңeñiíiң ñepòèôèêaòûía èe áoëóûí äa òiëeéìiç. Ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó қaғaç өíäipiñi үøií өíäipiñ ïpoöeñiíäe өíiì ñaïañûí қaìòaìañûç eòóäiң òèiìäi æoëäapûí êөpñeòeòií áoëña, FSC (Forest Stewardship Council®, Ëeñíoé ïoïe÷èòeëüñêèé ñoâeò) õaëûқapaëûқ ñepòèôèêaòû өíiìíiң ýêoëoãèÿëûқ òaçaëûғûí, әëeìäiê íapûқòûқ ñaóäaäa òaóap ñaïañûíûң ìoéûíäaëóûía æәíe ýêoíoìèêaëûқ òèiìäiëiãi ìeí өçiíäiê apòûқøûëûқòapғa қoë æeòêiçeäi.
Èíäóñòpèÿëûқ ìeìëeêeòòepäe òұpaòûí õaëûқòûң 20 ïaéûçû әëeìäeãi қaғaç өíäipiñi êөëeìiíiң 85 ïaéûçûí ïaéäaëaíûï oòûp. Eãep áip òoííaäaí añòaì қaғaç қaëäûқòapûí қaéòa өңäeóäeí өòêiçeòií áoëña, 17 aғaøòû aìaí aëûï қaëaäû eêeíáiç. Ñoíäûқòaí, opìaí aғaøòapûíûң ñaíûíûң açaéìaóû, oëapäûң æoéûëìaóû үøií eëiìiçäeãi áapëûқ қaғaç өíäipeòií êәñiïopûíäap çaìaíaóè òeõíoëoãèÿíû ïaéäaëaíaòûí áoëña әëeìäiê ïpoáëeìaíûң aëäûí aëóғa өç үëeñiìiçäi қoñaìûç.
Ñoíäûқòaí ìeíeäæìeíò æүéeñi қaçipãi êeç êeëãeí өíäipiñ opíûíûң äaìóûía, øûғapaòûí òaóapäûң ñaïañûía æәíe òұòûíóøûíûң қaæeòòiëiãií òoëûқ қaíaғaòòaíäûpóғa, қûçìeòêepëepäiң æұìûñ ñaïañûíûң apòóûía áañòû ñeáeï áoëғaíäûқòaí, ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçó қaçipãi ñòaíäapò ïeí қoғaì òaëaïòapûí eñêepeoòûpûï æұìûñ æañaóғa ìүìêiíäiê áepeäi.
ÏAÉÄAËAÍÛËҒAÍ ӘÄEÁÈEÒÒEP
1. Ôoìèí Â.Í. Êâaëèìeòpèÿ. Óïpaâëeíèe êa÷eñòâoì. Ñepòèôèêaöèÿ. Oñü-89 - 2005, - 383á.
2. Áaéìóëüäèía Ã.Á. Ñaïa áañқapó: oқóëûқ құpaë. – Ïeòpoïaâë: Ì. Қoçûáaeâ aòûíäaғû ÑҚÌÓ, 2011.- 180 á.
3. Әóáәêipoâ Ғ.O. Ìeòpoëoãèÿ, ñòaíäapòòaó æәíe өíiì ñaïañûí áañқapó. - Aëìaòû : Páê., 2003. – 140 á.
4. Êóáaeâ Ê.E. Êa÷eñòâeííûe ôaêòopû â óïpaâëeíèè äoõoäíoñòüþ êoìïaíèè //Ìeíeäæìeíò êa÷eñòâa. –2006. ¹4. - ñ.186.
5. Êapäaøoâ Â. Ìoòèâaöèÿ ïepñoíaëa: òeopèÿ è ïpaêòèêa (oá óïpaâëeíèè ïepñoíaëoì ía ïpèìepeOAO “Êpañöâeòìeò”, ã. Êpañíoÿpñê) //×eëoâeê è òpóä. – 2002. ¹10.- 205 ñ.
6. Ôaòõóòäèíoâ P.A Ñòpaòeãè÷eñêèé ìapêeòèíã: Ó÷eáíèê. – Ì.: Áèçíeñ øêoëa “Èíòeë-ñèíòeç” , 2000. -630ñ.
7. Oêpeïèëoâ Â.Â. Óïaâëeíèe êa÷eñòâoì: Ó÷eáíèê äëÿ ÂÓÇoâ. – 2-e èçä. – Ì.: Ýêoíoìèêa, 1998.- 231ñ.Epæaíoâ Ì.Ñ. Òeopèÿ è ïpaêòèêaaóäèòa. Aëìaòû. Ғûëûì, 1994 ã. -301 ñ.
8. Poáepòñoí Äæ. Aóäèò. Ïepeâoä ñ aíãë. -Ì: ÊPÌÑ, Aóäèòopñêaÿ ôèpìa «Êoíòaêò», 1993. - 496 ñ.
9. ҚP ÑÒ ÈÑO 9001-2009 «Ñaïa ìeíäæìeíòi æүéeñi. Òaëaïòap».
10. Êoæaõìeòoâ Ò.Ñ. Âíeäpeíèe ñèñòeìû óïpaâëeíèÿ êa÷eñòâoì ía ïpeäïpÿòèè. Ñòaòèüÿ â êí. “Ïpoáëeìû óñòoé÷èâoão ýêoíoìè÷eñêoãopaçâèòèÿ â óñëoâèÿõ ãëoáaëèçaöèè” /Oòâeò. Peä. Ì.Á. Êeíæeãóçèí. – Aëìaòû: ÈÝ ÌOÍ PÊ, 2003. Ò.2 -245ñ.
11. Êoæaõìeòoâ Ò.Ñ. Âíeäpeíèe ñèñòeìû óïpaâëeíèÿ êa÷eñòâoì ía ïpeäïpÿòèè. Ñòaòèüÿ â êí. “Ïpoáëeìû óñòoé÷èâoão ýêoíoìè÷eñêoãopaçâèòèÿ â óñëoâèÿõ ãëoáaëèçaöèè” /Oòâeò. Peä. Ì.Á. Êeíæeãóçèí. – Aëìaòû: ÈÝ ÌOÍ PÊ, 2003. Ò.2 -245ñ.
12. Âèõaíñêèé O.Ñ., Íaóìoâ A.È. Ìeíeäæìeíò. Ì., 1994. -214 ñ.
13. Ê.Á.Áepäaëèeâ. Ìeíeäæìeíò-Aëìaòû, 2005. -415 ñ.
14. P.Ñ.Êapeíoâ., Ò.Á.Қaçáeêoâ., Ä.Ì.Òeìèpáaeâa. Æaңaeíãiçiëiìäep ìeíeäæìeíòi-Қapaғaíäû, 2006. -145 ñ.
15. Øâeö Â.E. Ìeíeäæìeíò êa÷eñòâa â ñèñòeìe ñoâpeìeííoão ìeíeäæìeíòa, æópíaë «Ñòaíäapòû è êa÷eñòâo», - 1997. ¹ 6. –Ñ. 48-50.
16. Íópïeéñoâa Ì.Ì. Ìeòoäoëoãèÿ ïpèìeíeíèÿ ñòaíäapòoâ ÈÑO ñepèè 9000 ía ïpeäïpèÿòèõ //Ìeíäæìeíò êa÷eñòâa . – 2006. ¹4. –Ñ. 32-36.
17. Añeìáaeâa Ì.Қ. Êâaëèìeòpèÿ. Oқó құpaëû. – Aëìaòû: Ì. «Қaçaқ óíèâepñèòeòi» 2012.-102 á. (áañïaäa).
18. Êoæaõìeòoâ Ò.Ñ. Âíeäpeíèe ñèñòeìû óïpaâëeíèÿ êa÷eñòâoì ía ïpeäïpÿòèè. Ñòaòèüÿ â êí. “Ïpoáëeìû óñòoé÷èâoão ýêoíoìè÷eñêoão paçâèòèÿ â óñëoâèÿõ ãëoáaëèçaöèè” /Oòâeò. Peä. Ì.Á. Êeíæeãóçèí. – Aëìaòû: ÈÝ ÌOÍ PÊ, 2003. Ò.2 -245ñ.
19. Peâeíêoâ A.Í. Âíeäpeííèe ñòaíäapòoâ ÈÑO ñepèè 9000 êaê ôaêòopoáeñïe÷eíèÿ êoíêópeíòoñïoáíoñòè ïpoäóêöèè ía âíóòpeííûì pûíêe // Ñòaíäapòû è êa÷eñòâo. – 2001. ¹ 6.- 48 ñ.
20. Óïpaâëeíèe êa÷eñòâoì ïpoäóêöèè. Èíñòpóìeíòû è ìeòoäû ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa: Ó÷eáíoe ïoñoáèe äëÿ âóçoâ/ Ñ.Â.Ïoíoìapeâ è äp.-Ì.:PÈA «Ñòaíäapòû è êa÷eñòâo», 2005. -243 ñ.
21. Êpoòêoâ A.Ì., Eëeíeâa Þ.A. Êoíêópeíòoñïoñoáíoñòü ïpeäïpèÿòèÿ: ïoäõoäû ê oáeñïe÷eíèþ, êpèòepèè, ìeòoäû oöeíêè // Ìapêeòèíã â Poñèè è ça póáeæoì. – 2001.- ¹ 6. –Ñ.68-75.
22. Ñoêoëoâa Ò.Â., Õpaïoâa È.Â. Óïpaâëeíèe paçâèòèeì ñèñòeì êa÷eñòâa ïo ýêoíoìè÷eñêoìó êpèòepèþ // Ýêoíoìè÷eñêèe pû÷aãè óëó÷øeíèÿ ñèñòeì êa÷eñòâa. Âûïóñê 14, 2002. – Ì.: ÍÒÊ «Òpeê», 2004. –Ñ.17-45.
23. Èñèêaâa Ê. ßïoíñêèe ìeòoäû óïpaâëeíèÿ è êa÷eñòâoì. – Ì.: 1988.-Ñ. 215.
24. Öóãeëü Ò.Ì. Aíaëèç ýôôeêòèâíoñòè ñèñòeìû ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa // Ýôôeêòèâíoñòü ñèñòeì ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa. Ñepèÿ «Âñe o êa÷eñòâe. Oòe÷eñòâeííûe paçpaáoòêè». Âûïóñê 22, 2002. – Ì.: ÍÒÊ «Òpeê», 2003.- 210ñ.
25. ÒoқòûáaeâaA., Áeêïaí Ì. ҚP êәñiïopûíäapûíäa ñaïa ìeíeäæìeíòi æүéeñií eíãiçóäiң epeêøeëiêòepi. әë-Ôapaáè aòûíäaғû ҚaçҰÓ-íiң æañ ғaëûìäap ìeí ñòóäeíòòepäiң «Ғûëûì әëeìi» aòòû Õaëûқapaëûқ êoíôepeíöèÿñûíûң òeçèñòep æèíaғû. Aëìaòû, 13-16 ñәóip 2015, 267 á.
ҚOÑÛÌØAA
Óòâepæäaþ
Äèpeêòop
ÒOO «….»
____________ ___________.
«___» ___________ 2014 ã.
ÑÈÑÒEÌA ÌEÍEÄÆÌEÍÒA ÊA×EÑÒÂA
ÓÏPAÂËEÍÈE ÏPOÈÇÂOÄÑÒÂOÌ OÄÍOPAÇOÂOÉ ÁÓÌAÆÍOÉ ÏOÑÓÄÛ
ÏP ÒOO I-C 09-2014
| Ýêçeìïëÿp ¹___ | Ââeäeío â äeéñòâèe «___» ________ 2014 ã. | |||
| ñoãëañoâaío: | Äoëæíoñòü | Ô.È.O. | Ïoäïèñü | Äaòa |
| paçpaáoòaío: | ||||
ÒOO «ÕÕÕÕ»
Ñoäepæaíèe
1 OÁËAÑÒÜ ÏPÈÌEÍEÍÈß.. 3
2 ÍOPÌAÒÈÂÍÛE ÑÑÛËÊÈ.. 3
3 OÏPEÄEËEÍÈß, OÁOÇÍA×EÍÈß È ÑOÊPAÙEÍÈß.. 3
3.1 Oïpeäeëeíèÿ. 3
3.2 Oáoçía÷eíèÿ è ñoêpaùeíèÿ. 4
4. OÁÙÈE ÏOËOÆEÍÈß.. 4
4.1 Íaèìeíoâaíèe è öeëü ïpoöeñña. 4
4.2 Âõoäû oò ïpoöeññoâ ïoñòaâùèêoâ è òpeáoâaíèÿ ê íèì.. 4
4.3 Âûõoäû, ïpoöeññû ïoòpeáèòeëeé. 4
4.4 Peñópñû, ïpoöeññû ïoñòaâùèêoâ peñópñoâ. 4
4.5 Êpèòepèè peçóëüòaòèâíoñòè ïpoöeñña è ìeòoäèêè èçìepeíèÿ. 5
5. ÏOPßÄOÊ ÂÛÏOËÍEÍÈß PAÁOÒ. 5
6 PAÑÏPEÄEËEÍÈEOÒÂEÒÑÒÂEÍÍOÑÒÈ.. 7
ÏpèëoæeíèeA Ôopìa æópíaëapeãèñòpaöèè çaÿâoê. 8
Ïpèëoæeíèe Á Ôopìa ñëóæeáíoé çaïèñêè. 9
Ïpèëoæeíèe  Ôopìa óïaêoâo÷íoão ëèñòa. 9
Ëèñò oçíaêoìëeíèÿ. 11
Ëèñò peãèñòpaöèè èçìeíeíèé. 12
Äaííûé äoêóìeíò paçpaáoòaí â paçâèòèePóêoâoäñòâa ïo ñèñòeìe ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa
Ïpè paçpaáoòêe äoêóìeíòa ó÷òeíû òpeáoâaíèÿ Ãoñóäapñòâeííûõ ñòaíäapòoâ Peñïóáëèêè Êaçaõñòaí ÑÒ PÊ ÈÑO 9001-2009 è ÑÒ PÊ 1.1-2005 ÃÑÑ PÊ
Íañòoÿùèé äoêóìeíò íe ìoæeò áûòü ïoëíoñòüþ èëè ÷añòè÷ío âoñïpoèçâeäeí, òèpaæèpoâaí è pañïpoñòpaíeí áeç paçpeøeíèÿ ÒOO «ÕÕÕÕÕ».
1 OÁËAÑÒÜ ÏPÈÌEÍEÍÈß
1.1 Íañòoÿùaÿ ïpoöeäópa óñòaíaâëèâaeò ïpoöeäópó óïpaâëeíèÿ ïpoèçâoäñòâoì oäíopaçoâoé áóìaæíoé ïoñóäû ÒOO«ÕÕÕÕ»(äaëee -Opãaíèçaöèè) è oòpaæaeò òpeáoâaíèÿ ÑÒ PÊ ÈÑO 9001-2009.
1.2 Íañòoÿùaÿ ïpoöeäópa ïpèìeíÿeòñÿ âñeìè ñoòpóäíèêaìèOpãaíèçaöèè è âõoäèò â ñoñòaâ äoêóìeíòaöèè ÑÌÊ.
1.3. Âñepaáoòû ïo íañòoÿùeé ïpoöeäópeêoíòpoëèpóeòOòâeòñòâeííoe ëèöo (äaëee – ñïeöèaëèñò ïo ÑÌÊ), íaçía÷eííoe ïpèêaçoì äèpeêòopa.
1.5 Íañòoÿùaÿ ïpoöeäópa ÿâëÿeòñÿ âíóòpeííèì íopìaòèâíûì äoêóìeíòoìOpãaíèçaöèè è íe ïoäëeæèò ïpeäoñòaâëeíèþ äpóãèì ñòopoíaì, êpoìe ýêñïepòoâ/aóäèòopoâ ïpè ïpoâeäeíèè ïpoâepoê ïoäòâepæäeíèÿ ñooòâeòñòâèÿ ÑÌÊ.
2 ÍOPÌAÒÈÂÍÛE ÑÑÛËÊÈ
2.1. Íañòoÿùèé äoêóìeíò paçpaáoòaí ñ ó÷eòoì òpeáoâaíèé ñëeäóþùèõ íopìaòèâíûõ äoêóìeíòoâ:
ÑÒ PÊ ÈÑO 9000-2007 Ñèñòeìû ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa. Oñíoâíûe ïoëoæeíèÿ è ñëoâapü;
ÑÒ PÊ ÈÑO 9001-2009 Ñèñòeìû ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa. Òpeáoâaíèÿ;
ÑÒ PÊ 1.1-2005 Ãoñóäapñòâeííaÿ ñèñòeìa òeõíè÷eñêoãopeãóëèpoâaíèÿ Peñïóáëèêè Êaçaõñòaí. Òepìèíû è oïpeäeëeíèÿ;
PÊ ÒOO I-ÕÕÕ 01-2014 Póêoâoäñòâo ïo êa÷eñòâó;
ÄÏ ÒOO I-ÕÕÕ 04-2014 Óïpaâëeíèe íeñooòâeòñòâóþùeé ïpoäóêöèeé;
ÄÏ ÒOO I-ÕÕÕ 05-2014 Ïopÿäoê ïpoâeäeíèÿ êoppeêòèpóþùèõ è ïpeäóïpeæäaþùèõ äeéñòâèé;
ÏP ÒOO I-ÕÕÕ 06-2014 Óïpaâëeíèe ïepñoíaëoì.
ÏP ÒOO I-ÕÕÕ 07-2014 Óïpaâëeíèe çaêóïêaìè.
3 OÏPEÄEËEÍÈß, OÁOÇÍA×EÍÈß È ÑOÊPAÙEÍÈß
3.1 Oïpeäeëeíèÿ
 íañòoÿùeì ïpoöeññe ïpèìeíÿþòñÿ òepìèíû è oïpeäeëeíèÿ â ñooòâeòñòâèè ñ ÑÒ PÊ ÈÑO 9000-2007, ÑÒ PÊ 1.1-2005.
 äoïoëíeíèe ê íèì â íañòoÿùeì ïpoöeññe óñòaíoâëeíû ñëeäóþùèe òepìèíû è èõ oïpeäeëeíèÿ:
| Ïpoöeññ | - | ñoâoêóïíoñòü ïoñëeäoâaòeëüíûõ äeéñòâèé (oïepaöèé) ïpè èçãoòoâëeíèè ïpoäóêöèè èëè oêaçaíèè óñëóã |
| «Âëaäeëeö» ïpoöeñña ÑÌÊ | - | äoëæíoñòíoe ëèöo, íeñóùeeoòâeòñòâeííoñòü çapaçpaáoòêó è opãaíèçaöèþ âûïoëíeíèÿ ïpoöeñña â ñooòâeòñòâèè ñ eão öeëÿìè â oáëañòè êa÷eñòâa, a òaêæe çaeão êoíe÷íûé peçóëüòaò. |
| Peçóëüòaòèâíoñòü | - | ñòeïeíü peaëèçaöèè çaïëaíèpoâaííûõ paáoò è äoñòèæeíèÿ çaïëaíèpoâaííûõ peçóëüòaòoâ. |
3.2 Oáoçía÷eíèÿ è ñoêpaùeíèÿ
| I-ÕÕÕ | - | ÕÕÕÕ |
| ÂÏ | - | Âëaäeëeö ïpoöeñña |
| ÂP | - | Âûñøeepóêoâoäñòâo |
| ÑÌÊ | - | Ñèñòeìa ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa |
| ÍÄ | - | Íopìaòèâíûé äoêóìeíò |
| ÏP ÑÌÊ | - | Ïpeäñòaâèòeëü póêoâoäñòâa ïo ÑÌÊ |
| Ïpeäïpèÿòèe | - | ÕÕÕÕ |
4. OÁÙÈE ÏOËOÆEÍÈß
4.1 Íaèìeíoâaíèe è öeëü ïpoöeñña
4.1.1 Öeëüþ ïpoöeññaÏP ÒOO I-ÕÕÕ 09-2014 «Óïpaâëeíèe ïpoèçâoäñòâoì oäíopaçoâoé áóìaæíoé ïoñóäû» ÿâëÿeòñÿ óäoâëeòâopeíèe ïoòpeáíoñòeé Çaêaç÷èêa, ïpoèçâoäñòâooäíopaçoâoé áóìaæíoé ïoñóäû â ñooòâeòñòâèè ño ñòaíäapòoì ía ïpoäóêöèè ñ ñoáëþäeíèeì è peaëèçaöèeé òpeáoâaíèé ïpeäïpèÿòèÿ è ñòaíäapòa ÑÒ PÊ ÈÑO 9001-2009.
4.2 Âõoäû oò ïpoöeññoâ ïoñòaâùèêoâ è òpeáoâaíèÿ ê íèì
| ¹ | Íaèìeíoâaíèe äoêóìeíòa | Ïoñòaâùèê | Ôopìa ïpeäñòaâëeíèÿ | ||
| Áóì. | Ýëeê. | Óñòí | |||
| 1 | Äoãoâop, çaÿâêa | Çaêaç÷èê | + | ||
4.3 Âûõoäû, ïpoöeññû ïoòpeáèòeëeé
| ¹ | Íaèìeíoâaíèe äoêóìeíòa | Ïoòpeáèòeëü | Òpeáoâaíèÿ ê âûõoäó |
| 1 | Ïpoèçâoäñòâo ïpoäóêöèè â oáúeìe è ïo êa÷eñòâó ñooòâeòñòâóþùeé çaÿâêe Çaêaç÷èêa | Çaêaç÷èê | Ñâoeâpeìeííoñòü, êa÷eñòâo |
4.4 Peñópñû, ïpoöeññû ïoñòaâùèêoâ peñópñoâ
| ¹ ï/ï | Peñópñ | Ïpoöeññ ïoñòaâùèê peñópña | Âëaäeëeö ïpoöeñña ïoñòaâùèêapeñópña | Òpeáoâaíèÿ ê peñópñó |
| 1 | Ïepñoíaë | ÏP ÒOO I-ÕÕÕ 06-2014 | Äèpeêòop | Êâaëèôèêaöèÿ Oápaçoâaíèe |
| 2 | Èíôpañòpóêòópa: Çäaíèÿ, ïoìeùeíèÿ, oáopóäoâaíèe, Êoìïüþòep ïepñoíaëüíûé, Ïpèíòep, Êñepoêñ, Ôaêñ, E-mail, Internet | PÊ ÒOO I-ÕÕÕ 01-2014 | ÂP | Paáoòoñïoñoáíoe òeõíè÷eñêoe ñoñòoÿíèe. |
4.5 Êpèòepèè peçóëüòaòèâíoñòè ïpoöeñña è ìeòoäèêè èçìepeíèÿ
Êpèòepèÿìè peçóëüòaòèâíoñòè ïpoöeñña ÿâëÿþòñÿ:
Ñooòâeòñòâèe ïpoèçâeäeííoé ïpoäóêöèè òpeáoâaíèÿì Çaêaç÷èêa – 100%.
Êoëè÷eñòâo è âèä äeôeêòíoé ïpoäóêöèè - 0%.
Oïepaòèâíoñòü peaãèpoâaíèÿ íaòeõíè÷eñêèe ïpeäëoæeíèÿ Çaêaç÷èêa.
Êoëè÷eñòâo æaëoá, ïpeòeíçèé – 0.
Peçóëüòaòû aíêeòèpoâaíèÿ èëè oòçûâ – oöeíêa óäoâëeòâopeííoñòè Çaêaç÷èêa
5. ÏOPßÄOÊ ÂÛÏOËÍEÍÈß PAÁOÒ
5.1. Ïpoöeññ «Óïpaâëeíèe ïpoèçâoäñòâoì oäíopaçoâoé áóìaæíoé ïoñóäû» ñoñòoèò èç ñëeäóþùèõ ýòaïoâ, ïpèâeäeííûõ â áëoê-ñõeìe ïpoöeñña:
· Çaêëþ÷eíèe äoãoâopa ía ïpoèçâoäñòâo ïpoäóêöèè ñ Çaêaç÷èêoì; ïoëó÷eíèe çaÿâêè. Çaÿâêa ïoëó÷aeìaÿ oò Çaêaç÷èêapeãèñòpèpóeòñÿ â æópíaëepeãèñòpaöèè çaÿâêè (ïpèëoæeíèeA).
Çaêóïêapoëeâûõ áóìaã. Çaÿâêa ía ïpèoápeòeíèepoëeâûõ áóìaã, èç âõoäíoé êoíòpoëü oñóùeñòâëÿeòñÿ ñoãëañío ñ ÄÏ ÒOO I-ÕÕÕ 07-2014. Oïpeäeëeíèe íeoáõoäèìoñòè ïepeäa÷è ÷añòè paáoò ïo èçãoòoâëeíèþ ïpoäóêöèè ñóáïoäpÿäíoé opãaíèçaöèè, è ïpè íeoáõoäèìoñòè, çaêëþ÷eíèe äoãoâopa ñ íèì;· Oïpeäeëeíèe íeoáõoäèìûõ peñópñoâ (ëþäñêèõ, òeõíè÷eñêèõ, ìaòepèaëüíûõ è äp.) äëÿ ïpoèçâoäñòâa ïpoäóêöèè. Òaêaÿ ïoòpeáíoñòü oïpeäeëÿeòñÿ ôèíaíñoâûì äèpeêòopoì è ïpeäñòaâëÿeòñÿ ÂP â âèäe ñëóæeáíoé çaïèñêè (ïpèëoæeíèe Á);
· Ïpoèçâoäñòâo ïpoäóêöèè; ìoíèòopèíã ïpoöeññoâ ïpoèçâoäñòâa ïpoäóêöèè è êa÷eñòâa ãoòoâoé ïpoäóêöèè.
· Óïaêoâêa ïpoêoíòpoëèpoâaííûõ áóìaæíûõ ïoñóä â ïoëèýòèëeíoâûé póêaâ è ãoôpoêopoáa è íaíoñèòñÿ óïaêoâo÷íûé ëèñò (Ïpèëoæeíèe Â);
· Ñäa÷a ïpoäóêöèè Çaêaç÷èêó;
· Oöeíêa óäoâëeòâopeííoñòè Çaêaç÷èêa.
Ó÷añòíèêè ïpoöeñña ïoêaçaíû â áëoê-ñõeìe.
5.2. Â õoäe ïpoèçâoäñòâa ïpoäóêöèè eæeñìeíío ôèíaíñoâûé äèpeêòop çaïoëíÿeò Æópíaë peãèñòpaöèè, ïo çaâepøeíèè çaÿâêè ïpoèçâoäèò oáùèé aíaëèç êa÷eñòâa èçãoòoâëeííoé ïpoäóêöèè äëÿ ÂP.
5.3. Óïpaâëeíèe íeñooòâeòñòâóþùeé ïpoäóêöèè oñóùeñòâëÿeòñÿ ñoãëañíoÄÏ ÒOO I-ÕÕÕ 04-2014
5.4. Êoppeêòèpóþùèe è ïpeäóïpeæäaþùèe äeéñòâèÿ oñóùeñòâëÿþòñÿ ñoãëañíoÄÏ ÒOO I-ÕÕÕ 05-2014.
5.5. Oöeíêa óäoâëeòâopeííoñòè Çaêaç÷èêa ïpoèçâoäèòñÿ ïooòçûâaì.
5.6. Áëoê-ñõeìa ïpoöeñña «Óïpaâëeíèe ïpoèçâoäñòâoì oäíopaçoâoé áóìaæíoé ïoñóäû»
| Aëãopèòì | Äeéñòâèÿ | Oòâeòñòâeííûé | Èñïoëíèòeëü | Peãëaìeíòèpóþùèé äoêóìeíò | Çaïèñü |
|
| 1. Çaêëþ÷eíèe äoãoâopa ía ïpoèçâoäñòâo ïpoäóêöèè. | Äèpeêòop | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Paçäeë 7.2.2 PÊ | 1.Äoãoâop ìeæäó Çaêaç÷èêoì è ÒOO «ÕÕÕÕ» 2.Çaÿâêa çaêaç÷èêa 3. Æópíaë peãèñòpaöèè çaÿâêè |
| 2. Çaêóïêapoëeâûõ áóìaã | Äèpeêòop | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Paçäeë 7.4 PÊ | 1.Çaÿâêa ía ÒÌÖ 2. Æópíaë âõoäíoão êoíòpoëÿ 4.Aêò ápaêa 3.Æópíaë peãèñòpaöèè íeñooòâeòñòâóþùeé ïpoäóêöèè | |
| 3. Ëaìèíèpoâaíèe áóìaæíoé oñíoâû ýêñòpóçèoííûì ñïoñoáoì | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 7 PÊ | ||
| 4. Paçpeçêapóëoííoé áóìaãè ía ëèñòû | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 7 PÊ | ||
| 3. Oòïpaâêa ëèñòoâ ïoäpÿä÷èêó. | Äèpeêòop | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Paçäeë 7.4, 4.1 PÊ | 1. Çaÿâêaopãaíèçaöèè | |
| 4. Ïoëó÷eíèe ïoëóôaápèêaòaoò ïoäpÿä÷èêa | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 7.4.3 PÊ | 1. Æópíaë âõoäíoão êoíòpoëÿ 2.Aêò ápaêa 3.Æópíaë peãèñòpaöèè íeñooòâeòñòâóþùeé ïpoäóêöèè | |
| 5. Èçãoòoâëeíèe íeïoñpeäñòâeíío ñaìoé áóìaæíoé ïoñóäû. | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 7.5 PÊ | ||
| 6. Ìoíèòopèíã ïpoöeññoâ è êoíòpoëü êa÷eñòâa ãoòoâûõ áóìaæíûõ ïoñóä. | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 8.2 PÊ | 1. Òaáëèöa ìoíèòopèíãa | |
| 7. Óïaêoâêa ïpoêoíòpoëèpoâaííûõ áóìaæíûõ ïoñóä â ïoëèýòèëeíoâûé póêaâ è ãoôpoêopoáa. | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 7.5.5 PÊ | 1. Óïaêoâo÷íûé ëèñò | |
| 8. Ñäa÷a ïpoäóêöèè Çaêaç÷èêó | Äèpeêòop | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Paçäeë 8.2.1 PÊ | .1. Aêò âûïoëíeííûõ paáoò 2. Òoâapío-òpaíñïopòíaÿ íaêëaäíaÿ | |
| 9. Eñòü ëè çaìe÷aíèÿ Çaêaç÷èêa? Eñëè-äa, ïepeõoä ê ï.13 Eñëè-íeò, òo ïepeõoä ê ï. | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 8.2.3, 8.2.4, 8.2.1 | Æópíaë peãèñòpaöèè çaÿâoê | |
| 10. Óñòpaíeíèe çaìe÷aíèé | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 8.2.3, 8.2.4, 8.2.1 | Æópíaë peãèñòpaöèè çaÿâoê | |
| 11. Oöeíêa óäoâëeòâopeííoñòè Çaêaç÷èêa | Ôèíaíñoâûé äèpeêòop | Oïepaòop | Paçäeë 8.2.1 PÊ | Oòçûâ Çaêaç÷èêa â ïpoèçâoëüíoé ôopìe |
6 PAÑÏPEÄEËEÍÈEOÒÂEÒÑÒÂEÍÍOÑÒÈ
6.1 Âëaäeëeö ïpoöeñña – ôèíaíñoâûé äèpeêòop, oïepaòopû.
| ÒOO «Intellicup» (Èíòeëëèêaï)» | Ñèñòeìa ìeíeäæìeíòa êa÷eñòâa Óïpaâëeíèe ïpoèçâoäñòâoì oäíopaçoâoé áóìaæíoé ïoñóäû | ÏP ÒOO I-CUP 09-2014 | |||
| Ñòp. 7 | Ñòpaíèö 11 | Peäaêöèÿ 1 | |||
ÏpèëoæeíèeA
Ôopìa æópíaëapeãèñòpaöèè çaÿâoê
Æópíaë peãèñòpaöèè çaÿâoê
| Âõ. ¹ | Äaòa ïoñòóïëeíèÿ çaÿâêè | Íaèìeíoâaíèe çaêaça | Çaêaç÷èê | Oáúeì ïpoèçâoäñòâa ïpoäóêöèè, øò | Äaòa âûïoëíeíèÿ Çaêaça | Çaìe÷aíèe | Ìepoïpèÿòèe ïo çaìe÷aíèþ |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
Ïpèëoæeíèe Á
Ôopìa ñëóæeáíoé çaïèñêè
Äèpeêòopó
ÒOO «ÕÕÕÕ»
_______________________
oò _____________________
_______________________
ÑËÓÆEÁÍAß ÇAÏÈÑÊA
Õo÷ó oápaòèòü Âaøe âíèìaíèe (äoâoæó äo Âaøeão ñâeäeíèÿ) _____________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Ñ÷èòaþ íeoáõoäèìûì (ïpeäëaãaþ) (ïpoøó) ____________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Äoëæíoñòü Ïoäïèñü È.O. Ôaìèëèÿ
«___»______20___ ã.
Ïpèëoæeíèe Â
Ôopìaóïaêoâo÷íoão ëèñòa
Çaêaç ¹______
Çaêaç÷èê______________________
Òèpaæ ________________________
Қaçaқñòaí Peñïóáëèêañû
Peñïóáëèêa Êaçaõñòaí
«ÕÕÕÕ» ÆØÑ
ÒOO «ÕÕÕÕ»
Aëìaòû oáë., Òaëãap қaëañû, Ïpoìûøëeííaÿ êөøeñi 5,.
Aëìaòèíñêaÿ oáë., Òaëãap, óë. Ïpoìûøëeííaÿ 5,
Ûäûñ aòaóû /Íaèìeíoâaíèe ïoñóäû_______________________________________________
Òaғaéûíäaóû áoéûíøaaқïapaò /Èíôopìaöèÿ ïo íaçía÷eíèþ________________________________
Äaéûíäaëғaí êүíi (aéû, æûëû)/Äaòa èçãoòoâëeíèÿ (ìeñÿö, ãoä)_____________________________
Æapaìäûëûқ ìepçiìi/Ñpoê ãoäíoñòè______________________________________________
Ñaíû/Êoëè÷eñòâo, äaía/øò__________________________________________________________
Òaóap ñepòèôèêaòòaëғaí/Òoâap ñepòèôèöèpoâaí______________________________________
ÑÒ 116-e-1907-09-ÆØÑ – 01-2014
ÑÒ 116-e-1907-09-ÒOO-01-2014
Ëèñò oçíaêoìëeíèÿ
| ¹ | Ô.È.O. | Äaòa | Ïoäïèñü | Ïpèìe÷aíèe |
Ëèñò peãèñòpaöèè èçìeíeíèé
| ¹ | Äaòa ââeäeíèÿ èçìeíeíèÿ | ¹ paçäeëa, ïoäpaçäeëa, ïóíêòa, ê êoòopoìó oòíoñèòñÿ èçìeíeíèe | Ïpèëoæeíèe ¹, Peäaêöèÿ ¹ | ÔÈO ëèöa, âíeñøeão èçìeíeíèÿ | Ïoäïèñü ëèöa, âíeñøeão èçìeíeíèe |
0 êîììåíòàðèåâ