Бетон қоспаларын және қоспаларды тасымалдайтын құралдар

2.2.3. Бетон қоспаларын және қоспаларды тасымалдайтын құралдар

Бетон және темір-бетон жұмыстарының өндіріс процестерінің құрамдарын кешенді механикаландыру арқылы тасқынды-жедел әдіспен іске асыру керек. Сонымен жоғарыда айтылғандай, бетондау қарқынын жетекші процестерге бетон қоспасын беру және тарату жатады.

Жетекші бетон төсеуші машина өнімділігі бойынша құралымдар бетондау қарқынмен үйлестірілуі керек және басқа механикаландыру құралдар жинағының параметрлеріне және өнімділігіне сәйкес таңдалады.

Бетон қоспаларын жерге бортты автомобильдерге немесе кран ілмегіне ілінген бункер және бадияларда тасымалданып шығарылады. 10-20 еңісте немесе төмен бетон қоспаларын тасымалдауда қолданылады: 10м дейін қашықтыққа-виброжелоба вибросіңдіргіштермен, 8 м дейін қашықтыққа түсіретін латок және құбырлар, 80 м дейін қашықтыққа вибротұмсықтар (виброхоботы)

Сонымен қатар бетон қоспаларын тасымалдау өзі түсіретін автомашиналармен, автобетон тасымалдағыштармен, автобетон араластырғыштармен ленталы конвейерлермен және бетононасостармен шығарылады.

Вибротұмсықтар тиейтін бункерден 100-1500 мм ұзындықтағы, ішкі диаметрі 250-300 мм шарнирлі біріктірілген құбырдан тұрады. Төменгі құбырдың секторлы жапқышы бар, ол штурвалмен немесе пневмоцилиндрдің көмегімен қолмен жүргізіледі. Вибротұмсықтың шылбыры қабылдайтын бункерден жабатын жерге баратын алдын ала сақтайтын тросқа қосылады.

Лебедканың көмегімен вибротұмсықтың 10-25 м вертикалдан тартылынып алынуы мүмкін. Тұмсығының ұзындығына қарай бірнеше жылдамдықты сөндіру екі конусты кеңейтілетін секцияда жайғастырылады.

Автобетон араластырғыштар бетон заводында мөлшерленген құрылымдармен тиелінеді, олар машина жол жүріп, төсейтін жерге дейін барғанша бетон қоспасына айналады. Олар белгілі құрылыс алаңын бетон заводынан алыстату үшін қолданылады. Автобетон араластрығыштар 1600 және 2400л пайдалы сыйымдылығы бар барабандармен дайындалады, автомобильдердің күшті алатын қорабынан немесе бөлек двигатель арқылы қозғалысқа келтіріледі. Автобетон араластырғыштың басты бөліктері болып табылатындар: араластырғыш барабан, тиейтін воронка, мөлшерлеп жуатын бак, су беретін насос және араластырғыш барабанды лопостар орналастырылған, олар барабанның айналу бағыты өзгерген кезде қойылмалы түсірілетін латокқа бетон қоспасына түсіреді.Бетон қоспасын автобетон араластырғыштармен практикада қай қашықтыққа болсада тасымалдауға болады, бірақ ең үлкен тиімділікке 30-75 км қашықтыққа тасымалдағанда жетеді.

Кесте 1. Құрылыста техниканың жұмыс өнімділігі

Автомашина түрі	Тасу қашықтығы	Жол түрі	Көрсекіштердің орта шамасынан ауытқуы %
			беріктігі	Жылжымалылығы	Ірі толтырғы шамасы
Өзі түсіретін автомобиль	30-35 16-20	Асфальтан ған тас жол қара жол	7.2-13 5.2	1-20 0.2	0.3-1.6 02
Автобетон тасушы	60-65 24-26	Асфальтан ған тас жол қара жол	0.8-2.8 2.7	1.5 0.2	0-16 0.1

Мұның ең қарапайым және тиімді әдісі-автомашинаның тікелей бетон төселетін жерге келуі. Қоспаны қайтадан лақтырып әуре болмау үшін жүк түсірген кезде автомашина ептеп жылжып отырады.

Бетон қоспасын машинадан қауға шелекке қотарып алып, оны кранмен (мұнаралы, өздігінен жүретін, релспен жүретін крандармен) қажетті жерге апарып қауға шелектің түбіндегі бекіткіш сектор арқылы конструкцияға жеткізіп беру едәуір көп тараған.

Егер кранды пайдалану тиімсіз болса немесе қауға шелекті бетон төселетін жерге, мәселен, жаппаның астына жеткізудің мүмкіндігі болмаса, онда қоспаны горизонтальды түрде жеткізу үшін ленталы транспортерлер немесе вибрациялық құтылар мен вибрациялық шүмектер пайдаланады. Бұлардың түп жағы көлбеу орналасып, дірілдейтін болғандықтан, қоспа өзінен -өзі жылжып ағады.

Бетон жұмыстарының көлемі аса үлкен болған жағдайда арнаулы бетон төсегіш машиналар пайдаланылады; бұл машиналар қабылдағыш және тиегіш тетіктер мен транспортерден, сондай-ақ қоспаны құбыр арқылы айдайтын бетон насостарынан құралады.

Шағын құрылыстарда бетон қоспасы әлі де қолдан тасылады.

Мұндай жағдайда шарикті подшипникке орнатылған қос доңғалақты арбашаларды пайдаланған жөн. Арбашалардың жүретін жолы берік және тұйық шеңберлі болуы тиіс

Тасымалдаудың қандай түрінде болсын бетон қоспасының ыдырап кетпеуі үшін оның еркін құлау биіктігі 2 м-ден аспауы керек. Бетон қоспасын 2 м және одан да биіктен тербелмелі науалар, шүмектер немесе тік кеңірдектер арқылы түсіреді.

Автобетон араластырғыш көліктеріне келетін болсақ бұл көлік бетон қоспасын тасымалдауға ыңғайлы.

Бетононасостар құбыр арқылы горизонталь бойынша 300 м дейін және 40 м дейін биіктікке жаңа дайындалған бетон қоспаларын тасымалдауға мүмкіндік береді. Үлкен қашықтыққа тасымалдау үшін бетононасостар берілетіннен кейін орналастырылады. Бетононасостар 5,10, 15, 20 және 40м\³ сағ өнімділікпен дайындайды.

Қоспа насостар қоспаларды құбыр және шланга арқылы тасымалдауға сылақ жұмыстарын жүргізетін беттерге салу үшін, сонымен қатар құрылыста қиын жететін жерлерге жеткізу үшін және де ғимаратты және құрылымдарды жөндеуге қолданылады. Бізге қоспанасостар 1,2,4, және 6 м\³ сағ өнімділікке шығарылады. Тасымалдау ұзақтығы горизонталь бойынша 125 м дейін немесе 40 м дейінгі биіктікке дейін. Шектік жұмыс күші 15 кг\см²

Құрылыста кеңінен плунжер түрдегі қоспа насосын қолданады: диафрагмалы, оларда қоспаға күш резеңке диафрагма арқылы беріледі және диафрагмасыз қоспаға кедергісіз посиннің әрекет етуімен. Қоспаның жылжу мінездемесіне қарай қоспа насосын тік ағатын, егер жұмыс камерасына қоспа салмақ күшінің әрекетімен өзі ағып түссе, қарама-қарсы ағатындар, егер қоспа жұмыс камерасына плунжердің қозғалуына ваккумның төменнен жоғарыға әрекет етуінен түссе. Қоспа насосында клапандардың жұмысы кезінде ауалы қалпақ ішіндегі қоспа жоғарылайды және ауалық жастықша түзеді, олар күштің қоспаға түсуін түзейді және соғу көлемін азайтады. Плунжердің кері жүрісінде диафрагммаға күш азайтылады және бункердегі қоспа жіберілетін құбыр арқылы қайтадан жұмыс камерасына түседі.

Бетон жұмыстарын қауіпсіздік атқару шаралары

Қалып, арматура, бетон және қалыптарды ажырату жұмыстарын атқарғанда тіреу ағаштар, төсемдер, сатылар, саты қанаттары және қоршаулары сенімділігіне ерекше назар аудару керек.

Ұстындар, ригельдер және арқалықтар қалып қалқандарын жер деңгейі немесе төменгі жабын биіктігі 5,5 м артық болмаса жылжымалы саты басқыштардан орнатуға рұқсат етіледі. 5,5 м –ден 8 м биіктікте жұмыс істеу тек үстінде қоршалған алаңшасы бар жылжымалы мінбелерден рұқсат етіледі.

2.4.Арматура жұмыстары

Пайдалану кезінде түсетін салмақтың әсерімен құрылыс конструкцияларында іштегі қысу және керу күштері пайда болады.

Қысу күштерін бетон жақсы көтереді, ал керу күштеріне төтеп беру бетон конструкциялардың аралығына жеке стержендер және қаңқа түрінде болат арматура салады.

Арматура міндетті түрде арматуралық дәнекерлеу заводында, темір бетон және құрылыс ұйымдарының мамандырылған арнаулы цехтарында ірілендірілген элементтер түрінде әзірленуші шарт стерженьдерді бірімен-бірі жалғастыру үшін электрмен пісіру әдісін қолдану қажет.

Арматуралық бұйымдарды тасымалдау үшін, көлік құралдарын таңдау, құрылыс жағдайы тасмалдау қашықтығы, арматуралық құрылымдардың массасы және шамаларына байланысты өндіріледі.

Аса ауыр арматура әлементтерін кранның көмегімен, ал массасы 100 кг-ға дейінгі әлементтерді қолмен монтаждайды.

Арматуралық элементтерді бірімен-бірі электрмен біріктіру арқылы монтаждап жалғастырады. Алайда жұмыс көлемі шағын болса қолмен ақ байлауға болады. Арматураны қолмен байлау үшін диаметрі 1 мм №18 немесе диаметрі 08 мм №17 жасатылған сым пайдаланады.

Арматура жұмыстары екі негізгі процестерден тұрады – арматура бұйымдарын дайындау және оларды бетондайтын құрылымның қалпына орнату.

Арматура бұйымдары міндетті түрде орталық арматура – дәнекерлеу зауыттарында, темір бетон конструкциялары заводтарының және құрылыс үйымдарының мамандандырылған арнаулы цехтарында ірілендірілген элементтер түрінде немесе дайындау процесі барынша механикаланған құрылыс индустрия мекемесінің цехтарында өндірілуі шарт. Стерженьдерді бірімен-бірін жалғастыру үшін электрмен пісіру қажет.

Дайындалған жерден орнату жеріне дейін арматураны тасымалдау, оның бүлінуіне және деформация алуына мүмкіндік болмайтын тәсілдерді қолданып орнату керек.

Арматуралық бұйымдарды тасымалдау үшін көлік құралдарын таңдау, құрылыс жағдайы, тасымалдау қашықтығы, арматуралық құрылымдардың массасы және шамаларына байланысты өндіріледі. Арматураны әдетте вагонетка – платформа, жүк автомобильдер, темір жол платформалармен тасымалдайды. Арматураны арту және түсіру кранмен жүзеге асырылады. Сонымен қаңқаларды алдын ала қызыл бояумен белгіленген жобада көрсетілген түйіндерден стропылау керек.

Аса ауыр арматура элементтерін кранның көмегімен, ал массасы 100 кг-ға дейінгі элементтерді қолмен монтаждайды.

Арматура жинақтауын мамандандырылған арматурашылар звенолары жүргізеді. Звенолар құрамы және саны жинақталатын арматура түрі және жұмыстар көлемімен анықталады.

Арматура жұмыстарының сапасы көбінесі біртұтас темір бетон конструкциясының беріктігіне байланысты. Сондықтан арматура жұмыстарын атқарғанда төмендегідей негізгі талаптарды бұлжытпай орындау керек:

1. Арматура стерженьдерінің қимасы, арматура элементтерінің көлемі және олардың кеңістікте орналасуы жобаға сай келуі шарт. Бұл үшін арматураны монтаждау алдында оның элементтерін мұқият белгілеп алады, ал арматураны қалыпқа салған жағдайда ол екеуін мықтап шегелейді немесе дәнекерлейді. Арматураны қалыпқа бекіту арматура кесінділері, бетон плиталарының көмегімен және басқа да әдістермен атқарылады.

2. Бетон арматураның берік ұстауын қамтамасыз ету керек. Бұл үшін кесінді арматура қолданып, ал тегіс арматура қолданған жағдайда оның шетіне ілгектер жасалады. Бұдан соң арматура деталдан жасалған қол шөткімен немесе механикалық шөткімен таттан тазартылу керек.

2.4.1. Арматура түрлері

Темірбетон конструцияларындағы арматураны келесі түрлерге бөледі:

1. жұмысты (рабочий)

2. бөлшектенетін (распределительный)

3. монтажды (монтажный)

4. хамуттар (хамуты)

Арматура бұйымдарын және конструкцияларын стержінді арматурадан дайындалады. Стрежінді арматуралар тегіс және периодты профилді деп бөледі.

Арматуралар

Арматура – бұл темірден жасалған құрылыс материалы.

Арматура – ыстық тегістелген

Дайындығы: суықтай созылған

Арматура бөлінеді:

- тегіс арматура

- қырлы арматура

Арматура түрлері:

v В – І

v А – І

v А – ІІ

v А – ІІІ

v А – ІV

Арматура суреті:

Бетон қоспасын төсеуге дайындау. Бетон төсер алдында қалыптың дұрыс қойылуын тексеріп, оны кір-қоқыстан, жаңқадан тазартады, тесіктерін бітеп, барлық негізгі беттерді арнаулы маймен майлайды. Бұдан соң қалыпқа арматура орнатады.

Станок конструкциясы 6000 – 7000 мм дейінгі ұзындықтағы стержіндерге болатты бөліп, кесуге рұқсат етеді. Егер кесіп тұрған пышақ системасын өшірген жағдайда тек арматураны түзету және кеспей катушкаларға айналдыру мүмкін. Арматураны майыстыру үшін диаметрі 100 мм дейінгі арматураны майыстыра алатын жүргізілмелі станоктар қолданылады.

Арматураны пісіру темірбетон бұйым заводының цехтарында тигізіп және егіп дәнекерлейтін машиналармен және автоматтандырылған қатарда каркас пен торды пісіру арқылы, доға түрінде жабдықталған пісірмелерімен жүргізіледі. Құрылыс алаңының жағдайына байланысты арматураны пісіру аппаратының көлемімен жүргізіледі, олар ток трансформатрларымен, регуляторымен құралады.

Арматураны жүргізу тығыз арматуралау кезіндегі завод жағдайында және полигонда темірбетон бұйымдарын гидравликалық домкрат көмегімен жасайды, винтті және тиелмелі созылмалы құрылымдар, айналмалы үстелде, арнайы машиналармен және басқа жоғары өнімділігі бар құрылымдармен жүргізіледі.

Электротермикалық түрде арматураны жүргізу темірбетон заводында кең қолданысқа ие болды, сонымен қатар 360 – 400º С температурада стержінді төмен ток күшімен ысытады. Ысыту стержінді ұзартады. Стержін бекітілген формада қыстырылады, суыған сайын ұзындығы қысқарады. Осыған орай оларда қосымша күш пайда болады. Қажетті созылманың көлемі дайындалған стержінің ұзындығымен қамтамасыздандырылады.

Қоспаны созылған арматурасы бар канал ішіне жіберу үшін көбінесе қоспа насосын қолданады. Тығыз қатып қалған арматуралау бетонға стержінді бүдірлі арматура қолдануы мүмкін. Стержінді және бүдірлі арматуралар каналдағы жиналған темірбетон конструкцияларының түбіне дейін кіргізіледі. Арматураның бір басы анкермен бітеді, ал екінші басына тартуға домкрат тақалады.

Арматура конструкциялары:

Сетка – тегіс арматура конструкциясынан тұрады. Олардағы арматура стержінді, жобада берілген қадам бойынша екі бағытта бір кеңістікте орналасады.

Каркас – көлемді конструкциядан тұрады. Екі тегіс сеткадан тұратын, бір – бірімен, монтажды арматуралармен берік қосылған, каркасты дайындау процесінде өзгермейтіндігін қамтамасыздандырады, тасымалдауда және монтаждауда.

Ферма – белгілі көлемдегі конструкциядан тұрады. Ол бірнеше тордан және каркастан тұратын, конструкцияның үш жағдайында кеңістікте орналасқан. Фермадағы арматура сеткалары және каркастары бөлшекті немесе түгелдей монтажды арматураның функцияларын орындайды.

Арматура конструкцияларын монтаждау:

1. қабылдау, түсіру және блокқа салу

2. жобадағы түрде орналастыру

3. кесу және дәнекерлеу

4. блокты бетондауға беру.

Арматура сеткалары және каркас, арматура.

Арматура бетон беріктігін үлкейту үшін қолданылады. Арматураның майысатын және қатты түрлері қолданылады.

Арматура жұмыстары екі операциядан тұрады:

1. арматураны дайындау;

2. арматураны құру.

Арматура жұмыстары темірбетон жұмыстарының бүкіл жұмысының 20 – 30% құрайды.

Арматура шығыны төмендегіні құрайды:

Аз арматураланған бетон – 5÷20кг/м³

Орта арматураланған бетон – 70÷80 кг/м³

Қатты арматураланған бетон – 120÷130 кг/м³

Арматура түрлері:

СТ-3 А – І стержінді жалпақ d=6÷40 мм

СТ-5 А – ІІ стержінді периодты профилімен d=10÷30 мм

25Г-2С А – ІІІ d=6÷40 мм

35ГС А – І\/ d=10÷32 мм

А - \/ d=10÷18 мм

Құрылыс объектісіне дайын арматура сеткалары және каркастар әкелінуі мүмкін.

Арматураны дайындау келесі операциялардан тұрады:

1. дайындау;

2. кесу;

3. арматураны майыстыру;

4. дәнекерлеу

Заводта жасалынып шығарылатын арматуралар түрлері.

Арматура жұмыстарына арналған құрылғылар.

Арматураны дайындау үшін келесі операциялар орындалады: металды түзету және кесу, майыстыру, пісіру және арматураны тарту.

Арматураны кесу үшін кеңінен жүргізілетін тығыз – қайшылар қолданылады, домаланып кесіп өтетін түрі және 40 мм дейінгі диаметрдегі арматура, сонымен қатар 40 мм дейінгі диаметрдегі стержінді кесуге арналған жүргізілмелі станоктар қолданылады. Станоктың жылжымалы пышағы 48 мм жүрісті қамтиды және 1 минут ішінде 32 жүріс жасайды. Жылжымалы привод қозғалмалы пышағымен электрлі үш жұп берілмеден кейін.

Арматураны кесу және түзету үшін автоматты цикльде жұмыс істейтін станоктарда қолданылады. Олардың жұмысы созылатын арматураның көп майысқан жерлерін жөндеу принціпіне байланысты. Жұмсақ жұқа сымды созылатын қолайлы заттың қабырғасымен түзетуге болады. Станок ішінде арматураны түзету және кесу айнымалы барабандағы араластырылған плашкалардың арасына сымдар жүргізіледі. Құрылыста қолданылатын, түзетіп – кесетін станоктар 14 мм дейінгі диаметрдегі болат арматураны түзетіп – кесуге рұқсат береді.

Арматура жұмыстарына арналған құрылғылар.

Арматураны дайындау үшін келесі операциялар орындалады: металды түзету және кесу, майыстыру, пісіру және арматураны тарту.

Арматураны кесу үшін кеңінен жүргізілетін тығыз – қайшылар қолданылады, домаланып кесіп өтетін түрі және 40 мм дейінгі диаметрдегі арматура, сонымен қатар 40 мм дейінгі диаметрдегі стержінді кесуге арналған жүргізілмелі станоктар қолданылады. Станоктың жылжымалы пышағы 48 мм жүрісті қамтиды және 1 минут ішінде 32 жүріс жасайды. Жылжымалы привод қозғалмалы пышағымен электрлі үш жұп берілмеден кейін.

Арматураны кесу және түзету үшін автоматты цикльде жұмыс істейтін станоктарда қолданылады. Олардың жұмысы созылатын арматураның көп майысқан жерлерін жөндеу принціпіне байланысты. Жұмсақ жұқа сымды созылатын қолайлы заттың қабырғасымен түзетуге болады. Станок ішінде арматураны түзету және кесу айнымалы барабандағы араластырылған плашкалардың арасына сымдар жүргізіледі. Құрылыста қолданылатын, түзетіп – кесетін станоктар 14 мм дейінгі диаметрдегі болат арматураны түзетіп – кесуге рұқсат береді.

2.3.Қалып жұмыстары

Блок дайындау процесі кезінде бетондау жұмысын жүргізу үшін блок контуры бойынша қоршау түрінде көтеру конструкциясы қалып орнатылады.

Қалып әр түрлі материалдан және құрылымдардан жасалған көтергіш, тірегіш және қалып жасаушы ғимараттардан тұрады. Қалып дағдыдағыдай мамандандырылған зауыттар мен цехтарда жасалған элементтерден жиналады.

Қалыптар блоктың берілген өлшемі мен формасын сақтайды. Қалыптарды щит, тұтас қоршау төсем түрінде орнатады.

2.3.1.Материалына байланыста қалыптарды дайындау мынадай түрге бөлінді:

1. Ағаш қалыптар. Олар брустар мен тақтайлардан жасалады және қаңқаларды көтеретіндей конструкциясы болуы керек. Ағаш қалыптар суға шыдамды болуы тиіс.

2. Металл қалыптар. Металл қалыптар металл бетінен жасалып, көтеру конструкциясы профильді металдан уголок, швеллер және балкадан жасалады.

3. Ағаш металды қалып-қалыптың өзі ағаш тақтадан немесе фанерден жасалады, ал көтеру конструкциясы-профильді металдан жасалады.

4. Бетон және темірбетон қалыптар. Бетон және темірбетон өалыптар қоршау блоктары немесе плиталар түрінде жасалады.

Бетон өзіне керекті мықтылықты алғаннан кейін немесе қатқаннан соң қалыптарды қопарып аламыз. Егер қалып бетоннан немесе темірбетоннан орнатылған болса бетондаған соң қалып солкүйінде конструкция элементі түрінде қалады.

Конструкция типінен тәуелсіз, қалыптау конструкциясының қоршауының беті қалыптау беті, ал қалыптау беті блогының ауданының S,м² оның көлеміне V,м³ қатынасын-қалыптау бетінің коэффиценті деп атаймыз.

К _{қалып беті коэф} = ^S_V

Қалыпты құрмай тұрып, ең алдымен белгілеу жұмыстарын орындау керек, ол үшін жергілікті ғимараттың осьтері мен реперлері (биіктік белгісін анықтайтын жабдық) анықталып, бекі құралады.

Әдеттегі конструкцияға арналған қалыптарды, демегіш қосымша құрылғыларды және бекітпелерді типтік альбомның чертежі бойынша, ал қарапайым конструкцияларын схемалық чертежі бойынша жасайды.

Биіктігі 20 см-ге дейін жететін текше іргетастың қарапайым қалыбы суретте берілген

2- сурет. Қалыптар және олардың қалай қойылуы

а) 7 тақтайларды осі бойынша іргетас енінің жартысына тең қашықтыққа орнатып, қадалармен бекітеді. Тақтайдың үстіңгі жиегін іргетас бетінің деңгейіне дәл етіп теңестіреді. Еден астына бетон даярлағанда да қалыпты осыған ұқсас етіп құрады.

Іргетас едәуір биік болған жағдайда

б) қалыптың қабырғаларын алдын ала құрастырылған қалқандардан жасайды да оларды тіркеу және сұламалармен бекітеді. Бетон қоспасының қалып қабырғаларындағы бүйір керуі РҚМЕ ІІІ-15-76 сәйкес алынады. Бетон қоспасын нығыздағанда қалыптың қабырғалары қайысып кетпеу үшін қарама-қарсы қабырғаларды ширатылған сыммен тартып, оның жанынан бетон салғанда алып тастауға болатын тірек қояды.

Қабырғалар мен бөлгіш қабырғалардың қалыбы екі тәсілмен тұрғызылады ең алдымен қабырғаның бүкіл биіктігі бойынша бір жағына қалып орнатады, ал екінші жағына арматура тұрғызылған соң қалып құрады. Қабырғаның қалыңдығы 250 мм-ден қалыңдау болса, бетон құйғанға дейін оның екінші жағына бүкіл биіктігі бойынша қалып тұрғызады. Мұндай жағдайда қалыпты бетон қоспасын беретін тесіктер жасалады.

Жұқа қабырғалардың екінші жағына бетондау процесінде кем дегенде 1,5 м ярусты қалып тұрғызылады.

Егер жобада колонна арматураларын дайын қаңқадан тұрғызу көзделген болса, онда колонна қалыптарын қолма-қол әзір тұрған қалқандардан жасалған қораптармен орнықтырады. Қораптың қалқандарын шегелеп бекітеді, шегелердің аралығы 1 м-ден жиі орнатады. Тіктеуіш арқылы қорап қабырғаларының тіктігін тексерген соң қорапты жөрмеуішпен бекітеді. Оның жоғарғы ұшы қорапқа, ал төменгі ұшы бетондағы тығынға шегеленеді.

Арматураны жеке стержіндерден құраған кезде қорап қалқандардың біреуін, ал колоннанаң ені 700 мм-ден асса, екеуін жөрмегішпен алмастырады. Бұл қалқандар қорапқа арматураны байлағаннан кейін қойылады. Қорапқа арматура мен плита қалыбын орнатқан соң сыналарға ағаштан немесе металдан қапсырма құрсаулар салынады.

Қалып пен тіреудің табанын мұқияттап болған соң екі жұмысшы колонналар қалыбындағы рамкалардың ойықтарына прогондар қалыбының бүйірлік қалқандарын орнатып, қыспа тақтайлармен ұстатады, сөйтіп тіреулерді түбегейлі бекітеді. Арқалықтардың қалыбын да осылай орнатады. Арқалықтардың бүйір қалқандарының қырларына доғаланған тақтай төсеніш қағады, оған жобада көрсетілген қашықтыққа дәлме-дәл етіп доға тақтай орнатады. Доға тақтайлардың жоғарғы жиегі арқалықтың бүйір қалқандарының жоғарғы жиегіне бетпе-бет келуі тиіс. Доға тақтайларды фриза тақтайы арқылы бір шегемен бекітеді. Қалыптың қалқандарын фриза тақтайларының арасындағы доға тақтайларға шегесіз орналастырады.

Конструкциялық шешімі қандай екеніне қарамастан, қалыптар мен демегіш қосымша құрылғылар мынадай талаптарға сай болуы шарт:

Қажетті беріктігі, төзімділігі, тұрақтылығы және қаттылығының болуы;

Салынатын ғимарат пішінінің, мөлшерінің және әрбір бөліктерінің өзара дұрыс орналасуын, сондай-ақ олардың кеңістікте дұрыс орналасуын қамтамасыз ету;

Бетондалған конструкцияларды бүлдіріп алмай тез орнатып, бөлшектеу мүмкіндігі;

Арматураны орнатқанда, бетон қоспасын салып нығызданғанда қиыншылықтар туғызбау;

Бетон қоспасын салып, нығыздағанда қалыптан сұйық цемент ағып кетпеуі; жобада бетонның сыртын сылау көрсетілген жағдайда ғана болмаса, ағаш қалыптың бетонмен жымдасатын беті сүргіленген болуы керек.