Орын ауыстыру әдісі

11. Орын ауыстыру әдісі

3-мысал. *********

Ежелгі орыс қарақшылары бір-бірімен байланысып сөйлесу үшін әдейі өздеріне «тарабарлық тілін» ойлап тапты, оны арнайы шифр сияқты қарастыруға болады.

«Тарабарлық» тілдің шифрлануы орыс алфавитіндегі дауыссыз әріптердің бір-бірімен орын ауыстыру әдісі арқылы құрылған. Осы әріптердің бір-бірімен орын ауыстырылуы келесі әдіс арқылы жасалады: барлық дауыссыз әріптер алфавит бойынша өз орындарында тұрады, сонан кейін әр дауыссыз әріпке симметриялы тұрған. Қалған әріптер және символдар «_» өзгерусіз қалады. Орыс тілі әріптерін келесі ретімен жазайық:

Мысалы: Завтра идем воровать боярина Репнина

Фашкма ицер шомошакь щоямипа менпипа

Математикалық түрде шифрлеуді “тарабарлық” тілдің көмегімен мұндай түрде жазуға болады:

g(б)= 21-b(б) мұндағы 1<=b(б)<=20

b(б) мұндағы 21<=b(б)<=32

Тура орнына қою әдістерінің жалпы сұрақтарын қарастырайық. Тура орнына қою кезде берлеген мәтіннің әрбір белгісі бір немесе бірнеше белгілермен алмастырылады.

Көп алфавиттік орнына қою әдістерін берілген мәтін әріптерін санмен алмастыру арқылы көрсетуге болады. Мәтіннің әрбір әріпі бір санға көбейтіледі (ондық коэффициент) және басқа санға қосады (жылжыту коэффициенті).

a (әріп)= (a*b (әріп)+S) mod N

мұндағы a - ондық коэффициент;

S – жылжыту коэффициенті;

N – алфавитің өлшемі.

Бұл формулаға сәйкес a=1, S=2, N=27 кезінде Цезарь шифрі іске асады.

3-Мысал .Бұл шифрлар класына «Сцитала» шифры жатады. Бұл шифр б.э.д. V ғ. Спарта мен Афина соғысы кезінен белгілі. Оны іске асыру үшін Сцитала өсі бойынша мәтін жазылады. Лента оратылған кезде, онда тәртібі бұзылған ірәптер көрінеді. Сонан кейін лента қабылдаушыға жіберіледі. Қабылдаушы осындай сциталаға лентаға орап оқиды.

Бұл шифрде ашық мәтіннің өзгертілуі ол ашық мәтіндегі әріптерді орын ауыстыру барысында орындалады. Сондықтан «Сцитала» шифрі орын ауыстыру әдісіне жатады.

Ескерту: «Сцитала» шифрындағы орын ауыстырудың жалпы санын көрсетейік. Оның диаметрі 10см аспайды. 1см ұзындықта бір орамда 32 әріп орналасады, шеңбер ұзындығы p10<32 см. Сондықтан шеңбер бойынша 32 әріп орналасады.

12. Маршруттық орын ауыстыру шифрлары.

Көп жағдайда геометриялық фигураны пайдаланатын орын ауыстыру шифрлары пайдаланады. Фигура ішіне мәтін жазылады. Берілген шифр өзгешелігі бастапқы мәтіннің бір бағытпен кейін екінші бағытпен үстінен басылады, осындай шифр түрін маршрут қондырмасы деп аталады.

4-Мысал . Берілген хабарлама: Маршруттық орын ауыстыру мысалы.

Келесі маршрутты таңдап төртбұрышты кестені құрамыз: көлдеңінен, жоғарғы сол бұрыштан солдан оңға қарай бастаймыз.

Хабарламаны басқа маршрут бойынша көшіреміз. Шифрленген сөйлемнің түрі:

МАСТАЕРРЕШРНОЕРМВПУИКЙТРИОНП.

Мәтіндерді жазу және шифрлеуді өту геометриялық фигураның түрлі жолдары арқылы іске асады.

Анық түсіну үшін 8*8 квадратын алып, мәтінді жоғарыдан төмен қарай тізбек бойынша жазып, баған бойынша солдан оңға қарай оқимыз.

"НА ПЕРВОМ КУРСЕ ТЯЖЕЛО УЧИТЬСЯ ТОЛЬКО ПЕРВЫЕ ЧЕТЫРЕ ГОДА ДЕКАНАТ".

Кестеде "_"символы қашықтықты көрсетеді.

Түрлендіру нәтижесінде шифрлеу пайда болады: "НМТЧОРЫ_А_ЯИЛВРД_КЖТЬЫЕЕПУЕЬКЕ_КЕРЛСО_ГАР
СОЯ_ЧОНВЕ__ПЕДАО_УТЕТАТ".

Берілген матрицаның өлшемі, мәтін және шифрограмманы оқу тәртібі кілті болып табылады.Кілт басқа да болуы мүмкін. Мысалы: ашық мәтінді жол бойынша жазу мынададй тәртіппе орындалады:48127653, ал криптограмманы баған бойынша келесі тәртіппен орындалады: 81357642.

Алмастыру және орын ауыстыру әдістері жеке қажетті тұрақтылықты бермейді. Сондықтан оларды бірге және аддитивті әдіспен қоса қолданады.

Аддитивті әдіс арқылы шифрлеу кезінде мәтіннің әрбір әріпін санға аламастырып, әрбір санға құпия гамманы (кездейсоқ құпия сандарын) қосады.

Похожие работы

NGN желісі құрылымының өміршеңділігін бағалайтын әдістеме құру

Скачать

195996

34

17

... Магистерлік диссертацияның мақсаты. Байланыстың үзілісіздігін және қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында телекоммуникациялық желілердің өміршеңділігін бағалайтын әдістеме құру. Магистерлік диссертацияның ғылыми жаңалығы. Максималды ақпарат ағыны матрицасы мен е&# ...

Қазақстандық отбасылардың әлеуметтік мәселелері, отбасымен әлеуметтік жұмыстың технологиясы

Скачать

385825

15

4

... ғы – жас ұрпақты тәрбиелеу мәселелерін отбасы­ның әлеуетін пайдалана отырып шешуге болады. 3.2 Қазақстандық отбасылардың әлеуметтік мәселелерін шешуде ұсынылатын модельдер Біздің қоғамның маңызды мәселелерінің бірі - отбасы тұрақтылығын сақтау, ...

Қарағанды қ. сауда орталықтарында сатылатын ысталған балықты ветеринариялық-санитариялық сараптау

Скачать

171984

11

12

... арнайы шұңқырларға салынып, залалсыздандыру жұмысын жүргізіп отырады. Берілген дипломдық жұмыс «Қарағанды қаласының сауда орталықтарына келіп түсетін ысталған балықты ветеринарлық-санитарлық сараптауға» байланысты біз ысталған балықтардың құрамында&# ...

Төлен Әбдікұлы – қазақ әдебиетіне 60-70-жылдары келген жазушы

Скачать

206329

13

3

... ;ып ай бойы әлде бір сиқырлы әлемге арбалғандай күйде жүрдім. «Қазақ әдебиеті тіршілігін тоқтатты деп кім айтты? Жоқ, ол тірі, мұндай ғажап туындыны дүниеге әкелген әдебиет өмір сүре береді» деген жүрекжарды лебізімді дүркін-дүркін қайталаумен болғаным есімде &# ...