Навигация
5. математикалық әдістер
6.статистикалық тәсіл.
Экономикалық ғылымның іргелі мәселелері:шексіз тұтыну мен шектеулі ресурстар.
«Экономикалық ресурстар» деген ұғым «өндіріс факторларына» қарағанда кең ұғым.Экономикалық ресурстарға жатады: табиғи, материалдық, еңбек, қаржы және ақпараттық ресурстар.
Экономикалық ресурстарға тән қасиет, олардың шектеулілігі.Шексіз ресурс жоқ. Мысалы табиғи ресурстар шектеулі, себебі оларды ұдайы өндіруге болмайды, олар таусылады.Ресурстар шектеулі болғандықтан олар адамдардың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыруға жетпейді.Ресурстар шектеулі болғандықтан қоғамға оларды таңдауға тура келді.Мысалы кейбір тауарларды өндірген кезде, екіншілерін өндіруден бас тартуға мәжбүр болады. Баламалы ресурстарды пайдалану арқылы тиімді таңдау жасайды. Бұл мәселені америкалық экономист П.Самуэльсон графиктер арқылы шешкен.
Өндірістің мүмкіндіктері
|
Мүмкіндіктер |
Зеңбірек,мын дана |
Май ,млн.тонна |
|
А |
15 |
0 |
|
В |
14 |
1 |
|
С |
12 |
2 |
|
D |
9 |
3 |
|
Е |
5 |
4 |
|
F |
0 |
5 |
Өндірістік мүмкіндіктердің қисығы.
|
|
|||||
Зеңбірек,мың дана
0 1 2 3 4 5 май,млн.т
2. Тақырып. Қоғамдық өндірістің негіздері.
Адам және экономика.Қажеттіліктер: мәні және түрлері.
Жер бетіндегі тіршілік иелерінің ішіндегі ең саналысы адам екендігі ешқашан күмән тудырмайтын тұжырым. Санасының үздіксіз дамуы арқасында адам керемет жасампаз күш-қуатқа ие болды. Нәтижесінде адам табиғаттың жаратылысы бола отырып, оның билеушісіне, өзгертушісіне айналды. Қазіргі заманғы адам табиғаттан тәуелділігін айтарлықтай жұмсартып, өзі әлі де болса сол табиғаттың ажырамас бір бөлігі екендігіне қарамастан, ол табиғаттан өзгерте алатындай дәрежеге жетті. Сондай күш-қуат адамда қайдан және қалай пайда болды деген сұраққа бір ғана жауап бар – ол құдыретті Еңбек! Классиктер айтқандай, адам өзінің қажырлы да мақсатты еңбегінің арқасында жануарлар дүниесінен бөлініп шығып, қарапайым биологиялық тіршілік иесі болудан қалды. Адамның барлық жетістіктерінің қайнар көзі ақыр соңында еңбекке келіп тіреледі
Адамдар өмір сүру үшін тамақ, киім-кешек, баспана және т.б. өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін керек.Қажеттілік дегеніміз адамға бір нәрсе керек болғанда немесе жетіспей жатқандағы мұқтаждық.
Қажеттілік дегеніміз адамдардың, өндірістердің және қоғамның қалыпты өмір сүруіне және қызмет атқаруына керек нәрсенің бәрі.Адамдардың қажеттіліктері өте күрделі, әрі өте көп.Қажеттіліктер:материалдық,рухани, әлеуметтік болып бөлінеді.
Қажеттіліктің түрлері:қарапайым және жоғары,тура және жанама.Қажеттіліктің қарапайым түріне тамақ,киім,баспана жатады.
Жоғары қажеттіліктерге салауатты өмір суруге, ең жетік технологияны игеруге, элиталық мемлекеттер қатарына қосылу қажеттілігі жатады.
Экономикалық ресурстар және өндіріс факторлары.
Экономикалық ресурстар дегеніміз адамдардың шаруашылық қызметі нәтижесінде қалыптасқан, тауарлар мен қызметтерді өндіруге жұмсалатын ресурстар жатады. Табиғи ресурстардың барлығы экономикалық ресурстарға жатпайды, тек қана өндіріске қамтылған бөлігі жатады.
Қолданусыз жатқан су ресурстары, таулар мен жер астындағы қолданылмай жатқан кен орындары экономикалық ресурстар емес.Табиғи ресурстарды қамтып пайдалы заттар өндірсе, сонда олар экономикалық ресурстарға жатады.
Экономикалық ресурстардың түрлері: табиғи ресурстар, қаржы ресурстары, материалдық ресурстар, еңбек ресурсы, ақпарат ресурсы. Экономикалық ресурстарға тән ерекше қасиет олардың шектеулілігі. Шексіз ресурс жоқ. Ресурстар шектеулі болғандықтан, адамдардың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкін емес.
Өндіріс- бұл адамдардың табиғи заттарға әсер ете отырып, материалдық және рухани игіліктерді өндіру процесі.Өндіріс факторларына жатады: еңбек,жер,капитал және іскерлік.
Еңбек- адамдардың материалды және рухани өнімдерді өндіруге жұмсалған саналы қызметі.Қазіргі кезде өндірісте күрделі, мамандарылған еңбек пайдаланылады.
Жер- термині кең мағынада қолданылады. Ол табиғаттың берген барлық пайдалы заттарын қамтиды,яғни жер, су, орман ресурстары және пайдалы қазбалар.Жерді ауылшаруашылық өнімдерін алу үшін , құрылысқа және тағы басқада мақсаттарда пайдаланады.
Капитал-бұл тауарлар мен қызметтер өндіруде қолданылатын адамдардың жасап шығарған өндіріс құрал жабдықтары мен ақша жинақтары.
Іскерлік-бұл ерекше фактор, өндірістің барлық факторларын бір жүйеге біріктіруші.Іскерліктің негізгі ерекшелігі еркін шешім қабылдау және нар тәуекелге бел буу.
Экономикалық жүйелер және оның негізгі типтері.
Экономикалық жүйе ұғымы туралы әртүрлі көзқарастарды кездестіруге болады, соған байланысты әр түрлі оның анықтамалары бар.
Похожие работы
... ғы – жас ұрпақты тәрбиелеу мәселелерін отбасының әлеуетін пайдалана отырып шешуге болады. 3.2 Қазақстандық отбасылардың әлеуметтік мәселелерін шешуде ұсынылатын модельдер Біздің қоғамның маңызды мәселелерінің бірі - отбасы тұрақтылығын сақтау, ...
... құрайды. Жүргізілген тәжірибелер көрсеткендей, жаңа технологиялық оқыту кезіндегі сабақ сапасы мен оқу курстарының құрылымы дәстүрлі әдістерінен әлдеқайда жоғары болады. Электрондық оқулықтар оқушылардың шығармашылықпен жұмыс жасауына ...
... 1179; әулеттермен әрі империялармен нәтижелі қатынастар жүргізу арқылы сыртқы аренадағы беделін көтерді. Батысқа жорық.Түрік қағанатының тарихында ерекше атап өтетін бірнеше әскери жорықтардың жасалғаны анықталған.Соның бірі – Батыс жорығы.Бұл жоры ...
... б) Физикалық, процестерді модельдегенде, кейбір құбылыстарды сөзбен тусіндіру, көзбен көру қиын бола- тын есептер. Тандалынып алынатын есептер ЭЕМ-нің көмегімен шығару тиімді екенін керсете алатындай болуы керек. Олардың ішінде техниқалық объектінің немесе нақты физикалық модельді есептеуге ...
0 комментариев