Электр қауіпсіздігі

5.3 Электр қауіпсіздігі

Өндірістегі электр қауіпсізідігін болдырмау шаралары мыналар:

1)изоляция;

2)тоқ жүретін тетіктерді қоршау;

3)тоқты жерге енгізу;

4)токты нолге жалғау;

5)тізбекті ажырату;

Токты жерге енгізудің 2 түрі бар:

1)жабдықты контурлы жерге енгізу;

2)жерге енгізуді сыртқа ұйымдастыру (выносное заземление).

Қорғаныс бұйымдары

Электр қауіпсіздіктерінде қорғаныс бұйымдары 2 түрге бөлінеді:

1.жалпы қорғаныс бұйымдары(коллективное вещество);

2.жеке қорғаныс бұйымдары (индивидуальное вещество).

1)жалпы қорғаныс бұйымдарына жататындар: қорғаныс штанглері; электр тогын, кернеуін өлшейтін приборлар, қолғаптар, төсеніштер және қоршау бұйымдары;

2)жеке қорғаныс бұйымдарына жататындар: очки, каска, противогаз, белбеу.

Жарақат алған адамға жедел жәрдем көрсету жолдары – тоқтан жарақат алған адамды ажырату.

Оқшауланған қорғаныс құралдары адамды кернеу астындағы электр қондырғыларынан және жерден оқшаулайды.

Барлық оқшауланған қорғаныс құралдары негізгі және қосымша болып бөлінеді. Негізгі оқшауланған құралдарын қолданып адам кернеуге қосылған тоқ өткізгіш бөліктерді ұстауға болады. Сондықтан, бұл заттардың оқшаулағышы электр құралдарының жұмыс кернеуін сенімді ұстауы керек.

Күйіктерді төрт деңгейге бөледі:

тері қызарады;

теріде көпіршіктер пайда болады;

тері қарайып күйеді;

тері астындағы еттер тамырлар қарайып күйеді.

Электр жарақатының зардабы адам денесінен өтетін жарықтың күйіне, электр тогынан жарақат алған адамдарға көрсетілген алғашқы көмек.

1) Адамдардың электр тогімен жарақаттауымен аса қауіпті жағдайлар:

– ылғалды болуы.

- бумен келетін ылғал тамшы түрінде бөлінеді

- техникалық және басқа да шаң тозаңның болуы,

- тоқ өткізетін заттардың болуы: (мыс: металл, ылғал

- мезгілдеріне және түрлі сәулелеріне тәуелсіз ұзақ мерзімді жерде тұрған металдармен жасалған қондырғылармен, аппараттармен сондай-ақ

2) Адамдардың электр тоғымен жарақаттануының ерекше қауіпті

-ылғал (жаңбыр, қар, төбенің, еденнің, қабырғаның және бөлмедегі

-химиялық активті орта;

-бір мезгілде екі және оданда көп аса қауіпті

3) Адамдардың электр тоғымен жарақаттануына аса қауіпті

5.4 Өрт қауіпсіздігі негіздері

Өрт дегеніміз - арнайы жану құрылғыларынан тыс болатын Жану дегеніміз – күрделі физика-химиялық процесс жану кезінде Жанатын заттар қатты, сұйық, газ түрінде кездеседі.

Өрттің шығу себептері

Өрт шығып оның күшею себептері мына жағдайлардан болады:

1. жану зонасында жаңғыш затпен белгілі сандық және сапалық қатынаста болуы керек;

2. жану ортасы мен тұтану көзі өзара түйісу керек;

3. тұтандыру көзінің температурасы жану ортақ өздігінен жану температурасына дейін қыздыру керек.

4. Жаңғыш заттар бар жерде ашық отты абайсыз қолдану;

5. Жылыту жүйесін электр желісін электр қондырғыларын дұрыс пайдалану;

6. Газ, бу, шаң газ баллоны, компрессорлардың жарылуы;

7. Жаңғыш заттардың өздігінен тұтануы;

8. Жанармай, бояу материалдары және басқа жаңғыш сұйық заттарды дұрыс сақтамау;

9. құрал-жабдықтардың қатты қызуы.

Өрт сөндіру үшін қолданылатын материалдар сөндіргіш заттар деп аталады. Өрт сөндіргіш заттар арзан қолданылып, қәуіпсіз материалдар мен бұйымдарға зиян келтірмейтін, аз шығындар мен жоғары сөндіргіш нәтежие беру керек. Негізгі өрт сөндіру заттар: су, су буы, тұздардың су ерітінділері, инертті газдар, минералды ұнтақтар, көбік, құм, топырақ, әр-түрлі жапқыштар.

Су– отты сумен сөндіру ең қолайлы, өте арзан, көп қолданылатын өрт сөндіргіш зат. Оның өрт сөндіргіш қасиеттері жылу сыйымдылығымен булану жылулығы жоғары болғандықтан, бұл өрт ошағын салқындатып, жанған заттың температурасын, оның жану температурасынан төмен азайтады. Суға әр-түрлі бет активті заттарды қосса, оның от сөндіргіш қасиеттері жоғарлайды. Бірақ, ондай суды от сөндіруге көп қолдануға болмайды. Себебі: химиялық реакцияға түсетін заттарды, бағалы бұйымдар мен металлдарды, электр тогы бар қондырғыларды, тез тұтанғыш сұйық заттарды қасиеттерінен айырады.